کیفیت آموزش در دوزه پیش دبستانی چگونه است

از سال ١٩٩٠ تاکنون در راستای آرمان های توسعه هزاره سوم پوشش پیش دبستانی تقریبا دو برابر شده است ولی هنوز ایران در بین کشورهایی با آموزش پیش دبستانی کم بین ٣٠ تا ٦٩ درصد قرار دار

تعلیم و تربیت کودکان بی شک امری مقدس است و باید عاری از هرگونه تعصب به این مهم نگریست. اتخاذ استراتژی تأمل گرایانه و بازاندیشی در این حوزه اساسی به منزله روشی دور از تعصبات اجتماعی و با تکیه بر معرفت علمی نکات مهمی را پیشِ رو می نهد. از سال ١٩٩٠ تاکنون در راستای آرمان های توسعه هزاره سوم پوشش پیش دبستانی تقریبا دو برابر شده است. ولی هنوز ایران در بین کشورهایی با آموزش پیش دبستانی کم (بین ٣٠ تا ٦٩ درصد) قرار دارد. افزایش پوشش پیش از دبستان به ویژه در مناطق دوزبانه زمانی می تواند تأثیرات قابل توجه داشته باشد که کیفیت در آموزش مغفول نماند. در سال های تحصیلی ٩٣-٩٢ و ٩٤-٩٣ شاهد افزایش دوبرابری تعداد نوآموزانی هستیم که دوره آمادگی یک ماهه قبل از دبستان را گذرانده اند. به طورکلی پوشش پیش دبستانی در سطح آموزش وپرورش کشور در سال های مذکور از رشدی بیش از ١٤ درصد برخوردار است و این در حالی است که علاوه بر آموزش وپرورش نهادها و سازمان های دیگری مانند بهزیستی و شهرداری نیز تعدادی از نوآموزان را تحت پوشش قرار می دهند. توسعه کمی روند خوبی را طی می کند اما آیا کیفیت به همین میزان مورد توجه است؟ دو نکته ای که به نظر باید با تأمل بدان ها نگریسته شود اینکه:

١. آیا بازه زمانی آموزش زبان فارسی به کودکان دوزبانه مناسب است؟

٢. دلایل افزایش نرخ تکرار پایه اول دبستان در سال تحصیلی ٩٤-٩٣ نسبت به سال ٩٣-٩٢ کدامند؟

این احتمال می رود کیفیت آموزش در دوره پیش از دبستان آن گونه که باید مورد توجه ویژه نیست چراکه اهداف این دوره قطعا نمی تواند مسیری مجزا از اهداف دوره دبستان را بپیماید. یافتن چرایی علل افزایش نرخ تکرار در پایه اول دوره دبستان نیازمند پژوهش است تا نتایج آن ما را در جهت ارائه راهکار های مناسب و کارآمد رهنمون کند. البته نمی توان دو متغیر مهم را در بین عوامل مؤثر بر افزایش نرخ تکرار پایه اول نادیده گرفت.

١. کیفیت: کیفیت در دوره پیش دبستانی به عنوان اساسی ترین عنصر در آموزش محسوب می شود. توجه ویژه به این مقوله سبب بهبود شاخص های کارایی درونی در دوره دبستان خواهد بود که از جمله آن می توان به کاهش نرخ تکرار اشاره کرد.

٢. نظارت: قطعا نظارت بر شایستگی حرفه ای مربیان، متد، محتوا و... در تمامی مراکزی که به آموزش نوآموزان مبادرت می ورزند، یکی از موارد مهمی است که نباید از آن غفلت ورزید. اما درواقع آنچه در آموزش وپرورش اهمیت ویژه دارد این است که اگر بخواهیم مانع از ایجاد سازوکار های نهادی برای بازتولید تمایزهای طبقه اجتماعی باشیم باید مانع تمایزات آموزشی شویم. بنابراین مدیریت یکپارچه این دوره و دارابودن کیفیت مناسب، مورد انتظار و یکسان در تمام دوره های آموزشی در مناطق آموزش وپرورش کشور یکی از استلزامات دستیابی به عدالت آموزشی است. برقراری عدالت آموزشی ضامن افزایش سرمایه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است و این همان رسالتی است که مدیران و مسئولان نظام تعلیم و تربیت برعهده دارند. امید که فرزندان سرزمین عزیزمان ایران همگی به یک میزان از شرایط، امکانات و کیفیت آموزشی آن گونه که شایسته شان است، بهره مند شوند.

زهره طاها. دکترای بررسی مسائل اجتماعی