رنگ كردن به تمام روش های مختلف آن

هنر رنگ كردن در نگهداری دائمی یك درجه رنگ مشخص بر روی پارچه ها می باشد پارچه ها یا از جنس جانوران مانند ابریشم, پشم , یا پر بوده و یا از جنس نباتات همچون پنبه و لینن قالب رنگ ها را آماده ساخته و آنها را شفاف تر می نماید در برخی موارد به طور مثال در رنگ كردن ابریشم و پشم با رنگ های قیر , زغال سنگ رنگ به صورت یك مرتبه با الیاف پارچه تركیب می شود یك فرآیند آماده سازی ضروری است

«نكات قابل توجه ابتدایی»

هنر رنگ كردن در نگهداری دائمی یك درجه رنگ مشخص بر روی پارچه ها می باشد. پارچه ها یا از جنس جانوران مانند ابریشم، پشم ، یا پر بوده و یا از جنس نباتات همچون پنبه و لینن.قالب رنگ ها را آماده ساخته و آنها را شفاف تر می نماید. در برخی موارد به طور مثال در رنگ كردن ابریشم و پشم با رنگ های قیر ، زغال سنگ رنگ به صورت یك مرتبه با الیاف پارچه تركیب می شود یك فرآیند آماده سازی ضروری است. در موارد دیگر بطور مثال در رنگ آمیزی ابریشم و پشم به رنگ زرد به وسیله اسید نیتریك رنگ الیاف را دچار تغییر ساخته و رنگ آمیزی به شكل مناسب صورت نمی گیرد.رنگ های غیر محدود با استفاده از تغییرات شیمیایی شناخته شده مدیریت می شوند ، بدین ترتیب مثلا كرومات سرب (كروم زرد) به وسیله غوطه ور ساختن الیاف در محلول استات سرب و سپس در محلول بیكرومات پتاس بصورت ته نشین در می آید .ثابت كننده های رنگ بخشهایی هستند كه با جاذبه ای كه نسبت به مواد آلی دارند ، بع الیاف پارچه چسبیده و یا به مواد رنگ كننده متصل می شوند. این مواد ابتدا به كار برده می شوند ولی در رنگ آمیزی مرسوم و سنتی اغلب با الیاف رنگ شده مخلوط می شوند. با استفاده از تثبیت كننده های رنگ ، رنگی كه شسته شده و از بین می رفت به طور دائمی باقی می ماند.برخی تثبیت كننده ها . رنگ را اصلاح كرده و تعدیل می نمایند. به طور مثال زاج سفید رنگ روناس را كمرنگ تر كرده به قرمز روشن تبدیل می كند در حالی كه آهن آن را تیره كرده به ارغوانی تبدیل می كند.

«تثبیت كننده های رنگ»

تثبیت كننده های اصلی عبارتند از : زاج سفید، بلور زاج، استات آلومینینم، پر كلرید قلع، بیكلرید قلع، سولفات آهن، استات آهن، جوهر مازو، قلع قلیایی.

«رنگ كننده های الیاف»

مواد مورد استفاده در رنگ كردن الیاف متعدد هستند. در زیر مهم ترین آنها آورده شده اند:

روناس، نیل، بقم، بلوط سیاه، پوست بلوط، درخت برزیلی، سماق، آناتو، weld زردچوبه، قلیا، تورنسل یا launder قرمز، روغن مازو، قرمز دانه، لاك و الكل و نیز مواد معدنی زیر شامل: فروسیانید پتاسیم، بیكرومات پتاس، كرم تار تار، آب آهك و زنگ مس.

«رنگ های قیر- زغال سنگ»

این رنگ ها به طور انحصاری ، تحت امتیاز و در مقیاس های بزرگ تهیه می شوند. بنابراین رسید بقیه آنها داده نمی شود و در بسیاری مواقع به صورت پنهانی نگهداری می شوند.

دستورالعمل های ویژه جهت استفاده از این رنگ ها در انتهای این مقاله آمده است.

«مواد دیگر»

وان جامی از كود گاوی پس از استفاده از مواد تثبیت كننده بر روی الیاف گیاهی، مورد استفاده قرار می گیرد تا مقدار اضافی مواد تثبیت كننده را از بین ببرد. اخیرا محلولی از سیلیكات قلیایی به عنوان ماده جایگزین به كار می رود. همچنین از آلبومن یا گلوتن برای پر كردن رنگ چاپ و گاهی برای تثبیت آن استفاده می شود. رنگ های مورد استفاده یا آلیومن بكار رفته برای پارچه ها تركیب می شوند. در اثر حرارت در آلیومن منعقد شده و رنگ پارچه ها تثبیت می شود.

