مراقب تاثیر ماهواره باشید

با گسترش تکنولوژی وسیله ای چون ماهواره نقش قابل توجهی در انتقال اطلاعات و پیام های تصویری به عهده دارد این پیام ها از طریق امواج ماهواره ای به طور یکسان, همزمان و بدون محدودیت در گیرنده ها قرار گرفته و سپس وارد حریم خانواده و پس از آن وارد جامعه می شود

با گسترش تکنولوژی وسیله‌ای چون ماهواره نقش قابل توجهی در انتقال اطلاعات و پیام‌های تصویری به عهده دارد. این پیام‌ها از طریق امواج ماهواره‌ای به طور یکسان، همزمان و بدون محدودیت در گیرنده‌ها قرار گرفته و سپس وارد حریم خانواده و پس از آن وارد جامعه می‌شود.

بینندگان این برنامه‌ها کودک، نوجوان، جوان و سالمند هستند و هرکدام بر اساس نوع درک، جنسیت، میزان سن، نوع تحصیلات و عقاید و فرهنگ خود واکنش‌های متفاوتی در برابر آن نشان داده و گاهی برخی خانواده‌ها این برنامه‌ها را الگوی زندگی‌شان قرار می‌دهند؛ اما چرا برخی افراد جذب این رسانه بیگانه شده‌اند؟

حسن کلایی، کارشناس ارشد روان‌شناسی در​این باره می‌گوید: جذابیت کاذب برخی برنامه‌های ماهواره باعث شده که خانواده‌ها بخصوص نسل جوان به سوی فیلم، سریال، مسابقات یا برنامه‌های پرکشش، اما کاذب ماهواره‌ای جذب شوند و این خود یک تهاجم فرهنگی است.

وی توضیح می‌دهد بیشتر برنامه‌های ماهواره به دلیل هیجانات زیادی که برای گروه‌های سنی مختلف ایجاد می‌کند مخرب بوده و کمتر جنبه آموزشی دارد البته برخی برنامه‌ها یا فیلم‌های مستند علمی که به زبان اصلی پخش می‌شود می‌تواند برای تقویت زبان خارجه مفید باشد.

● تصویرگران ماهواره، صیادان جوانان ایرانی

کلایی با بیان این‌که بیشترین اثر منفی برنامه‌های ماهواره‌ای در دو رده سنی نوجوان و جوان دیده می‌شود، تاکید می‌کند برنامه‌های مخرب در این سنین روی هر دو جنس تاثیر یکسانی دارد، اما به دلیل آن‌که دختران در مقایسه با پسران اوقات فراغت زیادتری دارند، بیشتر پیگیر فیلم‌ها و سریال‌های این رسانه بیگانه بوده و متاسفانه این برنامه‌ها در شکل‌گیری هویت این جنس بیشترین تاثیر نامطلوب را دارد.

به گفته روان‌شناسان، نوجوان در سن بلوغ دچار بحران هویت می‌شود بنابراین در پی یافتن اطلاعاتی است تا بتواند به کنجکاوی‌ها و تحولات خود در این دوران پاسخ دهد.

پس اگر نوجوان به دلیل کمبود و نداشتن فضاهای تفریحی، آموزشی، فرهنگی و مذهبی در محیط خانواده یا جامعه به تماشای ماهواره علاقه‌مند شود، خواسته یا ناخواسته درگیر لذات و جاذبه برنامه‌های مبتذل و مستهجن یا برنامه‌های مخرب دیگر شده و از خط مستقیم خارج می‌شود.

در واقع نوجوان، ماهواره را ابزاری برای ارضای امیال درونی و جنسی خود می‌داند و به دلیل آن‌که شرایط ازدواج و تشکیل زندگی زناشویی را ندارد خواهد کوشید عطش کاذب خود را از این راه فرونشاند.

از سوی دیگر مشاهده برنامه‌های مخرب عقیدتی ـ سیاسی، نوجوان را دین‌ستیز کرده و به نوعی به فرقه‌های مختلف از جمله شیطان‌پرستی و... گرویده می‌شود.

● کودکان گوشه‌نشین

کودک نیاز به بازی‌های گروهی و کسب مهارت‌های اجتماعی دارد. تماشای بی‌وقفه برنامه‌ها و سرگرمی‌های نامناسب ماهواره در طولانی‌مدت موجب انزواطلبی کودک شده و اثرات منفی آن بر روح و اعصاب به افت تحصیلی او منجر می‌شود.

متاسفانه برخی خانواده‌ها بر این باورند که اگر شبکه‌های مبتذل ماهواره‌ای را قفل کنند می‌توانند براحتی و با فراغ بال در طول روز در برابر دید کودک به تماشای فیلم‌ها، مسابقات یا برنامه‌های مستند این رسانه بیگانه بنشینند، غافل از آن‌که بنا به شگرد تصویرگران و مبلغان ماهواره‌ای در آنونس یا میان‌برنامه برخی فیلم‌ها صحنه‌های مبتذلی گنجانده و پخش می‌شود که کودک بلافاصله قادر به ثبت، ضبط و پردازش آن در ذهن خواهد بود.

