جاذبه های گردشگری استان مرکزی

در آستانه بهار و تعطیلات نوروز قرار داریم شمار زیادی از هموطنان ارجمندمان برای تهیه بلیت سفر از هم اکنون خود را آماده کرده اند

در آستانه بهار و تعطیلات نوروز قرار داریم. شمار زیادی از هموطنان ارجمندمان برای تهیه بلیت سفر از هم‌اکنون خود را آماده کرده‌اند.

عده‌ای هم که از وسیله نقلیه شخصی استفاده می‌کنند، در تدارک تهیه بیمه‌نامه و برگه معاینه فنی برای خودروهای خود هستند.خبرنگاران ما هم همراه شما عزیزان، معرفی استان‌ها و نقاط دیدنی میهن اسلامیمان را آغاز کرده‌اند تا با آگاهی کامل از وضع شهرها و نقاطی که برای انتخاب گذران تعطیلات هنوز دودل هستید، محل اقامت خود را برگزینید.

امید اینکه در این سفرها به شما خوش بگذرد و سالم به خانه و کاشانه خود بازگردید.

استان مرکزی با وسعتی معادل ۲۹ هزار و ۴۰۵کیلومتر مربع ۸/۱درصد از مساحت کشور را به خود اختصاص داده است.این استان بااستانهای تهران، قزوین، لرستان، اصفهان، قم و همدان همجوار است.

استان مرکزی از سه نوع اقلیم متنوع، نیمه بیابانی، ‌معتدل کوهستانی و سرد کوهستانی برخوردار است.

این استان دارای ۱۰ شهرستان، ۲۸ شهر، ۱۸ بخش، ۶۱ دهستان و ۱۵۳۹ آبادی دارای سکنه است که ۸۹۴ آبادی آن بیشتر از ۲۰ خانوار جمعیت دارند و براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت استان بیش از یک میلیون و ۳۵۱ هزار نفر اعلام شده است.

● موقعیت مرکز استان

شهرستان اراک (مرکز استان) از شمال به تفرش، از مغرب به همدان و ملایر از مشرق به شهرستان محلات و از جنوب به شهرستان خمین و شازند محدود شده است و ارتفاع متوسط آن از سطح دریا ۱۷۰۰ متر است.

شهرستان اراک از لحاظ وسعت دومین شهرستان استان بعد از شهرستان ساوه است.

● ویژگی‌های تاریخی

شهر اراک از نظر تاریخی در مقایسه با سایر شهرهای استان‌ مرکزی به ‌دوره قاجار و سلطنت‌ فتحعلی‌شاه می‌رسد.

در اوایل سلطنت قاجار در بلوک عراق (بخش وسیعی از محدوده امروزی استان مرکزی) به علت وسعت زیاد و جمعیت فراوان در زمان فتحعلی‌شاه قشونی به نام عراق تشکیل شد و یوسف‌خان گرجی از فتحعلی‌شاه تقاضا کرد برای مرکز قشون عراق عجم (اراک) قلعه‌ای نظامی ساخته شود.

به همین علت بافت اولیه شهر اراک به صورت قلعه‌ای به نام «سلطان‌آباد» شکل گرفت و در سال ۱۲۳۱ هـ ـ ش به پایان رسید. هنگامی که راه‌آهن جنوب از کنار شهر عبور کرد و ایستگاهی در کنار شهر ساخته شد، نام ایستگاه را «اراک» گذاشتند. سپس بخشنامه‌ای ابلاغ شد که نام آبادی‌های مجاور ایستگاه به نام همان ایستگاه خوانده شود.

از این رو این منطقه اراک نامیده شد. برای کلمه اراک معانی گوناگونی ذکر شده است که تعدادی از آنها عبارتند از: تخت پادشاهی، پایتخت، باغستان و نخلستان، شهرستان، باغ و بارگاه «پروفسور هرتسفلد» آلمانی هم اراک را شکل فارسی کلمه عراق به معنی «سرزمین هموار» دانسته است.

شهرستانهای‌ دیگر استان ‌مرکزی‌ عبارتنداز آشتیان، تفرش، دلیجان، خمین، شازند، ساوه، محلات، مأمونیه و کمیجان.

