سه شنبه, ۱۲ تیر, ۱۴۰۳ / 2 July, 2024
فلسفه غیبت در زبان دانایان غیب
پیامبر اکرم و ائمه (ع) نخستین کسانی هستند که به منظور رفع شبهات، از علت غیبت سخن رانده اند و در مجموعه های روایی، احادیث زیادی در این باب جمع آوری شده است.نعمانی از علی(ع) نقل می کند که ایشان دلیل غیبت را : غربال انسانهای صالح از گمراه و دانا و نادان می داند[۱] و بر اساس روایت دیگری، حضرت در منبر کوفه فرمود:
" زمین، از حجت الهی خالی نمی ماند، ولی خداوند به دلیل ستم پیشه بودن خلق و ستم و زیاده روی، آنان را از وجود حجت بی بهره می سازد[۲]
روایات دیگری که بیشتر در عصر تقیه جمع آوری شده اند، حاکی از این هستند که بیشتر قادر به درک فلسفه حقیقی غیبت نیست و این راز، پس از ظهور آشکار خواهد شد.
در دوران امامت حضرت باقر( از ۹۵ تا ۱۱۴ ه ق) و حضرت صادق( از ۱۱۴ تا ۱۴۸ ه ق) با توجه به نهضتهای دینی و بازار گرم مناظره های مذهبی و ضرورت نقد عقاید کیسانیه، زندیه، غلات و اسماعیلیه، در خصوص غیبت امام، به فلسفه غیبت توجه بیشتری صورت گرفت. روایات زیادی از امام صادق در این زمینه به دست ما رسیده است.
عبیدالله بن فضل هاشمی می گوید: از امام ششم شنیدم که فرمود:" صاحب الامر، غیبتی دارد که تخلف ناپذیر است و هر جوینده باطلی در آن به شک می افتد و اجازه نداریم علت آن را بیان کنیم. حکت غیبت او، همان حکمتی است که در غیبت حجتهای پیشین وجود داشته است و پس از ظهور، روشن خواهد شد، چنانکه حکمت کارهای خضر از شکستن کشتی و کشتن پسر بچه و برپا داشتن دیوار شکسته، وقتی برای موسی روشن شد که آن دو، از هم جداشدند. غیبت امری از امور الهی و سری از اسرار و غیبتی است از غیبتهای او[۳]
در روایت دیگری، امام صادق(ع) علت غیبت را آزمایش الهی می داند[۴]از دید امام جعفر صادق(ع) تصدی خلافت توسط عباسیان به معنای غصب حقوق سیاسی ایشان، به عنوان پیشوای بر حق مسلمانان بود و عباسیان، از همان ابتدا نسبت به ایشان و علویان بدگمان شدند. امام که سیاست تقیه را درپیش گرفته بود، احادیثی را در زمینه غیبت امام عصر(ع) در میان راویان حدیث شیعه نشر داد و این نکته را روشن ساخت: بر امام منصوص الهی، لازم نیست، قیام کند، تا حقوق سیاسی خود را به دست آورد. او، باید رهبری روحانی خود را داشته باشد و وظایف خویش را انجام دهد، تا زمانی که جامعه، خود، به اندازه کافی از آگاهی و شعور سیاسی بر خوردار شود و با مراجعه به ائمه (ع) خواستار برقراری حکومت اسلامی و شیعی گردد.
بر مبنای همین عقیده بود که امام صادق(ع) آشکار اعلام کرد: "مهدی، به قدرت سیاستی دست خواهد یافت[۵]
امام صادق(ع)، به گونه روشن، بیان کرد که کدام یک از فرزندان ایشان، مهدی شمرده می شود[۶] و پیش از ظهورش او را غیبتی باید و منشا او چیزی جز خوف از کشته شدن [۷] و عدم آمادگی مردمان نیست. و به دوستان خود توصیه کرد که در هر بامداد و پسین، در انتظار فرج باشند[۸]
در بیان امام صادق(ع) فلسفه غیبت و انتظار رابطه تنگاتنگی دارند و هر دو، به فعا انسانها باز می گردند. چون این مردم هستند که شایستگی خود را برای ظهور یا عدم ظهور امام غایب، به نمایش می گذارند و با کارهای ناپسند خود، بین خویشتن و امام حجاب می گردند، از این روی، به همه شیعیان خود شفارش می کند:
" در دولت باطل خموش و چموش باشند و در انتظار دولت حق به سر برند و بدانند که خدا، حق را به کرسی خواهد نشاند و باطل را محو خواهد ساخت."
از آنان می خواهد:
" هدنه و آرامش بر دین داری خود صبر کنند[۹]
امام صادق(ع) از ستمی که بر شیعیان اعمال می شد، غفلت نداشت و به همین دلیل، تعمق در فلسفه و علت غیبت را سفارش می کرد.
امام صادق(ع) به عمار ساباطی فرمود:
" شما، به چشم خود، نگاه کنید که حق امام شما و حق خود شما در دست ستمکاران است. آنان جلو شما را گرفته اند و دارایی شما را برده اند و شما را ناچار کرده اند به کشت و کار و تلاش برای گذراندن و خرج دنیا و طلب معاش زندگی و صبر بر دینداری خودتان و عبادت مخصوص به خودتان و اطاعت از امام خودتان با بیم از دشمن[۱۰].
- " غیبت نعمانی" ترجمه جواد غفاری / ۲۰۲، صدوق، تهران [۱]
- " همان مدرک" / ۲۰۳[۲]
- " کمال الدین"، ج ۲/۱۵۸[۳]
- " غیبت نعمانی"، / ۲۴۳ [۴]
- " کمال الدین" / ۵۹[۵]
- "کافی" کلینی، ج ۱/۴۳ [۶]
- " همان مدرک" / ۳۳۸ [۷]
- همان مدرک[۸]
- کافی/ کلینی [۹]
- همان منبع [۱۰]
سعید جلیلی مسعود پزشکیان انتخابات ریاست جمهوری انتخابات انتخابات ریاست جمهوری 1403 ایران انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم جلیلی مناظره مناظره انتخاباتی مجلس شورای اسلامی دولت
تهران وزارت بهداشت قتل هواشناسی حوادث خودکشی شهرداری تهران آموزش و پرورش قوه قضاییه سلامت خانواده سازمان هواشناسی
خودرو قیمت طلا قیمت دلار بازار خودرو دولت سیزدهم قیمت خودرو بازار سرمایه قیمت سکه بورس دلار حقوق بازنشستگان بنزین
سینمای ایران تئاتر سارا بهرامی تلویزیون سینما علیرضا قربانی تخت جمشید کنسرت رسانه ملی دفاع مقدس کتاب سریال
مغز دانشگاه تهران دانش بنیان وزیر علوم
رژیم صهیونیستی غزه جنگ غزه آمریکا فلسطین روسیه فرانسه ترکیه دونالد ترامپ جو بایدن چین لبنان
فوتبال پرسپولیس استقلال یورو 2024 کریستیانو رونالدو تیم ملی پرتغال لیگ برتر باشگاه استقلال باشگاه پرسپولیس نقل و انتقالات علیرضا بیرانوند لیگ برتر ایران
هوش مصنوعی همراه اول الکامپ نمایشگاه الکامپ سامسونگ موبایل اپل ایرانسل فیبرنوری ربات نخبگان وزیر ارتباطات
تغذیه میوه ورزش کاهش وزن سرطان چاقی لاغری کلسترول ویتامین تب دانگ آلزایمر