نقش خیال می زنم روی حباب

خالکوبی در گذشته محبوب مجرمان بود, اما امروز جوان ها به آن روی آورده اند, گرچه می دانند عوارض فراوانی دارد

شما هم این جمله را شنیده‌اید؟ «هر چیزی که سال‌ها پیش مد بوده است، دوباره مد می‌شود!»

برای مثال اگر در گذشته نوع خاصی از لباس یا مدل مو طرفداران زیادی داشته است بعد از سال‌ها دوباره خودی نشان می‌دهد، اما خالکوبی از آن دسته رفتارهای ناخوشایندی است که آهسته و پیوسته در همه دوره‌های تاریخی قدم زنان پیش آمده است. در دوره‌هایی ردپای پررنگ‌تری دارد و گاهی هم محو می‌شود. در فرهنگ‌های کشورهای مختلف، ایجاد یک علامت یا شکل پاک‌ نشدنی روی پوست را با وارد کردن رنگ به داخل آن خالکوبی می‌گویند. این شیوه از طریق سوزن یا دیگر وسایل نوک‌تیز انجام می‌شود.

خالکوبی در میان جوانان امروزی رواج بسیار پیدا کرده است. گذشته از زنان که از تاتو به عنوان وسیله‌ای آرایشی استفاده می‌کنند، مردان بویژه نسل جوان و نوجوان از طرح‌های خالکوبی استقبال کرده‌اند.

این استقبال در حالی رخ می‌دهد که بسیاری از کسانی که خالکوبی می‌کنند ممکن است از بیماری‌های عفونی و عواقب جبران‌ناپذیر آن آگاه باشند، اما باز به دنبال حکاکی روی بدن خود هستند.

● اندازه و رنگ، قیمت‌ها را می‌گویند

مسئول آرایشگاهی در یکی از مناطق شمالی تهران در این مورد می‌گوید: بیشتر کسانی که برای خالکوبی می‌آیند جوانانی بین ۲۰ تا ۳۵ سال هستند. قیمت‌ها در این زمینه متفاوت است.

او می‌گوید طرح‌هایی با اندازه‌های متوسط، قیمتی حدود صد هزار تومان دارند، اما اگر رنگ خارجی مصرف شود بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان است. طرح رنگی کوچک ۷۰ هزار تومان و همان طرح به رنگ مشکی ۵۰ هزار تومان است.

به گفته وی طرح های فانتزی طرفداران بیشتری در میان دختران جوان دارد. علاوه بر تفاوت قیمت در اندازه‌های طرح، اگر ناحیه مورد نظر حساس باشد قیمتش به نسبت جاهای دیگر بدن بالاتر است.

همچنین قیمت‌های تاتوی موقت در یک سالن آرایشگاه در غرب تهران از ۵۰۰۰ تومان به بالا و تاتوی دائم به شکل نواری باریک روی کمر ۲۵۰ الی ۳۰۰ هزار تومان انجام می‌شود. علاوه بر آرایشگاه‌ها و مراکز زیرزمینی، برخی هم هستند که به صورت سیار کار می‌کنند.

محمد از آن دسته خالکوبانی است که به صورت سیار، خالکوبی را انجام می‌دهد. هر کس بخواهد او برایش طرح بزند با او تماس می‌گیرد. به گفته او خالکوبی کل بدن یک مرد با تخفیف بین ده تا ۱۱ میلیون تومان است.

● خالکوبی از گذشته تاکنون

افراد زیادی هستند که به ایجاد نقوش دائمی روی بدنشان علاقه نشان می‌دهند و با صرف هزینه‌های نجومی اقدام به انجام این کار می‌کنند. در حالی که در گذشته این مورد میان پهلوانان قدیم ایرانی، اوباش و جاهلان و زنان مرسوم بوده است. شیوه خالکوبی از گذشته تاکنون تغییر چندانی نکرده است. ابتدا نقش را با سوزنی بر پوست می‌زدند تا کمی خون از پوست بیرون بزند، سپس ماده رنگی را روی زخم قرار می‌دادند تا به تدریج جذب پوست شود. ماده رنگی همان سرمه، دوده یا هر رنگ طبیعی ماندگار دیگری که به صورت مایع است استفاده می‌شد. اما برعکس شیوه خالکوبی که تفاوت چندانی با گذشته نکرده، انگیزه‌های انجام این کار از گذشته تاکنون تغییر کرده است.

در گذشته زنان معمولا به دلایل خرافی همچون افزون شدن مهر شوهر، سپید بختی یا دور کردن چشم بد و همین طور زیبایی این عمل را انجام می‌دادند.

همچنین خالکوبی برای خاصیت درمانی نیز استفاده می‌شده است به طور مثال برای افرادی که دچار دردِ دست یا غده یا التهاب بودند تجویز می‌شد.

در برخی تمدن‌ها هم برای مشخص کردن نشانه‌های اصالت خانودگی یا قبیله‌ای از این شیوه استفاده می‌شد که هنوز هم در برخی تمدن‌ها دیده می‌شود.

نکته: در بسیاری از مکان‌هایی که خالکوبی انجام می‌شود، رعایت بهداشت با یکبار مصرف بودن سوزن توجیه می‌شود. در حالی که اگر سوزن به هر نحوی آلوده شده باشد می‌تواند موجب انتقال بیماری‌های خطرناکی ازجمله ایدز وهپاتیت شود

برای نمونه آینوها، مردم بومی ژاپن، به طور سنتی روی صورت خود خالکوبی می‌کنند. خالکوبی روی صورت در میان آمازیغ‌ها در شمال آفریقا، مائوری‌های نیوزیلند و آتایال‌های تایوان نیز همچنان ادامه دارد. علاوه بر این مناطق، خالکوبی بویژه در اقوام پولینزی، فیلیپین، برنئو، آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، آمریکای مرکزی، اروپا، ژاپن، کامبوج و نیوزیلند نیز رواج دارد.

