اقتصاد توتون ـ روزنامه ای

نگاهی به دخل و خرج کیوسک های مطبوعات

کیوسک‌داری کار سختی است. در سرما و گرما،‌ زمستان و تابستان باید تحمل کنی. باید روزنامه‌ها را زیر باران و برف حفظ کنی. در سرمای استخوان‌سوز زمستان باید با بخاری برقی آن فضای کوچک را گرم کنی. روزت را بگذرانی و شب‌ها دوباره آن همه روزنامه و مجله فروش‌نرفته را جمع کنی تا دوباره صبح روز بعد بروی روی پیشخوان بچینی‌شان و از ساعت ۶ تا ۲۴ دوباره بشوی همدم آن اتاقک آهنی. روزنامه‌فروشی، اما چقدر درآمد دارد؟

به این همه سختی می‌ارزد؟ خیلی وقت‌ها جوان‌هایی را می‌بینی که گوشه این اتاقک‌ها نشسته‌اند، جدول حل می‌کنند و فقط به درخواست نخ‌های سیگار مشتریان پاسخ مثبت می‌دهند. این‌که تمام اینها چقدر برای دکه‌دار نان و آب می‌شود را باید از زبان خودشان شنید. این سختی‌ها همراه کم‌خوابی‌ها و خستگی ۱۸ ساعت کار مداوم چقدر می‌ارزد؟ اگر شما هم کنجکاو دانستن پاسخ این سوال هستید، این مطلب را بخوانید.

● کلماتی که بوی سیگار گرفته‌اند

این روزها تورم سر از همه جا در آورده و اجازه نفس کشیدن حتی به نخ‌های سیگار هم نمی‌دهد. یارمحمدی‌، صاحب یکی از دکه‌های مرکز تهران می‌گوید بیشترین سود او از فروش سیگار است: «تنها اسم اینجا دکه روزنامه‌فروشی است. اینجا بیشتر سیگار فروخته می‌شود. مثلا هر روز صبح مشتری‌ای دارم که اولین نخ سیگارش را با فندک دکه من روشن می‌کند. برای ما هم فروش سیگار بیشترین سود را دارد. شاید برای فروش هر روزنامه چیزی حدود ۴۰ تومان سود کنیم، اما روی هر بسته سیگار ۲۰ درصد سود داریم که این مبلغ قابل توجه‌تری نسبت به روزنامه می‌شود.» اگر بخواهیم فروش روزنامه‌ها را با مجلات مقایسه کنیم به نظر یارمحمدی تفاوتی ندارند. تقاضا برای روزنامه و مجلات بین مردم کم است. به طور معمول خانم‌ها بیشتر متقاضی مجلات هستند. آقایان هم معمولا متقاضی روزنامه‌ها، ‌جدول باطله‌ها و سیگارها هستند. البته باید طرفداران پروپاقرص ضمیمه حوادث را فراموش نکرد که خانم‌ها هستند.

● کیوسک‌ها چند می‌ارزند؟

تقریبا دیگر هر کسی می‌داند مجوز تاسیس این کیوسک‌ها را به هر کسی نمی‌دهند و تنها برخی افراد دارای شرایط خاص می‌توانند آن را اخذ کنند. حالا این که آنها بخواهند این دکه‌ها را خود اداره کنند، بفروشند یا اجاره بدهند،‌ به خودشان بستگی دارد، اما درصد بالایی از این دکه‌ها توسط افرادی غیر از آنها اداره می‌شود. آنها این دکه‌ها را اجاره می‌دهند یا می‌فروشند. درآمد کیوسک‌های مطبوعاتی و قیمت فروش آنها به مکان این دکه‌ها بستگی دارد. کیوسک‌هایی که در شمال یا مرکز شهر مثل چهارراه ولیعصر هستند طبیعتا قیمت‌های بالاتری دارند. قیمت این کیوسک‌ها از ۲۰ میلیون تومان در جنوبی ترین نقطه شهر شروع می‌شود تا ۶۰ میلیون و بالاتر.

● بالاترین فروش با سیگار

رسولی، دکه‌دار دیگری در شرق تهران می‌گوید همه دکه‌داران زیر نظر اتحادیه کیوسک‌ها هستند. این اتحادیه فقط مجوز کیوسک‌ها را ثبت می‌کند. کیوسک‌داران بیمه نیستند و تمام سرمایه‌شان شخصی است. طبق گفته رسولی، وقتی کیوسک‌داران چیزی حدود ۵۰۰ ـ۴۰۰ هزار تومان سرمایه می‌گذارند، از آن ۱۲۰ ـ ۱۰۰ هزار تومان سود خالص است. ۴۰ ـ۳۰ هزار تومان این سود از فروش روزنامه،‌ حدود ۶۰ هزار تومان از فروش سیگار و ۴۰ ـ۳۰ هزار هم از فروش شارژ‌های اعتباری است. در کل ۲۵ درصد سرمایه‌ای که دکه‌دار می‌گذارد، سود دریافتی اوست. البته این سود در منطقه ۱۴ بلوار ابوذر تعریف شده است و‌ هرچه به سمت شمال تهران برویم سود هم بیشتر می‌شود. این سود بیشتر هم به دلیل موقعیت جغرافیایی دکه و میزان اجناسی است که برای آنجا خریده می‌شود. سود دکه‌های شمال تهران در ماه از ۵/۱ ـ ۱ میلیون تومان شروع می‌شود به بالا.

● پول برق مان زیاد می‌آید!

به نظر رسولی هر فردی می‌تواند با سرمایه‌ای حدود ۲۰ میلیون تومان دکه روزنامه فروشی بزند. می‌تواند ۱۰‌میلیون تومان از آن پول را بابت رهن کیوسک بدهد و ۱۰ میلیون باقی مانده را برای خرید مواد داخل کیوسک خرج کند. اکنون در بین مطبوعات، روزنامه‌هایی که نیازمندی‌ها دارند از استقبال خوبی برخوردارند. وقتی از او درباره چگونگی استقبال مردم از روزنامه‌ها می‌پرسیم می‌گوید: «مردم اصلا روزنامه نمی‌خوانند. بیشتر اوقات بعضی‌ها طبق عادت، روزنامه‌ای را هر صبح می‌خرند، اما شاید غیر از خواندن تیترهایش کار دیگری انجام ندهند. در کار ما یک سود ۲۵ ـ ۲۰ درصدی ثابت وجود دارد که مختص فروش روزنامه‌ها، مجلات و سیگار است. خیلی کمتر پیش می‌آید کسی از ما آدامس، پفک یا آبمیوه بخرد. خرید روزنامه و مجله هم که تکلیف‌اش مشخص است.» این کار سختی‌های زیادی دارد مثل این‌که کیوسک‌ها آب و گاز ندارند و فقط برق دارند به همین دلیل کیوسک‌داران مجبورند در زمستان از بخاری برقی و در تابستان از کولرهایی که با برق کار می‌کنند استفاده کنند و همین باعث بالا رفتن هزینه‌های برق شان می‌شود. تورم هم در کنار همه اینها به وضع بد اقتصادی‌شان دامن می‌زند، چون چیزی که بالا می‌رود قیمت روزنامه، سیگار و شارژ اعتباری است نه سود کیوسک‌داران. این کیوسک‌ها اجناس خود را هر دو هفته یکبار تمدید و کسری اجناسشان را پر می‌کنند. تنها کالایی که نیاز است سه روز یکبار تمدید شود سیگار است که از تقاضای زیادی برخوردار است. شاید بهتر باشد اسم کیوسک‌های مطبوعاتی را تغییر بدهیم، شاید.

مریم امیرپور