پیكار میكروبی

باكتری ها به رغم تك سلولی بودنشان می توانند موجوداتی بسیار اجتماعی باشند. میلیون ها باكتری خاكزی Myxococcus xanthus در گروه های دسته جمعی با هم بر روی فضولات یا بدن سایرمیكروارگانیسم ها تغذیه …

باكتری ها به رغم تك سلولی بودنشان می توانند موجوداتی بسیار اجتماعی باشند. میلیون ها باكتری خاكزی Myxococcus xanthus در گروه های دسته جمعی با هم بر روی فضولات یا بدن سایرمیكروارگانیسم ها تغذیه می كنند. آنها در مواقعی كه غذا ناكافی است در دسته های صدهزارتایی یا حتی بیشتر گردهم می آیند و ساختارهای تولیدمثلی چندسلولی تشكیل می دهند. این ساختارها در شرایط دشوار هاگ های مقاوم به سختی تولید می كنند.

با تمام این احوال، برهم كنش های اجتماعی الزاماً همیشه همكارانه نیست. در طبیعت هرگونه از باكتری های خاكسازی Myxococcus به سكونت در ناحیه ای خاص گرایش دارند و وقتی دوگونه از آنها مثلاً M.xanthus و خویشاوندش M.virescens با هم به آزمایشگاه برده می شوند، به ناگاه رقبای سرسختی از كار درمی آیند. هرگونه ساختار تولیدمثلی و نیز تركیبات مخصوص به خودش كه برای رقیب سمی است را تولید می كند. در پایان كار گونه M.virescens همیشه و بدون استثنا بر گونه M.xanthus غلبه می كند.

اكنون به نظر می رسد كه چنین تهاجمی حتی بین اعضای یك گونه از میكسوكوكوس ها نیز رخ می دهد. فرانسسكا فیگنا و گریگوری ولایسر زیست شناسان تكاملی بخش زیست شناسی تكوینی انیستیتوی ماكس پلانك در توبینگن، به طور آزمایشی ۹ سویه از M.xanthus را در تمامی تركیب های ممكن دو به دو در كنار هم قرار دادند. آنها دریافتند در شرایطی كه محیط از نظر غذایی فقیر است، باكتری ها درگیر تعارض بی حدوحصری می شوند. چنین به نظر می رسد كه این موجودات تفاوت بین خود و دیگران و حتی فرق سویه های ژنتیكی متعدد گونه خودشان را نیز تشخیص می دهند. اكثر سویه ها شانس چندانی نمی آورند و در مقایسه با سویه هایی كه تك هستند، اجسام بارور كمتری تولید می كنند. حتی برخی از آنها یكی پس از دیگری به كلی از بین می روند. (آنها قربانیان تك سلولی «پاكسازی نژادی» می شوند، البته اگربتوان درباره آنها چنین گفت.) سویه های غالب اندكی در رقابت پیروز می شوند اما در عوض حتی در مقایسه با زمانی كه به تنهایی در محیط به سر می برند، اسپورهای بیشتری تولید می كنند.

Natural History,Feb.۲۰۰۶