آسیب شناسی اهمال كاری

از ویژگی های افراد اهمال كار تأخیر در تصمیم گیری است اهمال كاری مزمن در تصمیم گیری باعث اهمال كاری مزمن در انجام وظایف می شود, زیرا فرد اهمال كار نمی تواند تصمیم بگیرد كه چه فعالیت هایی را در چه زمانی و براساس اولویت بندی باید انجام دهد

عدم انجام كارها چیزی فراتر از پرهیز از كارهاست. اهمال كاری به تعبیری كه آلیس آن را به كار می برد، نوعی سندرم فرد است. یعنی كاری را كه تصمیم به اجرای آن گرفته می شود و آن كار حداقل می تواند در آینده برای فرد نتایجی را در برداشته باشد بدون دلیل به آینده محول می شود. اما در عین حال عدم انجام آن نیز به زیان فرد است و از این بابت خود را سرزنش می كند. چنین فرآیندی فرد را وادار می كند كه برای موجه جلوه دادن عادت مورد نظر دلایل متعددی را بیاورد، بگونه ای كه به گفته فستینگر، بتواند درگیری های ذهنی و ناهماهنگی های شناختی خود را مرتفع سازد. فرد اهمال كار مجبور است در قبال تعلل ورزیدن و همزمان سرزنش كردن خویش از خود دفاع نماید. بدین ترتیب از یك سو برای عدم انجام كارهایش دلیل تراشی می كند و از سوی دیگر انجام كارش را به آخرین دقایق موكول می كند. در دیدگاه آلیس چنین فرایندی غیرقابل دفاع بوده و نوعی شكست تلقی می شود.

از ویژگی های افراد اهمال كار تأخیر در تصمیم گیری است. اهمال كاری مزمن در تصمیم گیری باعث اهمال كاری مزمن در انجام وظایف می شود، زیرا فرد اهمال كار نمی تواند تصمیم بگیرد كه چه فعالیت هایی را در چه زمانی و براساس اولویت بندی باید انجام دهد. (بسویك و همكاران، ۱۹۸۸)

افراد غیراهمال كار نیز ممكن است گهگاه دچار رفتار تأخیری شوند. اما این رفتار در مورد فرد اهمال كار تفكرات عمیق آنها را تحت تأثیر قرار می دهد. تفكرات عمیق در مورد یك فرد اهمال كار منجر به بروز رفتارهای تأخیری به اشكال گوناگون می شود. بعلاوه ممكن است این تفكرات حتی زودتر از مشاركت آنها در انجام كارها ظاهر گردد. (اسپكتر، ۲۰۰۱)

شاید لازم باشد كه تصمیم گیری در مورد برخی از موضوعات به تأخیر بیفتد. به عنوان مثال اگر هیچگونه فشار زمانی وجود نداشته باشد، زمانی كه اطلاعات كافی جهت اتخاذ یك تصمیم آگاهانه وجود ندارد، زمانی كه اطلاعات و موضوع از نظر ادراكی پیچیده هستند و نمی توان این سطح از پیچیدگی ادراكی را برطرف كرد و یا زمان بیشتری جهت بررسی موضوع لازم است، وقتی سایر مسائل فوری با اولویت برتر وجود دارد كه در آن واحد نیازمند توجه هستند و یا وقتی كه پیامدهای تصمیم گیری آنقدر مهم هستند كه تفكر بیشتری در مورد موضوع لازم است، بهتر است كه تصمیم گیری را به تعویق انداخت. اما اهمال كاری مزمن در تصمیم گیری و انجام وظایف باعث ایجاد واكنش های پراسترس در فرد می شود كه شامل حس از دست دادن كنترل نسبت به زندگی خود (احساس گرفتاری) توأم با پیامدهای ناخوشایندی در زمینه بهداشت جسمی و ذهنی می باشد . (دی لانگیز، فولكمن و لازاروس- ۱۹۸۲ ، تایس و با میستر - ۱۹۷۷ )

از جمله دلیل تراشی ها و افكار غیرمنطقی كه فرد را به سوی مسامحه و اهمال كاری سوق می دهند عبارتند از:

- به تأخیر انداختن كارها باعث عملكرد دقیق شده و موجب حفظ اعتماد به نفس می شود.

- تأخیر، فشار را از بین می برد و شخص می تواند آزادانه و آسان كارش را انجام دهد.

- این كاری است كه سال ها آن را انجام داده ام و تقریباً از آن خسته شده ام، پس دیگر میلی به انجام آن ندارم.

- تأخیر و انجام دادن كار در آخرین لحظات باعث صرفه جویی در وقتم خواهد شد.

- امروز كاری بهتر و لذت بخش تر در پیش رو دارم كه با از دست دادن آن معلوم نیست فردا چنین وضعیتی داشته باشم، پس همان بهتر كه كار امروز را به فردا موكول نمایم و ...

