پابه پای هنرمندانی که بهار ۸۶ را نمی بینند

آنچه در پی می آید, یادی است از هنرمندانی که به سال ۱۳۸۵ به رفتگان پیوستند و بهار در راه را ندیدند

بهار از راه می رسد و با خود شادمانی و شکوفایی را به همراه می آورد، اما هر سال عد ه ای پیش از آمدن سال نو، روی در نقاب خاک می کشند و بهاری دیگر را تجربه نمی کنند. آنچه در پی می آید، یادی است از هنرمندانی که به سال ۱۳۸۵ به رفتگان پیوستند و بهار در راه را ندیدند.

● سروش خلیلی

آغاز بهار سال ۸۵، خزان عمر سروش خلیلی بود. این بازیگر پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون، در نخستین روز فروردین، هنگام ایفای نقش در سریال «گل های وحشی» درگذشت.

سروشش خلیلی زمانی با جهان هنر خداحافظی کرد که ایام تعطیلی روزنامه ها و نشریات بود. به همین دلیل، مرگ او در محاق خبری ماند و چندان انعکاسی نیافت. اکنون فرصتی است که با تکرار نام او، یاد آن پیرمرد دوست داشتنی با عینک ته استکانی را زنده کنیم و گرامی بداریم. سروش خلیلی متولد سال ۱۳۱۵ در رشت بود. سریال های «هزار دستان»، «امیرکبیر»، «آرایشگاه زیبا» و... از جمله یادگار های این هنرمند فقید هستند.

● علی اکبر صنعتی

استاد علی اکبر صنعتی، پیشکسوت مجسمه سازی ایران، صبح روز ۱۳ فروردین ماه در آستانه ۹۰ سالگی درگذشت. این استاد مجسمه ساز و چهره ماندگار فرهنگ و هنر ایرانی، بیش از یک سال بود که به عارضه شدید مغزی دچار شده و توان حرکتی و کلامی خود را از دست داده بود. صنعتی روز های آخر اسفند ۸۴ را در بیمارستان ایران مهر گذراند و ایام نوروز را در منزل سپری کرد، اما نحوست روز سیزده فروردین، استاد صنعتی را در خانه اش به کام مرگ کشاند.

● منوچهر همایون پور

دوشنبه هفتم فروردین ماه، جامعه موسیقی ایران به سوگ استاد منوچهر همایون پور نشست. این آوازخوان و ردیف دان موسیقی ایرانی، در این روز بر اثر عارضه قلبی در بیمارستان مهراد تهران به جمع رفتگان پیوست. همایون پور با بهره گیری از شیوه آوازی چهره های نامداری چون ادیب خوانساری و تاج اصفهانی، نزد هنرمندانی چون ابوالحسن صبا و حسین یاحقی آموزش دید؛ این همنشینی تا بدانجا پیش رفت که حسین یاحقی یکی از مشهورترین آثار خود را به نام «جوانی» که در مایه افشاری ساخته بود، به همایون پور جوان داد تا آن را اجرا کند.

● پوپک گلدره

پوپک گلدره پس از هشت ماه جدال با مرگ، نهایتا در ۲۸ فروردین ماه تسلیم شد و به اهالی خاک پیوست. این بازیگر سینما و تلویزیون در ایام بازی در فیلم «نرگس» دچار سانحه تصادف رانندگی شد. این اتفاق تلخ، به اغمای هشت ماهه گلدره انجامید و سرانجام نیز با مرگ وی به پایان رسید.سریال «نرگس» به عنوان آخرین کار این هنرمند فقید، ماه ها پس از مرگ وی به روی آنتن رفت و مخاطبان فراوانی را به پای جعبه جادو کشاند.او در رشته روان شناسی تحصیل کرده بود. «موج مرده»، «دنیای شیرین دریا»، «سیندرلا»، «آخر بازی» و «مروارید سرخ» ازجمله آثاری هستند که چهره این هنرمند را در قاب تصویر، ماندگار کرده اند.

● سید هادی میرمیران

سید هادی میرمیران، هنرمند معمار و شهرساز، ظهر چهارشنبه ۳۰ فروردین ماه، پس از گذراندن یک هفته بیهوشی، در آلمان درگذشت.

وی که از ۱۶ فروردین به آلمان سفر کرده بود تا از ناحیه ستون فقرات مورد عمل جراحی قرار بگیرد، در شهر فرانکفورت دیده از جهان فرو بست. میرمیران ۳۶ سال از زندگی حرفه ای خود را برای تدریس معماری در دانشگاه های علم و صنعت ایران، شیراز، همدان و تهران و طراحی و اجرای پروژه های صنعتی و معماری صرف کرده بود.

