مدیریت قوه قضاییه در دهه سوم انقلاب

ریاست آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی بر قوه قضاییه هم زمان با سومین دهه انقلاب اسلامی آغاز شد. این فقیه انقلابی با پشتکار، شجاعت‌ و توکل‌ بر خدای متعال در شرایط حساس دهه سوم …

ریاست آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی بر قوه قضاییه هم زمان با سومین دهه انقلاب اسلامی آغاز شد. این فقیه انقلابی با پشتکار، شجاعت‌ و توکل‌ بر خدای متعال در شرایط حساس دهه سوم فارغ از بسیاری از کشاکش‌های گروهی و جنجال‌های سیاسی، به توسعه قضایی پرداخت و سعی کرد عمل به رهنمودهای حکیمانه ولی فقیه زمان، حضرت آیت الله خامنه ای مدظله را سرلوحه اصلاحات قضایی قرار دهد.

در این دهه شاهد پیدایش برخی مناقشات سیاسی، ناهنجاری‌های اجتماعی و تحولات اقتصادی کلان در کشور بودیم به گونه ای مافیای قدرت و ثروت آشکارا در عرصه های مختلف حضور پیدا کرد؛ حضوری ظالمانه! دشوارترین مانع عدالت گستری اما، سودجویی قلدران، اقویا و زورگویان است.

از آنجا که اجرای عدالت، اساس دستگاه قضایی است، این دستگاه سعی کرد در مقاطع حساس این دهه در برابر مافیای ثروت و قدرت بایستد و هوشمندانه به مقابله با باج خواهی ها ‌و قدرت‌ نمایی‌ های پول‌داران و قدرتمندان برخیزد.

نتیجه این ایستادگی چیزی نبود جز تبلیغ منفی سودجویان ضربه خورده بر علیه قوه قضاییه. هدف‌ بسیاری از تبلیغات منفی و جنجال‌آفرینی‌ها در زمان ریاست آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی بر قوه قضاییه، شکستن‌ اقتدار و صلابت‌ این قوه‌ و تسلیم شدن قضات و مسؤولان‌ آن در برابر خواست‌های‌ برابر مافیای ثروت و قدرت و برخی جناح‌ها‌ و شخصیت‌ها بود.

اما تصمیم‌گیریهای بهنگام‌ این عالم‌ روشن‌ بین‌، آگاه‌ و نوگرا در تنگناها و عمل به رهنمودهای مقام معظم رهبری، قوه را در بسیاری از موارد در مسیر خدمت به عدالت و احقاق حقوق مظلومان و تامین امنیت عمومی درآورد.

الیته یکی از معیارهای بررسی عملکرد قوه قضاییه در دهه سوم، رضایتمندی مردم از فعالیت‌هاست که باید مورد بررسی و اقدام موثر قرار گیرد.

با نگاهی به کارنامه دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران، آن را یکی‌ از کارامدترین‌ دستگاه‌های‌ قضایی‌ جهان می یابیم و می‌توانیم مهمترین ویژگی‌های قوه قضاییه دهه سوم انقلاب را در مواردی مانند برخورد بهنگام با مطبوعات مخالف و گروههای معارض با مبانی اسلام، محاکمه جریانات برانداز، اجرای‌ وظایف‌ نظارتی‌، اصلاح سیاست‌های کیفری و حبس زدایی، قضازدایی و استفاده از نهادهای شبه قضایی و مدنی، حل مشکل اطاله دادرسی در موارد غیر لازم، توجه به پیشگیری‌ از پیدایش جرم،‌ برخورداری متهمان از حق دفاع و تأمین‌ عدالت‌ و امنیت‌ عمومی برشمریم.

آیت الله هاشمی شاهرودی با نگاه‌ عالمانه‌ و کلان‌ خود به‌ مسایل‌ قوه‌ قضاییه‌ و اتخاذ روش‌های‌ نو، با شجاعت‌ و قاطعیت‌، طی دو دوره ریاست قوه قضاییه توانست بر اساس الگوهای رفتاری پیغمبر خاتم (ص) و سیره اهل بیت عصمت علیهم السلام، خطوط اساسی دستگاه قضایی نظام اسلامی را ترسیم و برخی از آنها را اجرا کند.

در همین راستا یکی از اقدامات مهم این عالم روشن‌ بین‌ در دهه سوم انقلاب، توجه دادن قانون گذار، مجری و نهادهای علمی و حوزوی به ضرورت استنباط و تبویب اصول و سیاستهای قضایی و کیفری برگرفته از منابع اسلامی و روایات اهل بیت عصمت علیهم السلام است. به گونه ای که وظیفه فضلا و اساتید عالی حوزه علمیه را در تحقیق، تتبع، استخراج و تنظیم سیاستهای قضایی و کیفری اسلام به عنوان اصول حاکم بر قوانین و مقررات دوچندان کرده است.

اکنون حوزویان زیادی منتظر استفاده از دور جدید دروس خارج فقه این فقیه عالی قدر در حوزه هستند تا در دهه های آینده انقلاب اسلامی بتوانند درخشان تر از گذشته در تقویت و تعمیق ارکان نظام مقدس اسلامی نقش آفرینی کنند.

محمد مهدی محققی، مدیر عامل خبرگزاری رسا