مسامحه كارها اغلب از رفتار اشخاص كارآمد برداشت غیرواقع بینانه ای دارند. ممكن است گمان كنند كه اشخاص موفق همیشه احساس اطمینان و اعتماد به نفس دارند و به راحتی به هدف خود می رسند. تصور كاملاً غیر واقع بینانه ای است. اغلب اوقات ناچار با موانع مختلفی رو به رو می شوید. اگر به راحت بودن زندگی معتقدید و اگر خیال كنید كه دیگران تلاش نمی كنند، به این نتیجه می رسید كه مشكلی در كار شما وجود دارد و در نتیجه در برخورد با هر مشكل از آن صرفنظر می كنید، میزان تحملتان كم می شود. پركارها می دانند كه زندگی پر از سختی است، می دانند كه در راه رسیدن به هدف موانع و ناكامی هایی در انتظار است، در نتیجه در هنگام برخورد با موانع، خیلی ساده آنها را می پذیرند و در برابر مشكلات می ایستند و با عزمی جزم به رویارویی آنها می روند.

اغلب،مسامحه كارها و اهمال كاران را فاقد مسئولیت می نامند اما مسئله اصلی آنها چیز دیگری است. مشكل این افراد این است كه موفقیت را بیش از حد مهم می دانند و در نتیجه به جای آنكه به استقبال خطر بروند از آن می گریزند. اشخاصی كه از شكست می ترسند اغلب عزت نفس خود را با موفقیت می سنجند، وقتی در كاری موفق نمی شوند خود را شكست خورده و ناكام می پندارند.

همچنین بسیاری از ما با این باور بزرگ شده ایم كه باید همیشه كارهایمان را عالی و بدون كم و كاست انجام دهیم و معتقدیم كه بهترین شدن پاداش ویژه دارد. متأسفانه كمال گراها ستاره را هدف می گیرند و جز هوا نصیبشان نمی شود. منظور این نیست كه داشتن معیارهای سطح بالا چیز بدی است. اما كمال گرایی وسواس گونه راه مناسبی برای بالا بردن كیفیت نیست. فرد كمال گرایی مطرح می كرد كه شخصاً وقتی بیش از اندازه تلاش می كنم و به خود فشار می آورم تا كارم را به نحو عالی انجام دهم طوری كه بدون عیب و نقص باشد، تحت فشار روانی قرار می گیرم كه تن به دفع وقت می دهم و دستم به كار نمی رود. برعكس وقتی معیارهایم را تخفیف می دهم، احساس آرامش بهتری بر من حاكم می شود و مفیدتر و خلاق تر می شوم. ما اینگونه وسواس ها در انجام كار شیوه مناسبی برای بالا بردن كیفیت نیست.

اهمال كارها در مواقعی دقیقاً عكس افراد موفق عمل می كنند. افراد موفق اغلب به خاطر كاری كه می كنند به خود امتیاز می دهند و احساس هیجان دارند، اما مسامحه كارها و اهمال كاران پیوسته خودشان را دست كم می گیرند. در این شرایط در پایان روز احساس خستگی شدید می كنید و به نظرتان نمی رسد كه كار ارزشمندی كرده باشید.

مسامحه كارها و اهمال كاران اغلب به خود می گویند:« باید فلان كار را انجام دهم، باید شروع كنم... »عبارت های باید دار معمولاً موثر نیستند، زیرا احساس گناه ایجاد می كنند. در نتیجه شرایطی فراهم می سازد كه شما از انجام آن خودداری می كنید. در همان لحظه ای كه به خود می گویید:«باید اینكار را انجام دهم.» احتمالاً این اندیشه را در سر دارید.« اما حالا به انجام آن مجبور نیستم تا فرصتی دیگر صبر می كنم .» گاهی اوقات هر چه بیشتر به خود بگویید كاری صورت دهید، انجامش به همان اندازه دشوار می شود. كلمه باید را از ذهن خود دور كنید. به جای اینكه بگویید «باید این كار یا آن كار را بكنم.» بگویید« بهتر است اینكار را انجام دهم.»

خیلی ها نیز به خاطر نداشتن قاطعیت و موافقت كردن با انجام كارهایی كه علاقه ای به انجام آن ندارند اهمال كاری می كنند. بعضی اوقات نیز چون فكر می كنید كه دیگران با سلطه جویی از شما توقعات بیجا دارند تن به مسامحه می دهید و هزاران دلیل دیگر.

منبع : كتاب " آسیب شناسی اهمال كاری "-روزنامه همشهری -دوشنبه ۱۴ فروردین ۱۳۸۵

برگرفته از سایت لینكستان با آدرس اینترنتی : http://www.linkestan.com/news/ARTICLEview.asp?key=۷۷۰

---