کودکانی که حتی برای چند ثانیه این تصاویر را می‌بینند به دلیل کنجکاوی‌های غریزی دچار فشارها و هیجانات جنسی کاذب شده و برای تخلیه این انرژی منفی شروع به پرخاشگری یا ستیزه‌جویی کرده یا به جهت آن‌که هنوز کنترلی بر امیال خود ندارند دچار عادات نامناسب می‌شوند.

● سردی روابط زوجین

این کارشناس ارشد روان‌شناسی می‌گوید: برنامه‌های ماهواره با پر‌کردن قسمت اعظم اوقات زوجین به فاصله و سردی عاطفی همسران منجر می‌شود. طبق تحقیقات انجام شده، برنامه‌های محرک ماهواره اغراق‌آمیز بوده و واقعیات را آن‌طور که باید و شاید به تصویر نمی‌کشد.

از این رو تماشای مستمر این برنامه‌ها توقعات جنسی زوجین از یکدیگر را زیاد کرده و به دنبال درخواست روابط جنسی خارج از چارچوب، انزجار، تنفر یا سردی در روابط زناشویی ایجاد می‌شود. در پی سردشدن این روابط، عادات نامناسب، انحرافات جنسی، روابط نامشروع، کجروی‌های اخلاقی، خیانت و... عارض می‌شود.

● هشدار؛ اعتیاد در کمین است

به گفته آسیب‌شناسان، تماشای مستمر فیلم‌ها و تصاویر مبتذل بتدریج بیننده را معتاد می‌کند، به گونه‌ای که اگر فرد روزانه به سراغ تماشای برنامه‌ها و تصاویر محرک جنسی نرود دچار افسردگی ، کسالت یا نوعی کمبود می‌شود.

تصاویر تحریک‌کننده قدرت تفکر و تعمق را از فرد گرفته و روند تصمیم‌گیری را با احساسات و عواطفی که از تماشای این تصاویر به وجود می‌آید تحت تاثیر قرار می‌دهد.

اما خانواده‌ها بدانند ماهواره تنها راه رسیدن به این‌گونه برنامه‌ها نیست. این برنامه‌ها از طریق دانلود از سایت‌های غیرمجاز اینترنت هم دست‌یافتنی است بنابراین از قرار دادن تلویزیون یا اینترنت در اتاق خواب فرزندان اجتناب کنید، چرا که احتمال دارد با وجود نظارت دقیق و مستمر والدین فرزندان مخفیانه و براحتی تا پاسی از شب در سایت‌ها یا شبکه‌های ماهواره‌ای پرسه زده و به نوعی معتاد این کار شوند.

دیدن فیلم‌های ترسناک ماهواره‌ای باعث ترس و اضطراب کودک هنگام مواجهه با موقعیت‌های استرس‌زا می‌شود. برنامه‌های ورزشی خشن همچون کشتی کج موجب الگوبرداری و تغییر رفتار نوجوان خواهد شد. سریال‌های کره‌ای به دلیل شرقی بودن و نزدیکی به فرهنگ ما موجب تشویق و ترغیب جوانان به تماشای هر چه بیشتر برنامه‌های ماهواره می‌شود.

فیلم‌های آمریکایی با پوشش غربی موجب رواج پوشش و آرایش نامناسب در نسل جوان می‌شود. برنامه‌های بی‌قید و بند و دیدن روابط آزاد بین دختر و پسر، موجب سرکشی فرزندان، ازبین‌رفتن حیا، ترویج بی‌بند و باری و فروپاشی خانواده‌ها می‌شود.

● بهترین راه مقابله

بنا به گفته حسن کلایی، برای آن‌که بتوانیم فرزندان را بدرستی کنترل کنیم باید از دوران کودکی با آنها ارتباطی صحیح و صمیمانه برقرار کنیم و در حد و مرز مشخصی اثرات مثبت و منفی ابزاری چون اینترنت، ماهواره، موبایل، بازی‌های رایانه‌ای و... را برای فرزندان شرح دهیم تا در مواجهه با آن آگاهی لازم را داشته باشند.

وی می‌افزاید بچه‌ها نیاز به تفریحات سالم دارند و والدین باید برای سرگرم‌کردن آنها وقت بیشتری اختصاص دهند.

کلایی سامانه‌های نشاط که توسط شهرداری‌ها در پارک یا خیابان برگزار می‌شود را یکی از فعالیت‌های مثبت شهرداری برای پر‌کردن اوقات فراغت نسل جوان می‌داند و توصیه می‌کند جوانان باید با مطالعه کتب مفید، شرکت در فعالیت‌های گروهی ورزشی، هنری و مذهبی اوقات فراغت خود را پر کنند.

او از رسانه‌های عمومی می‌خواهد​ با درج مطالب جذاب و آموزنده یا تهیه فیلم و سریال‌های پرکشش، جوانان را به سوی رسانه‌های داخلی ترغیب کنند.

فاخره بهبهانی