فاطمه معصومه س نخبه دودمان نبوت و امامت

در تعالیم آسمانی, به ویژه قرآن, از زنان بزرگ و کاملی سخن رفته است و خداوند خود, آنان را ستوده است, از جمله حضرت مریم, حضرت آسیه و و در آیاتی از قرآن, حضرت فاطمه دختر پیامبر ص منظور بوده است, از آن جمله آیه تطهیر و آیه مباهله و سوره هل اتی و

در تعالیم آسمانی، به ویژه قرآن، از زنان بزرگ و کاملی سخن رفته است و خداوند خود، آنان را ستوده است، از جمله حضرت مریم، حضرت آسیه و... و در آیاتی از قرآن، حضرت فاطمه دختر پیامبر(ص) منظور بوده است، از آن جمله آیه تطهیر و آیه مباهله و سوره هل اتی و... که در کتب تفسیر و حدیث فرق اسلامی ثبت شده است و حضرت معصومه(س) از نمونه زنان نادری است که جهان به خود دیده است، قرب و منزلت این بانوی بزرگ و روح بزرگ و الهی او، قابل وصف نیست. ایشان از جمله بانوانی است که توانسته بیشترین بخش از فروغ جاودان و نورالهی ولایت را دریافت کند و به این مقام بس رفیع برسد و خویش را در کمالات معنوی، همسان و همانند معصومان کند همچون حضرت زینب کبری(س).تولد حضرت فاطمه معصومه(س) برای اهل بیت(ع) چنان اهمیت داشت که قبل از به دنیا آمدنش خبر آن را منتشر و مردم را برای شناخت مقام آن بانوی بزرگوار آماده کردند. ٥٠ سال پیش از تولد حضرتش، روزی گروهی از شیعیان ری نزد امام صادق(ع) شتافتند. حضرت فرمود: آفرین بر برادران قمی ما. گفتند: آقا، ما اهل ری هستیم. امام باز به اهل قم آفرین گفت و فرمود:

برای خداوند حرمی است که مکه است. حرم رسول مدینه، حرم امیر مومنان کوفه و حرم من و فرزندانم قم است.بدانید قم کوفه کوچک ما است. آگاه باشید، بهشت ٨ در دارد که ٣ در آن به سوی قم است. بانویی از فرزندان من در آن جا وفات می کند که نامش فاطمه دخت موسی است. همه شیعیان ما به شفاعت او وارد بهشت می شوند(بحارالانوار ج ٦٠ ص ١١٧)بر اساس روایتی دیگر، امام صادق(ع) هنگام تولد فرزندش موسی(ع) چنین فرمود: از این کودکم دختری به نام فاطمه متولد خواهد شد. آن روز یکی از شیعیان- که دخترش را حمیرا نام نهاده بود- نزد امام صادق(ع) آمد، امام را دید که با کودکی در گهواره سخن می گوید. پرسید: مگر این کودک سخن می گوید؟ امام از او خواست جلوتر برود. وقتی نزدیک تر شد، کودک لب به سخن گشود و گفت: ای مرد نامی که برای دخترت انتخاب کرده ای، خداوند دشمن دارد. نامش را تغییر ده.آن گاه امام صادق(ع) به مرد فرمود: این کودک، فرزندم موسی است. خداوند از او دختری به من عنایت می کند که نامش فاطمه است. او را در سرزمین قم به خاک می سپارند. هر که او را در قم زیارت کند، بهشت بر وی واجب می شود.(مستدرک سفینة، ماده فطم، ج٨،ص٢٥٧)فاطمه کبری به سال ١٧٣ هجری در شهر مدینه متولد شد، در دامان ولایت و امامت تربیت یافت و در سال ٢٠٠ هجری که مامون برادر وی امام رضا(ع) را از مدینه به مرو به حسب ظاهر برای منصوب کردن به مقام ولایتعهدی خویش فرا خواند، فاطمه معصومه(س) هم چون تعدادی از علویان در سال ٢٠١ هجری، به دیار ایران روی آورد، اما وقتی به ساوه رسید، در آن جا بیمار شد، در پاسخ او که پرسیده بود: تا قم چقدر فاصله است آن فاصله را ده فرسنگ اعلام کردند، آن وقت آن بانو به همراهان خود دستور داد، او را به قم ببرند.(سید محسن امین، اعیان الشیعه،ج٨ ص ٢٩٠).