این هنرمند خلاق، به رغم سال ها بیماری، محل زندگی اش را همان اتاق کارش انتخاب کرده و تا روزهای آخر حیات ارزنده اش، به مدیریت اجرایی و طراحی معماری و شهرسازی مشغول بود.

● حسین کسبیان

حسین کسبیان، هنرمند پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون به تاریخ ۱۵ اردیبهشت ماه، با جهان خاکی وداع کرد. وی متولد سال ۱۳۱۲ در تهران بود و فعالیت های تئاتری خود را از سال ۱۳۳۱ آغاز کرده بود. زنده یاد کسبیان عضو هیات مدیره «گروه تئاتر هنر ملی» بود که به سرپرستی عباس جوانمرد تاسیس شد.وی در بیش از ۲۰ سریال تلویزیونی و ۳۲ فیلم سینمایی، ایفای نقش کرده بود. فیلم «مادر» و سریال «سمک عیار» ازجمله آثاری هستند که کسبیان در آنها به هنرنمایی پرداخته بود.

● جعفر بزرگی

پنج شنبه ۵ مردادماه، سینما و تلویزیون ایران، یکی از پیشکسوتان خوش خلق و مهربان خود را از دست داد. او جعفر بزرگی بود که از قدیمی ترین بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون به شمار می رفت. این هنرمند، صدای دلنشینی هم داشت و طی سال های ۱۳۱۸ تا ۱۳۲۷، روزهای جمعه به مدت نیم ساعت در رادیو خوانندگی می کرد.

«سگ کشی»، «شور عشق»، «درخت گلابی»، «سفر شبانه ماه و خورشید»، «خسوف»، «دیگه چه خبر؟»، «مدرسه پیرمردها»، «افسانه آه» و «بچه های طلاق» ازجمله فیلم هایی بودند که زنده یاد بزرگی در آنها به ایفای نقش پرداخته بود.وی که در برنامه های متعدد تلویزیونی به عنوان مجری و بازیگر، حضوری مستمر و پررنگ داشت، به هنگام مرگ، ۹۰ بهار را تجربه کرده بود.

● ایرج گل افشان

ایرج گل افشان، تدوینگر برجسته سینمای ایران، ۸ مرداد ماه در اثر ایست قلبی، به دیار باقی شتافت. وی در آخرین روزهای حیات خود، درحال ساخت آنونس برای فیلم «رویای خیس» به کارگردانی پوران درخشنده بود که اجل، مجال نداد و او را به جهان رویاها برد. در برنامه هنری استاد گل افشان، تدوین ۹۴ فیلم و ساخت آنونس برای ۹۶ اثر سینمای دیده می شود. «عذاب مرگ» (۱۳۴۵)، «شاهرگ»(۱۳۵۴)، «فرمان»(۱۳۶۰)، «آوار»(۱۳۶۴)، «دبیرستان»(۱۳۶۵)، «همسر»(۱۳۷۲)، «فوتبالیست ها»(۱۳۷۹)، «تنبل قهرمان»(۱۳۸۰) و «زن بدلی»(۱۳۸۵) ازجمله فیلم هایی هستند که با تدوین گل افشان به روی پرده رفته اند.

● حمید رخشانی

حمید رخشانی، کارگردان و تهیه کننده سینما، صبح شنبه ۲۱ مردادماه بر اثر عارضه قلبی به خوابی ابدی فرو رفت.

او متولد سال ۱۳۳۵ در تهران و فرزند رضا رخشانی - بازیگر قدیمی سینما و تئاتر - بود. زنده یاد رخشانی فعالیت هنری خود را از سال ۱۳۵۴ و با ساخت فیلم های کوتاه آغاز کرد.

این کارگردان فقید، فیلم های «راه دوم»، «شب بیست و نهم»، «پرواز را به خاطر بسپار»، «اعاده امنیت» و «مونس» را مقابل دوربین برده بود. وی مدیر مجله «دیلماج» و موسسه کارگاه آفرینش های هنری «رخش» بود.

● ژانت میخائیلی

ژانت میخائیلی، تصویرگر ۷۱ ساله کتاب های کودک و نوجوان، شنبه ۱۱ شهریور در منزلش فوت کرد. این هنرمند به خاطر ابتلا به بیماری قانقاریا ماه ها در بستر بیماری بود.میخائیلی بیش از ۳۰ عنوان کتاب کودک و نوجوان را تصویرگری کرده و طراحی مجلات «رشد» را از سال های ۴۷ تا ۷۴ به عهده داشته است.

