ارزشیابی توصیفی در خدمت آموزش نوین

برای ایجاد تغییرات مطلوب فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی سیاستگذاران و تصمیم‌گیرندگان هر کشور ناچارند آموزش و پرورش و عناصر تشکیل‌دهنده آن را تقویت کنند. در طول سالیان …

برای ایجاد تغییرات مطلوب فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی سیاستگذاران و تصمیم‌گیرندگان هر کشور ناچارند آموزش و پرورش و عناصر تشکیل‌دهنده آن را تقویت کنند. در طول سالیان دراز و از حدود ۸۴ سال پیش تاکنون در کشور ما از مقیاس فاصله‌ای نمره استفاده شده است و معلمان نتایج آزمون‌ها را براساس نمره به دانش‌آموزان و والدین بازخورد داده‌اند. این شکل از بازخورد به دلیل ابهام در تفسیر آن تصویر نسبتاً دقیقی از وضعیت یادگیری دانش‌آموز ارائه نمی‌دهد. در کشور ما نیز تلاش می‌شود تحول در عناصر نظام آموزشی از جمله در شیوه‌های سنجش آموخته‌های دانش‌آموزان انجام پذیرد تا به موازات یاددهی، یادگیری استمرار یابد و گام به گام با آن پیش برود. ارزشیابی توصیفی الگویی در خدمت یادگیری است که موجب تحقق انتظارات آموزش و بهبود یادگیری دانش‌آموزان می‌شود.

در ارزشیابی کیفی و توصیفی مقیاس ترتیبی (در حد انتظار ـ نزدیک به حد انتظار ـ نیاز به تلاش بیشتر) جای نمره در کارنامه را گرفته این مقیاس رقابت کمتری ایجاد می‌کند و انعطاف‌پذیری بیشتری دارد. دانش‌آموزان در هنگام یاددهی، یادگیری بازخورد نمره‌ای دریافت نمی‌کنند.

خلأ این بازخوردها را بازخوردهای توصیفی که بامعنا و موثرند پر می‌کنند. تحقیقات نشان داده است که بازخورد توصیفی، یادگیری دانش‌آموزان را بهبود می‌بخشد و آنها را به توسعه فعالیت‌های یادگیری تشویق می‌کند.در نظام آموزشی دوره‌ دبستان ایران حذف نمره حذف یکی از عوامل اضطراب‌آور در مدرسه است. از آن پس، در کلاس درس شرایطی فراهم می‌شود که دانش‌آموزان سفر یادگیری را با آرامش خاطر دنبال کنند.حذف نمره اقتدار معلم را کاهش نمی‌دهد زیرا منشأ اقتدار معلم در این دوره، اساساً ارتباط انسانی و رابطه عاطفی معلم با دانش‌آموزان است نه صرفاً تنبیه و تشویق رسمی با نمره.

در شیوه سنتی، معلم اطلاعاتی را از وضعیت یادگیری دانش‌آموز از طریق آزمون‌های مواد کاغذی امتحان یا پرسش کلاسی جمع‌آوری می‌کنند اما در این الگوی ارزشیابی جمع‌آوری اطلاعات متنوع شده‌اند و علاوه بر آزمون‌های مداد ـ کاغذی، ابزار دیگری چون پوشه کار، ثبت مشاهده، تکالیف درسی و آزمون‌های عملکردی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

ارزشیابی توصیفی الگوی جدید در ارزشیابی تحصیلی است که دو شعار اساسی را محور قرار داده است که همان ارزشیابی برای یادگیری بهتر و آرامش خاطر دانش‌آموزان این مسافران کوچک سفر یادگیری است.

منبع: دکتر حسنی. ارزشیابی کیفی ـ توصیفی

ملیحه محمدپور نجاتیان