بدین ترتیب فاطمه معصومه(س) را به سوی قم حرکت دادند، وقتی آل سعد و بزرگان شهر از داستان حرکت حضرت به سوی قم با خبر شدند، از وی استقبال باشکوهی به عمل آوردند، آن حضرت به خانه موسی بن خزرج بن سعد اشعری وارد شد، مدت ١٧ روز در آن خانه اقامت گزید و بر اثر بیماری،(در حالی که حدود ١٨ بهار عمر را پشت سر گذاشته، و هنوز ازدواج هم نکرده بود) چشم از جهان فروبست، و پیکر مطهرش را در مقبره بابلان جایی که هم اکنون حرم و زیارتگاه اوست، به آغوش خاک سپردند.(همان ص٢٩٢)

● حضرت معصومه(س) در آینه روایات

حضرت فاطمه معصومه(س) نخبه دودمان نبوت و زبده خاندان امامت بود. در بلندی مقام و منزلت، جلالت، عفاف و کرامت در بین معاصران خود، یگانه بود و در میان امام زادگان، تنها کسی است که به پاداش زیارت تربتش، بهشت را واجب شمرده اند. روایاتی که در مورد این بانو وارد شده بیانگر عظمت و جلالت قدر اوست.شیخ صدوق در ثواب الاعمال از امام رضا(ع) نقل کرده که راوی در مورد شأن دختر موسی بن جعفر(ع) سوال کرد و حضرت فرمود: هر کس او را زیارت کند بهشت برای اوست.امام رضا(ع) به سعد اشعری فرمود: ای سعد! قبری از ما، در نزد شماست. سعد گفت: فدایت شوم! قبر فاطمه دختر موسی بن جعفر(ع)؟ امام فرمود: هر کس با شناخت شأن و منزلت او را زیارت کند، بهشت از آن اوست.(بحارالانوار ص٢٦٥) و از امام جواد(ع) روایت شده که فرمود: هر کس عمه ام را در قم زیارت کند، بهشت از آن اوست(کامل الزیارات، ص ٣٢٤).

● مراتب فضل حضرت فاطمه معصومه(س)

١) عالمه

محل رشد فاطمه معصومه(س) خاندانی بود که دریای دانش و معرفت شمرده می شد. حضور در کنار پدری چون امام کاظم(ع) و برادری مانند امام رضا(ع)سبب شد تا فاطمه معصومه در کوتاه ترین مدت ممکن مسیر رشد را بپیماید و بتواند پرسش های فقهی و دینی شیعیان را پاسخ دهد. روزی گروهی از شیعیان وارد مدینه شدند تا پرسش های خود را از امام موسی بپرسند.

کاروانیان به خانه امام آمدند، ولی به زودی دریافتند امام در مسافرت است. بنابراین، در اندوه فرو رفتند و ناگزیر آماده بازگشت شدند.در این لحظه، دختری خردسال سکوت سنگین کاروانیان را در هم شکست؛ پرسش ها را گرفت، پاسخ همه را به دقت نوشت و به آنان بازگرداند. کاروانیان شگفت زده به پاسخ ها نگریستند و با خاطری آسوده دیار خویش پیش گرفتند. در راه امام(ع) را دیدند. سلام کردند؛ قصه دخترک باز گفتند و خط او را به وی نمایاندند. امام لبخند زد و سه بار فرمود: «فداها ابوها» پدرش فدایش باد.(کریمه اهل بیت، علی اکبر مهدی پور، ص ١٧١)

٢ ) محدثه

«حدیث» یعنی سخن. در اصطلاح روایات به کسی که سخن معصوم را نقل کند، محدث و محدثه می گویند. پیامبر(ص) فرمود: «من تعلم حدیثین اثنین ینفع بهما نفسه او یعلمهما غیره فینتفع بهما کان خیر اله من عبادة ستین سنة». (کنزالعمال، ج١٠،ح ٢٨٨٤٩) آن که دو روایت بیاموزد و خود از آن بهره گیرد یا به دیگری آموزد تا او سود برد، برایش از شصت سال عبادت برتر است.و فاطمه معصومه(س) احادیثی هم از آبا و اجداد پاک خود روایت کرده است، عالمان و دانشمندانی هم احادیث او را به عنوان احادیث صحیح و معتبر شناخته اند، که چند مورد آن را به طور فشرده خاطرنشان می کنیم:

الف) حدیث غدیر

یکی از نکات بسیار جالب توجه در نقل حدیث غدیر، روایت آن از طریق سندی است که ویژگی آن در نقل حدیث غدیر، منحصر به فرد است و نشان دهنده عنایت خاصی است که در خانواده امامان شیعه(ع) به نقل این حدیث با حفظ سلسله سند وجود داشته است. یک ویژگی این روایت این است که راویان آن همه از بانوان ارجمند و از خاندان اهل بیت(ع)اند. ویژگی دیگر این که در تمام سند نام بانوانی که از عمه خویش روایت می کنند«فاطمه» است.امام حافظ(شمس الدین محمدبن محمد جزری شافعی) متوفای ٨١٣ هجری، از محمدبن بکربن احمد قصری، روایت کرده، وی نیز از فاطمه دختر علی بن موسی الرضا، از فاطمه(معصومه) و زینب وام کلثوم(س) دختران موسی بن جعفر(ع) که آنان گفته اند: فاطمه دختر جعفربن محمد صادق(ع) گفت: فاطمه دختر محمدبن علی(ع) گفت: فاطمه دختر علی بن الحسین(ع) روایت کرد، که فاطمه و سکینه دخترهای حسین بن علی(ع)، از ام کلثوم، دختر فاطمه (س) فرزند رسول خدا(ص) فرمود: آیا سخن رسول خدا(ص) را در روز (غدیرخم) فراموش کرده اید، که اعلام داشت: «من کنت مولاه، فعلی مولاه» (الغدیر، ج١، ص١٩٧)