«سه قدم دورتر از مادر»، «صد دانه یاقوت»، «زیباتر از بهار»، «صدای ساز می آید» و «جشن جوانه ها» ازجمله کتاب هایی هستند که توسط زنده یاد میخائیلی تصویرگری شده اند.وی در سال جاری نامزد جایزه معتبر آسترید لیندگرن در سوئد بود، اما پیش از برگزاری این جایزه بزرگ با عالم خاکی وداع کرد.

● مهدی سلیمی

مهندس مهدی سلیمی، مدیرعامل موزه سینما و قائم مقام معاونت اداری و مالی سازمان صدا و سیما، شامگاه سه شنبه ۲۵ مهرماه بر اثر ایست قلبی درگذشت. وی با بیش از ۲۷ سال فعالیت در عرصه فرهنگ کشور، به عنوان قائم مقام مرکز آموزش فیلمسازی و قائم مقام معاونت امور سینمایی، ایفای نقش کرده بود. زنده یاد سلیمی عضو هیات امنا و از بنیانگذاران موسسه سینماشهر بود. علاوه بر آن، ۱۹ دوره عضویت در شورای سیاستگذاری جشنواره فیلم فجر و مدیرعاملی موسسه توسعه سیاحتی کیش در کارنامه فرهنگی وی دیده می شود.

● احمد قدکچیان

احمد قدکچیان بازیگر پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون صبح جمعه ۱۷ آذرماه به علت عارضه قلبی از دنیا رفت. وی متولد ۱۲۹۹ در تهران بود و فعالیت خود را با تحصیل در هنرستان هنرپیشگی و بازی در نمایش «اسکندر و دارا» در سال ۱۳۲۱ آغاز کرد بعد از آن در نمایش هایی، چون «اتللو»، «دختر گل فروش»، «سقوط کابینه» و نمایش های دیگر نقش آفرینی کرد و ۲۳ نمایش را در کارنامه هنری خود به ثبت رساند.

زنده یاد قدکچیان از سال ۱۳۳۰ بازی در فیلم های سینمایی را با «خواب های طلایی» آغاز کرد و بعد از آن در بیش از ۱۱۷ فیلم سینمایی به ایفای نقش پرداخت که می توان از «گرداب»، «گناهکار»، «خواب و خیال»، «مردی که رنج می برد»، «نردبان ترقی»، «بچه ننه»، «دوستان یک رنگ»، «دیوانه وار»، «راه و بی راه»، «ارثیه»، «بگذار زندگی کنم»، «خط قرمز»، «جدال»، «حسرت» و «بی تو تنهایم» نام برد. این هنرمند فقید در مجموعه های تلویزیونی «این خانه دور است»، «امام علی (ع)»، «گل های کاغذی»، «تنها در تاریکی» و چندین مجموعه دیگر هم ایفای نقش کرده بود.

● ایرج زند

ایرج کریم خان زند (ایرج زند) که از ششم آذرماه در بخش طبی بیمارستان پارس (تهران) بستری بود، ۲۳ آذرماه در سن ۵۴ سالگی دارفانی را وداع گفت. این نقاش و مجسمه ساز، شاگرد مستقیم محسن وزیری مقدم، قدیمی ترین مدرنیسم ایرانی، در دوره های هنرستان و دانشگاه تهران بود. او سپس برای ادامه تحصیل به دانشکده هنر های زیبای پاریس رفت. شانزدهم آذرماه درحالی که این هنرمند در بیمارستان بستری بود، آثارش بدون حضور او در نگارخانه «خاک» به نمایش درآمدند. دقایقی پس از درگذشت این هنرمند نقاش و مجسمه ساز معاصر، اعضای انجمن مجسمه سازان ایران به بیمارستان پارس رفته و از صورت او برای ساخت مجسمه ای از چهره اش، ماسک برداشتند.

● فرخ غفاری

فرخ غفاری، کارگردان قدیمی سینمای ایران و پایه گذار فیلم خانه ملی ایران، یکشنبه ۲۶ آذرماه در فرانسه به رفتگان خاک پیوست. غفاری که در سال ۱۳۰۰ در تهران متولد شد، در نوجوانی برای تحصیل به اروپا رفت، ابتدا در بلژیک و سپس در فرانسه تحصیل کرد و اواخر دهه ۱۳۲۰ شمسی به ایران بازگشت. فرخ غفاری، فیلم هایی همچون «شب قوزی»، «جنوب شهر» و «افسانه های هزار و یک شب» را ساخت.

او سال ها معاون تلویزیون ملی ایران بوده است و گفته می شود که از جمله پایه گذاران سینمای روشنفکری ایران است. غفاری که سال ها در فرانسه اقامت گزیده بود، به دلیل عوارض ناشی از بیماری قلبی در ۸۶ سالگی در شهر پاریس از دنیا رفت.

محسن فرجی

---