● دلایل گرایش به خالکوبی

امروزه علاوه بر بزهکاران و مجرمان که بیشتر از خالکوبی استفاده می‌کنند، این مساله در میان نسل جوان و نوجوان نیز دیده می‌شود و به نظر می‌رسد استفاده از خالکوبی امروزه از شکل سنتی خارج شده و به شکل مد اجتماعی در آمده است.

میثم حسینی استاد دانشگاه و جامعه‌شناس می‌گوید: در جوامع در حال رشد چون الگوسازی وجود ندارد. بیشتر جوانان از مدل‌های وارداتی در هر زمینه‌ای که باشد تقلید می‌کنند.

به دلیل سست بودن ارزش‌ها و سلطه نداشتن فرهنگ خودی در جوامع درحال توسعه این تقلید راحت‌تر صورت می‌گیرد. وی معتقد است علاوه بر تقلید که خیلی‌ها را درگیر خود کرده است، از دیگر دلایل گرایش به پدیده خالکوبی می‌توان به ضربه‌های عاطفی و تجربه های تلخی اشاره کرد که ممکن است در زندگی برای فرد افتاده باشد.

● خالکوبی از دیدگاه روان‌شناسی

از نظر روان‌شناسان خالکوبی به نوعی، وسیله‌ای برای بروز خود و بیان خواسته‌ها و رشد شخصیتی فرد است که در ساده‌ترین جنبه آن این احساس را در جوان به وجود می‌آورد که می‌تواند با استقلال و به تنهایی برای خود و بدن خود تصمیم بگیرد. این عمل همچنین علامتی برای توجه به خود وعشق به خویشتن است که باعث می‌شود فرد تنش را به اثری هنرمندانه تبدیل کند. با این حال برخی روان‌شناسان بر این باورند این کار می‌تواند برعکس، نتیجه تنفر علیه خویش و اعتراض به جسم خود نیز باشد.

● نقشی به رنگ هپاتیت

دکتر نصیری، متخصص پوست و مو درباره خطرات و عواقب ناشی از خالکوبی می‌گوید: بیشتر آنها که این عمل را انجام می‌دهند از خطرات احتمالی در این زمینه آگاهی دارند، اما با وجود این ریسک می‌کنند و تن و صورت خود را نقاشی می‌کنند. به گفته او، در بسیاری از مکان‌هایی که خالکوبی انجام می‌شود رعایت بهداشت با یکبار مصرف بودن سوزن توجیه می‌شود. در حالی که اگر سوزن به هر نحوی آلوده شده باشد می‌تواند موجب انتقال بیماری‌های خطرناکی ازجمله ایدز وهپاتیت شود. کسانی که خالکوبی یا تاتو می‌کنند ۹ برابر بیشتر از سایر افراد در معرض هپاتیت C قرار می‌گیرند.

مورد دیگر خطرهایی است که از ماده‌های رنگی که به صورت شیمیایی و طبیعی استفاده می‌شود، به دست می‌آید.

نصیری در این باره می‌گوید: افرادی که خالکوبی می‌کنند پس از مدتی دنبال یک متخصص پوست می‌گردند که این نقش و نگار را پاک کنند.

روش‌های متعددی نیز برای برداشتن و پاک کردن خالکوبی وجود دارد. ازجمله جراحی و بریدن ناحیه خالکوبی شده و سپس دوختن ناحیه. در این روش با پاشیدن پودرهای کریستال اکسید آلومینیوم، پوست به طور سطحی تراشیده می‌شود و فقط برای خالکوبی‌‌های سطحی کاربرد دارد.

در روشی دیگر از نمک برای تراشیدن پوست استفاده می‌‌شود، اما بهترین و گران‌ترین روش لیزردرمانی است که شامل لیزرهای لایه‌‌بردار مثل اربیوم و CO۲ و لیزرهای غیرلایه‌‌بردار است.

نصیری توضیح می‌دهد: متاسفانه در برخی جاها برای پاک کردن خالکوبی از رنگ‌های هم رنگ پوست استفاده می‌شود که بسیار مشکل‌ساز است؛ زیرا ممکن است هنگام لیزررنگ‌های همرنگ، رنگ پوست تغییر کند و تیره شود. در این صورت وضعیت از آنچه بوده بدتر می‌شود.

این متخصص از میان روش‌های پاک کردن تاتو لیزردرمانی را بهتر از همه می‌داند. زیرا استفاده از دیگر روش‌ها ممکن است جوشگاه‌های بدی را روی بدن ایجاد کند که نتیجه خوبی از نظر زیبایی به همراه ندارد.

وی در پاسخ به این سوال که چه خالکوبی‌هایی راحت‌تر پاک می‌شود تاکید می‌کند: هر چه خالکوبی سطحی‌‌تر و قدیمی‌‌تر باشد، راحت‌‌تر پاک می‌شود. هر چه رنگ به کار رفته حرفه‌‌ای‌‌تر باشد، پاک کردن آن سخت‌‌تر است.

اما باید این نکته را نیز در نظر گرفت که برخی خالکوبی‌ها بخصوص آنها که برای نقاشی کردنشان از رنگ‌ قرمز استفاده می‌شود، به آسانی قابل پاک شدن نیست و باید برای پاک کردن‌ آن از لیزر استفاده کرد.

لیلا عابد