یکشنبه, ۲۳ دی, ۱۴۰۳ / 12 January, 2025
دانشنامهٔ بزرگ فارسی
دایرهٔ المعارفی كه در بنیاد دانشنامهٔ بزرگ فارسی تدوین خواهد شد، برمبنای قیاس و تشبیه، كشف و ادعای شباهت (آنالوژی) استوار است. تشبیه جهان معارف به جهان هستی كه وجه شبه آن ،جامعیت و وحدت است: «عالم» كلّیتی است كه به طور نظام‌مند ساخته و پرداخته شده است. «عالم» جامع همه چیز است. هیچ چیز از آن خارج نیست و هر رخدادی درون آن اتفاق می‌افتد. و دایرهٔ المعارف نیز، اگر در عمل چنین نباشد، دستِ كم نوع آرمانی آن، می‌باید جامع كل معارف بشری باشد. بنابراین كل عالم هستی را ،آن گونه كه بشر به آن معرفت یافته است ،می‌توان با كل معرفتهای بشری مقایسه كرد و جهان هستی، آن گونه كه بشر به آن پی برده است، شباهت بسیار با ساختار معرفتی دارد كه بشر از جهان آموخته است. در واقع «معارف بشری» بازتابی است از شناخت بشر و دانشنامه (دایرهٔ المعارف) نیز گزارشی است از همین شناخت. دایرهٔ المعارف در واقع گزارشی است از هر آنچه در عالم وجود دارد و می‌توان به همهٔ آن معرفت یافت، بازتابی است از دریافت بشر از كل جهان هستی و مجموعه‌ای است كه به نوبهٔ خود دریچه‌ای بر روی جهان می‌گشاید. به عبارت دیگر، معارف بشر مجموعهٔ نظام مندی است كه با كل جهان هستی قابل قیاس است و تأثیر و تعامل اجزای آن نیز نمی‌تواند با تأثیر و تعامل اجزای عالم هستی قابل قیاس نباشد. بنابراین در تنظیم دایرهٔ المعارفها در واقع به دنیای شناخت و معرفت بشر پرداخته می‌شود .
طبقه بندی معارف
اصولاً هر دایرهٔ المعارفی بازتاب نگرش دست‌اندركاران آن نسبت به كلّ جهان است، خواه این نگرش پیش از تدوین دایرهٔ المعارف به صورت «پروپدی» طراحی شده باشد (مانند بریتانیكا و نیز مانند دایرهٔ المعارفِ قیاسی مورد نظر ما) ،خواه صرفاً به صورتی انتزاعی در كارِ دایرهٔ المعارف اثر گذاشته باشد. به هر حال رابطهٔ پروپدی و دایرهٔ المعارف مانند طبع روان شاعر است و سروده‌هایش ،یا ذوق نقاش به آثارش ،یا آنكه به بوی دلاویز آن گلی می‌ماند كه سعدی در حمام روزی، رسید از دست محبوبی به دستش... . از علوم و معارف بشر، در طول تاریخ علم، تقسیم بندیهای گوناگونی به دست داده شده است. ضمن مطالعهٔ این تقسیم بندیها، طبقه‌بندی آدلر در پروپدیا یا مقدمهٔ دایرهٔ المعارف بریتانیكا، بیش از همه نظرِ دست اندركارانِ این دانشنامه را جلب كرده است . البته این بدان معنا نیست كه از او تقلید كرده‌اند، بلكه نوگرایی او شباهتهایی با طبقه بندی آنها داشته است و لذا هر سازمانی كه دست در كار تدوین آثاری چون دایرهٔ المعارفها و فرهنگها ـ و به طور كلی مجموعه‌های اطلاعاتی و واژگانی و ارجاعی ـ باشد، می‌باید برنامهٔ كار را با جهان بینی خاصش و با توجه به فرهنگ و زبان، به فراخور نیاز مخاطبانش وفق دهد. ذكر این نكته ضروری است كه یكی از بخشهایی كه در طبقه‌بندی معارف بشری در دانشنامهٔ حاضر، به تأسی از طبقه بندی آدلر در بریتانیكا ارائه شده است، بخش مربوط به «حفظ و اشاعهٔ دانش» است. این بخش، مجموعهٔ روشها، فنون و نهادهایی را معرفی می‌كند كه در امر حفظ و اشاعهٔ دانش به كار می‌آیند. از آن میان مقالات مربوط به معرفی موزه‌ها و گالری‌ها (موزه‌های علوم طبیعی ،موزه‌های علوم كاربردی و فن آوری، موزه‌های مردم‌شناسی، گالری‌های هنری و...)، مكانهای تاریخی، مجموعه‌های گیاهان و جانوران (باغهای وحش، جنگلها، گردشگاهها و...) ،مجموعه‌های ذخیره و بازیابی اطلاعات (فرهنگها، واژه‌نامه‌ها، دایرهٔ المعارفها ،اطلسهاو نقشه‌ها، كتابخانه‌ها، بایگانیها، داده‌های اطلاعاتی و ...)، نهادهایی چون دانشگاهها، آموزشگاهها ،مؤسسات انتشاراتی و مطبوعاتی، رادیو و تلویزیون ،افلاك نماها و... در دایرهٔ المعارف گنجانده خواهد شد. و بنیاد دانشنامهٔ بزرگ فارسی به عنوان یكی از نهادهای بازیافت و نشر معارف، می‌كوشد كه از طریق مجموعه‌های گوناگون (دانشنامه‌ها، فرهنگها، نشریات متنوع و سایر تولیدات انتشاراتی) «آنچه را دانستنی است» در دسترس فارسی زبانان قرار دهد. به هر حال تقسیم‌بندیِ علوم در این دانشنامه ، خاص بنیاد دانشنامه است و طبق آن، علوم و معارف بشری به ۹ بخش تقسیم شده است :
۱ـ علوم زمین (زمین‌شناسی، آب‌شناسی ،علوم جوی ،آب و هواشناسی ،جغرافیای طبیعی و...).
۲ـ علوم فیزیكی (فیزیك ،شیمی ،نجوم).
۳ـ ریاضیات .
۴ـ علوم زیستی و پزشكی (زیست‌شناسی ،پزشكی و رشته‌های وابستهٔ آن).
۵ـ علوم عقلی (فلسفه ،منطق ،عرفان ،كلام ،فقه و اصول، الهیات، علوم دینی و...) .
۶ـ علوم اجتماعی و انسانی (جامعه‌شناسی ،قوم‌شناسی ،مردم‌شناسی ،سیاست، اقتصاد، روان‌شناسی، زبان‌شناسی ،تاریخ ،باستان‌شناسی ،جغرافی و...)
۷ـ فن آوری و علوم كاربردی (كشاورزی و تولید محصول، صنایع، حمل و نقل ،پردازش اطلاعات و نظامهای ارتباطی و...)
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست