وقف بازار سید‌اسماعیل و هویت بخشی به یک منطقه

آنها که به بازار تهران و خیابان‌های قدیمی حوالی آن علاقه دارند یا برای انجام کاری به این محدوده رفته‌اند، می‌دانند از غرب خیابان مصطفی خمینی در جنوب‌شرقی راسته بازار چهل‌تن …

آنها که به بازار تهران و خیابان‌های قدیمی حوالی آن علاقه دارند یا برای انجام کاری به این محدوده رفته‌اند، می‌دانند از غرب خیابان مصطفی خمینی در جنوب‌شرقی راسته بازار چهل‌تن و شمال بازار حضرتی که گذر کنیم به بازار سیداسماعیل می‌رسیم؛ بازاری که در ضلع شمال‌شرقی آن، امامزاده و آب‌انبار سیداسماعیل هم واقع شده‏ و زمانی باعث رونق گرفتن و آبادی این منطقه شده است. حاجی عیسی‌خان بیگلربیگی در سال ۱۲۶۱ به میرزا موسی وزیر اجازه می‏دهد تا در ملک شخصی خود ـ که شامل زمینی به مساحت ۱۶۰۰ متر بوده ـ آب‌انبار عظیمی را بنا کند. این آب انبار به سبب همجواری با بقعه زیارتی سیداسماعیل از همان ابتدای ساخت به نام آب‌انبار سید اسماعیل مشهور می‏شود.

شکل‌گیری آب‌انبار و تحولات ساختمانی بنای امامزاده باعث رونق آن و ساخت راسته بازار سیداسماعیل و دکان‏های اطراف میدان کاه‌فروش‏ها (سیداسماعیل امروزی) و دو دالان منتهی به امامزاده به جای آنها شد. وجود تعداد زیادی از این مغازه‏ها و واحدهای تجاری را باید مرهون علت پراهمیتی تحت عنوان وقف هم دانست؛ چرا که بسیاری از این دکان‏ها احداث شدند تا از محل درآمد آنها مخارج ضروری امامزاده و امور مرتبط با فعالیت‌های دینی مانند برنامه‌های سوگواری حضرت سیدالشهدا(ع) تامین شود. وقف نامه تکیه امامزاده سید اسماعیل در سال ۱۲۵۹ ق از این بازار تحت عنوان «بازارچه جدیدالاحداث موسوم به سیداسماعیل» یاد می کند که همچنان موجود است.