● جاذبه‌های طبیعی و تاریخی

استان مرکزی در عرصه گردشگری مورد توجه گردشگران بوده و منزل و زادگاه تاریخی امام خمینی(ره) و بیت پدری آن حضرت در محله قدیمی سرپل خمین قرار دارد که سالیانه مورد بازدید خیل عظیمی از ایرانگردان و جهانگردان قرار می‌گیرد. این خانه حدود ۱۷۰ سال قدمت دارد.

▪ مسجد جامع ساوه: بنای مسجد جامع در جنوب شهر ساوه قرار دارد و یکی از آثار ارزشمند هنر معماری، نقاشی، کاشیکاری و گچبری با توجه به پژوهش‌های انجام شده معماری این بنا متعلق به قرن‌های اول اسلام پیش از سده پنجم هـ ـ ق است و با قدیمیترین مساجد ایران چون مسجد تاریخانه دامغان، مسجد اولیه شوش، مسجد جامع عتیق یزد و مسجد جامع فهرج قابل قیاس است.در گوشه شمال شرق و بیرون از چهار دیواری مسجد جامع ساوه، مناره رفیع و آجری متعلق به دوره سلجوقی قرار دارد.

▪ مسجدسرخ: با مسجدانقلاب هم در ضلع شمالی میدان قدیمی (انقلاب) شهر ساوه قرار دارد و به‌دلیل وجود تزئینات و کتیبه‌های قرمز رنگ آن به مسجد سرخ معروف است.

● آتشکده‌ها

▪ آتشکده آتشکوه: بنای این‌آتشکده در هشت کیلومتری جنوب شرق نیمور محلات، بر سر راه قدیمی نیمور به رباط ترک و اصفهان قرار دارد.

این‌بنا در دامنه یک رشته کوه و در حاشیه جنوبی روستای «آتشکده» ساخته شده و از دو بخش ایوان و چهار طاق تشکیل شده است.

▪ آتشکده فردجان (فردقان): روستای کوچک «فردجان» در شمال غرب فراهان قرار دارد و این آتشکده بر روی تپه‌ای مجاور فراهان دیده می‌شود.

▪ آتشکده بروز: این آتشکده تاریخی در روستای «راهگرد» در ۶۵ کیلومتری شمال شرق شهر اراک قرار دارد و مربوط به دوران ساسانی است.

● محوطه تاریخی آوه

▪ محوطه باستانی آوه: به مساحت حدود ۵/۱ کیلومتر مربع به صورت یک تپه بزرگ به ارتفاع ۲۳ متر در وسط و تپه ماهورهایی در اطراف تپه اصلی است. این محوطه آثاری از دوره‌های پیش از تاریخ و دوران اسلامی را در خود جای داده است.

▪ محوطه تاریخی ذلف‌آباد: در ۲۲ کیلومتری شمال اراک،‌ در یکی از مناطق توابع فراهان آثاری دیده می‌شود که به آن شهر قدیمی «ذلف‌آباد» می‌گویند.

▪ روستای‌ تاریخی الویر: روستای «الویر» در۷۰کیلومتری شمال غرب ساوه و در بخش فرقان قرار دارد و یکی از روستاهای باستانی منطقه محسوب می‌شود.

▪ بنای باستانی خورهه: نیز در ۴۸ کیلومتری شمال شرقی شهرستان محلات و در مجاورت روستای «خورهه»قرار دارد. این بنا متعلق به‌قرن چهارم‌هـ . ق است. از این مجموعه دو ستون سنگی یک پارچه (شش تله) برجا مانده است.

کمیاب بودن آثار عهد سلوکیان در ایران به این معبد ارزش و اهمیت ویژه‌ای بخشیده است.

● غارهای تاریخی

▪ غار شاه کیخسرو: این غار در غرب «شازند» در جنوب غرب اراک در بالای کوه شازند قرار دارد. این غار طبیعی و افسانه‌ای دارای مدخل ورودی به عرض ۹۰/۱ و ارتفاع ۳۰/۱ متر رو به غرب است. بعد از ورودی، غار به طول ۱۸ متر و عرض متوسط ۶ متر و ارتفاع ۳ متر نمایان می‌شود.

روی دیوار غار، کلمات پولاد و تیرانداز، سیاوش و شهریار حک شده است.

▪ غار شاه بلبل: در نزدیکی غار شاه بلبل مجسمه‌ای وجود دارد که اهالی منطقه به آن نام «عمره» یا «عمرو» داده‌‌اند. اخیراً این نظریه مطرح شده است که احتمالاً این مجسمه به «آناهیتا» تعلق دارد و مسلماً مربوط به قبل از اسلام است.