«سیلیكات های قلیایی . وسیله ای برای تثبیت رنگ»

استفاده از سیلیكات های قلیایی در چیت سازی دارای این فایده است كه در مقایسه با كاریرد حمام كود گاوی به تنهایی، رنگ ها را عمیق تر به خورد پارچه می دهد.

در بازگشت به عملكرد این نمك، قابل توجه است كه سیلیكات های قلیایی در كود گاوی نیز وجود دارند كه طبق گفته rogena این مقدار ۵/۱۷ % خاكستر می باشد كه در نتیجه كود تازه حاوی ۶/۲ % خاكستر بوده و این خاكستر شامل ۵/۶۲ % سیلیكاست. قسمت زیادی از این سیلیكا بصورت غیر محلول بوده و مقدار سیلیكایی محلول قابل توجه نمی باشد. قسمت محلول خاكستر برابر با ۳۸ % بوده كه این مقدار ۱۲ % سیلیكا و ۱۰ % پتاس و قلیا می باشد. بنابراین عوامل بالا دلیل واضح برای در نظر گرفتن سیلیكات های قلیایی به عنوان ماده تشكیل دهنده پربازده كود گاوی می باشند.

«زاج سفید»

ابتدا برای ابریشم و پشم به عنوان داده تثبیت كننده رنگ به كاربرده شده و برای این كار در آب حل می شود. در صورتی كه حاوی آهن باشد به رنگ های قرمز صدمه خواهد زد. این ماده تركیبی از سولفات آلومینیوم و سولفات پتاسیم یا آمونیاك می باشد. آلومینیم ماده تثبیت كننده فعال می باشد.

زاج آمونیاكی با اضافه كردن مقداری پتاس سوزآور از زاج پتاسی تشخیص داده می شود: اگر آمونیاك وجود داشته باشد، آزاد شده و بوسیله بوی تند متصاعد شونده شناخته می شود.

«زاج بلوری»

این ماده به مقدار زیادی مورد استفاده قرا می گیرد. با اضافه كردن كربنات قلیایی به زاج تا جایی كه رسوب ته نشین شده اولیه دوباره به صورت محلول در آید ساخته می شود. در صورتی به مقدار زیادی اضافه شود یك رسوب دائمی تشكیل می شود.

زاج بلوری در مقایسه با زاج معمولی مقدار بیشتری آلومینیوم در اختیار مواد عالی قرار می دهد.

«استات آلومینیوم»

از آن برای پنبه و لینن استفاده می شود زمانی كه حرارت ببیند اسید استیك آزاد شده و آلومینیوم در الیف باقی می ماند.

استات آلومینیوم با اضافه كردن محلولی از استات سرب (بلوری شكل) به محلولی از آمومینیوم تا جایی كه هر گونه مواد معلق یا رسوبی تشكیل شود ساخته می شود. روشی دیگر برای ساخت آن اضافه كردن ۲/۱ ۸، ۴/۱ ۶ ، پوند بلور سرخ هركدام در دو گالن آب جوش و هم زدن آن می باشد تا جایی كه ته نشینی صورت گیرد .

«بیكلرید قلع (نمك قلع . نیترو موریات قلع)»

۴ پوند اسید نیتریك تجارتی را به همراه ۵/۰ پوند نمك آمونیاك در ضرفی سنگی ریخته و به آن ۵/۰ پوند قلع دانه ای خالص اضافه كنید و یا قلع دانه ای را در مخلوطی از دو قسمت موریاتیك به یك قسمت اسید نیتریك حل كنید.

«پركلرید قلع»

قلع دانه ای را در اسید موریاتیك داغ تا جایی كه در بر می گیرد حل كنید. اغلب كرم تارتار به مخلوط آلومینیوم و قلع اضافه می شود.