ب) حدیث منزلت

با سلسله سند فوق حضرت معصومه نقل می کند که پیامبر (ص) خطاب به علی(ع) فرمود: «انت منی بمنزلة هارون من موسی علیهماالسلام.» (همان)

ج) دوست داران امام علی(ع)

حضرت فاطمه معصومه(س) از حضرت زهرا(س) چنین روایت می کند: پدرم رسول خدا(ص) فرمود: شبی که مرا به آسمان معراج بردند، داخل بهشت شدم. در آن جا خانه ای از در سفید دیدم که میان آن خالی بود. آن خانه دری داشت که با در و یاقوت مزین شده بود و روی آن پرده ای کشیده بودند. وقتی سر بلند کردم دیدم بر بالای آن نوشته اند: «لا اله الا الله، محمد رسول الله، علی ولی القوم» بر پرده نوشته شده بود: «بخ بخ من مثل شیعة علی»؛ به به چه کسی مانند شیعه علی است.وقتی داخل خانه شدم، قصری از عقیق سرخ دیدم که وسط آن خالی بود. این خانه نیز دری داشت که پرده ای مزین به زبرجد سبز بر آن آویخته بودند. وقتی سربلند کردم، دیدم بر فرازش نوشته اند: «محمد رسول الله، علی وصی المصطفی». بر پرده نیز نوشته بودند: «بشر شیعة علی بطیب المولد»؛ شیعه علی را به حلال زاده بودن بشارت ده.وقتی وارد شدم، به قصری دیگر از زمرد سبز رسیدم که زیباتر از آن را هرگز ندیده بودم. دری از یاقوت قرمز داشت که با انواع لؤلؤها تزیین شده بود. بر پرده آن نوشته بودند:«شیعة علی هم الفائزون»؛ شیعیان علی رستگارانند.پرسیدم: دوست من جبرئیل، این کاخ از آن کیست؟ پاسخ داد: «محمد، این خانه پسر عمو و جانشین تو علی بن ابی طالب است. در رستاخیز همه مردم جز شیعیان علی عریان محشور می شود؛ و همه مردم جز شیعیان علی با نام مادرشان خوانده می شوند. شیعیان علی با نام پدرانشان خوانده خواهند شد.»درباره راز این مسئله پرسیدم، پاسخ داد: «چون علی را دوست داشتند، ولادتشان نیک وحلال شد.» (بحارالانوار، ج٦٨، ص٧٧)

د) مقام طهارت امام حسین(ع)

حدیث دیگری را فاطمه(س) دختر موسی بن جعفر(ع) از عمربن علی بن الحسین(ع) با چند واسطه از (صفیه دختر عبدالمطلب) روایت کرده است که وقتی حسین بن علی(ع) به دنیا آمد، من عهده دار نگهداری او بودم، رسول خدا(ص) فرمود: عمه جان! فرزندم را به من بده.گفتم: ای رسول خدا! هنوز او را نظیف و تمیز نکرده ام، آن حضرت فرمود: یا عمه! انت تنظفیه ان الله تبارک و تعالی قد نظفه و طهره. (امالی شیخ طوسی، ص٨٢) عمه جان! تو می خواهی او را تمیز کنی خداوند متعال او را تمیز و پاکیزه کرده است.

ه) شهر قم

از پدرش امام کاظم(ع) چنین روایت کرده است: «قم مرکز شیعیان ماست.» (تاریخ قم ص ٩٨)

٣) شفیعه

مقام شفاعت از مقام های مسلم حضرت فاطمه معصومه(س) است. سخنی که امام صادق(ع) پیش از تولد حضرت فاطمه بر زبان رانده بر درستی این گفتار گواهی می دهد. که حضرت فرمود:« تدخل بشفاعتها شیعتی الجنة باجمعهم».این روایت، افزون بر اصل مقام شفاعت، بر فراگیر بودن آن نیز اشاره دارد. بعد از رسول اکرم صلی ا...علیه و آله ، که نخستین جایگاه شفاعت را دارد و قرآن از آن با عنوان مقام محمود یاد کرده است (اسراء / ٧٩) بالاترین جایگاه از آن فاطمه زهرا(س) و فاطمه معصومه(س) است.در متن زیارت نامه حضرت - که از امام رضا(ع) روایت شده است - نیز به مقام شفاعت وی تصریح شده است: «یا فاطمه اشفعی لی فی الجنة فان لک عندالله شانا من الشان» (بحارالانوار، ج١٠٢، ص٢٦٦) ای فاطمه، ما را در بهشت شفاعت کن؛ زیرا نزد خدا جایگاهی داری.