▪ غار آقداش: این غار در کوه‌های شمال روستای «آقداش» از دهستان کوهپایه بخش نوبران شهرستان ساوه قرار دارد و دارای آثار نقوشی از سکونت انسان در عصر کشاورزی است.

● موزه‌ها

▪ موزه حمام چهار فصل: بنای حمام چهار فصل در شرق خیابان دکتر بهشتی اراک قرار دارد و متعلق به دوران قاجاریه است. بخش گرمخانه آن در حال حاضر تبدیل به موزه مردم‌شناسی شده است.

▪ نمایشگاه دائمی مردم‌شناسی آشتیان: این بنای قدیمی در بافت قدیمی و در محله بازار آشتیان قرار دارد.

در این نمایشگاه نسخ خطی، سکه‌های عهد قاجار، سفالینه‌های دوره اسلامی و همچنین ابزار و وسایل مردم‌شناسی مانند ظروف مطبخ، وسایل‌ مربوط به آشپزی و ابزار و ادوات کشاورزی به نمایش گذاشته شده است.

● بقعه پیرمراد

این بقعه در فاصله ۱۴ کیلومتری شمال شرق اراک و در حاشیه جاده اراک به فرمهین قرار دارد و شامل، برج و گنبد آجری بسیار زیبا است. این بنا در دوره سلجوقیان ساخته شده است.

چشمه آب معدنی و آبگرم محلات نیز در شمال شرق محلات و در دامنه ارتفاعات ۱۶۳۵ متری کوه «خورزن» قرار دارد و شامل مجموعه‌ای از چشمه‌های طبیعی آبگرم معدنی با آبدهی بالا است که از اعماق زمین با درجه حرارت حداقل ۵۰ درجه سانتیگراد در سطح زمین جاری می‌شود.

چشمه آبگرم محلات که بر سر راه کاروانسرای دودهک و مجموعـه تاریخـی «خـورهه» قـرار دارد، ازگذشته‌های دور به‌جهت‌خواص‌درمانی منحصربه‌فرد آن دارای اهمیت و شهرت فراوان بوده است.

سرچشمه اصلی آبگرم محلات در داخل محوطه میهمانسرای جهانگردی و در زیر صخره‌ای بزرگ سنگی قرار دارد.

آب این چشمه دارای ترکیبات سولفاته کلسیک و ازته است و معمولاً برای درمان بیماریهای نقرس، کبدی، کلیوی، صفراوی و دستگاه گوارش مورد استفاده قرار می‌گیرد. هم‌اکنون مجموعه آبگرم محلات از دو بخش آبگرم علیا که در اختیار شرکت سرمایه‌گذاری ایرانگردی و جهانگردی قرار دارد و آبگرم سفلی که به صورت حمام‌های کوچک در اختیار مردم روستا قرار دارد.

مجموعه آب‌درمانی ایرانگردی محلات دارای امکانات بهداشتی، استخر و حمام‌های خصوصی مجهز به وان‌های شستشو، رستوران، کافی‌شاپ و اقامتگاه مناسب برای گردشگران داخلی و خارجی است.

در کنار این مجموعه چند میهمانپذیر ارزان‌قیمت هم در روستای جنب چشمه برای مسافران ساخته شده است.

● محلات، شهر گل و گلخانه

شهرستان محلات به دلیل شرایط مناسب آب و خاک، علاقه و مهارت مردم ساکن در آن و همچنین اعتدال هوا توانسته است به عنوان یکی از مراکز مهم تولید گل و گیاه در منطقه و جهان مطرح شود.

محلات که به شهر گل و گلخانه‌ای ایران شهرت دارد ۲۰ گونه گل آپارتمانی، ۶۰ گونه گل باغچه‌ای و ۱۹ گونه گل شاخه‌ای را تولید و به بازار مصرف عرضه می‌کند.

بزرگترین مرکز تحقیقات گل و گیاه کشور در شهر محلات تأسیس شده است که در آن انواع گل و گیاه پرورش داده می شود.

این مجموعه به کلکسیونی از گلها، گیاهان و درختچه‌های دارویی و زینتی تبدیل شده و مکان بسیار مجهز و مناسبی برای علاقمندان به گل و گیاه است.

اراک ـ یدالله رحمتعلی (خبرنگار اطلاعات)