«مس»

ممس برای رنگ كردن سایه های تیره در پشم به كار می رود. با حل كردن آهن تمیز در اسید سولفوریك رقیق و كریستالزه شدن آن ساخته می شود. نوع نا مرغوب آن از سولفید آهن ساخته می شود و حاوی آهن به فرم پراكسید می باشد . در مجاورت هوا اكسیژن بیشتری جذب شده و به میزان هم نمك های پراكسید آهن ، sesquioxide شكل می گیرد.

این ماده تثبیت كننده قوی بوده و قدرت آن با چسبیدن قالب های آهنی به پارچه ها مشخص می شود.

«استات آهن»

با حل كردن تكه های آهن در اسید استیك یا اسید پیرولیگنوس ساخته می شود . توصیه می شود از آن در رنگ كردن الیاف گیاهی استفاده شود .

«نیترات آهن»

¼ ۱۰ پوند اسید نیتریك و ¼ ۱۰ پوند اسید موریاتیك را مخلط نموده و كم كم ½ ۷۲ پوند مس را به همراه آنها در آب حل كنید .

آماده سازی جهت رنگ كردن

پشم نیاز به شستشو و نمیز كردن داشته ، ابریشم خام نیاز به زدودن چسپندگی داشته و پنبه نیاز به برش ، داغ كردن و سفید كردن دارد .

«تعیین اثرات نمك یا تثبیت كننده های گوناگون بر روی رنگها »

بای به دست آوردن قرمز روناسی بر روی پشم ، بهترین مقدار مصرفی روناس ½ وزن پشم مورد نظر جهت رنگ آمیزی می باشد و بهترین میزان نمكهای مورد استفاده ، قسمت زاج و یك قسمت تار تار قرمز به ازای ۱۶ قسمت از پارچه ها است .

تغییر در قسمتهای استفاده شده از نمك كاملا رنگ طبیعی روناس را تغییر می دهد . در صورتی كه میزان زاج كم شده از نمك كاملا رنگ طبیعی روناس را تغییر می دهد. در صورتی كه میزان زاج كم شده و مقدار تار تار افزایش یابد. رنگ به قرمز دارچینی تغییر می كند. اگر زاج به طور كامل حذف شده باشد رنگ قرمز كاملا از بین رفته و رنگ دارچینی تیره با دوامی بدست می آید.

در صورتی كه پارچه های پشمی در آب و كرومات دو پتاس ضعیف بجوشند قسمت اعظم رنگ از بین می رود. محلولی از صابون قسمتی از رنگ را شسته و تخلیه می كند ولی رنگ باقیمانده بسیار زیبا می شود. قلیاهای فرار رنگ قرمز روناس را افزایش می دهند ولی رنگ دوام چندانی نخواهد داشت.

«رنگ كردن پشم و پارچه های پشمی به رنگ آبی»

یك قسمت رنگ نیلی را در ۴ قسمت اسید سولفوریك غلیظ حل كنید . به این محلول یك قسمت كربنات پتاسیم خشك اضافه كرده و آن را با اضافه كردن ۸ برابر وزن آن آب رقیق نمائید. پارچه ها می بایست به مدت یك ساعت در محلولی از ۶ قسمت زاج و ۳ قسمت تارتار برای هر ۳۲ قسمت پارچه جوشانده شود.

سپس پارچه ها در وان پر از آب كه قبلا تهیه شده و حاوی محلول اسید سولفوریك و رنگ نیلی است انداخته می شود. میزان كمی یا زیادی محلول اسید سولفوریك و رنگ نیلی در آب بستگی به میزان سایه مورد نظر در پارچه خواهد داشت. در این وان پارچه ها باید آن قدر جوشانده شوند تا رنگ دلخواه بدست آید.

تنها رنگ كننده های مورد استفاده برای بدست آوردن رنگ آبی «ایساتیس» و «نیل» می باشند. «نیل» سازگار قوی برای رنگ كردن پشم، ابریشم، پنبه و انین دارد. هر نوع پارچه می تواند با رنگ نیل رنگ شود. بدون آن كه نیازی به تثبیت كننده رنگ باشد و از این رو رنگ بدست آمده پایدار بوده و دوام و ماندگاری طولانی خواهد داشت. ولی میل تنها به صورت محلول در روی پارچه ها كاربرد داشته و تنها حلال شناخته شده آن اسید سولفوریك می باشد. سولفات نیل اغلب برای آبی كردن پشم و ابریشم به كار برده می شود و رنگ بدست آمده به نام «آبی ساكسون» مشهور می باشد.

---