گرگرفتگی و درمان‌ آن

دوره یائسگی، دورانی همراه با مشکلات خاص خود است، اما چه زمانی از عنوان یائسگی استفاده می‌شود؟ وقتی یک خانم به مدت دوازده ماه متوالی عادت ماهانه نشود، یعنی حتی لکه‌بینی هم نداشته باشد، یائسه تلقی می‌شود و دیگر توانایی باروری ندارد، اما در مقابل این دوران، دوران گذر از یائسگی را داریم که در این زمان فرد عادت ماهانه‌ نامرتبی دارد و ممکن است هرچند ماه یکبار عادت ماهانه شود و علت این وضع، ضعیف شدن و کار نکردن تخمدان‌ها در زمان‌هایی از سال است.

دوره یائسگی، دورانی همراه با مشکلات خاص خود است، اما چه زمانی از عنوان یائسگی استفاده می‌شود؟ وقتی یک خانم به مدت دوازده ماه متوالی عادت ماهانه نشود، یعنی حتی لکه‌بینی هم نداشته باشد، یائسه تلقی می‌شود و دیگر توانایی باروری ندارد، اما در مقابل این دوران، دوران گذر از یائسگی را داریم که در این زمان فرد عادت ماهانه‌ نامرتبی دارد و ممکن است هرچند ماه یکبار عادت ماهانه شود و علت این وضع، ضعیف شدن و کار نکردن تخمدان‌ها در زمان‌هایی از سال است.

برای تشخیص این وضع از یائسگی می توان از آزمایش های خاصی استفاده کرد. باید دانست سن معمول یائسگی، ۵۱ سالگی است، اما این مساله بشدت ارثی است.

مشکلات مهمی در دوران یائسگی پیش می آید؛ یکی از این مشکلات گرگرفتگی و تعریق است. این علامت می تواند در دوران گذر از یائسگی هم بروز کند.

در این زمان، بیمار چندین بار در هفته و گاه چندین بار در روز دچار تپش قلب، احساس گرگرفتگی، گرما و عرق ریزش می شود. این وضع گاه بسیار آزاردهنده و در زنان چاق یا سیگاری، بیشتر و شدیدتر است.

برای درمان این افراد از داروهای متفاوتی مثل فیتواستروژن ها و ویتامین E استفاده می شود، اما متاسفانه اثر این داروها بسیار اندک است و تنها در برخی افراد جواب می دهد.

از درمان های دیگر، استفاده از محیط های خنک، کاهش وزن و قطع سیگار است، انجام ورزش در کنار کاهش وزن، اثر مثبت بر درمان دارد، اما داروی اصلی گرگرفتگی همان هورمون استروژن است که ترشح آن در دوران یائسگی از تخمدان صورت نمی گیرد.

این دارو به اشکال خوراکی، پماد و قرصی که از طریق واژن استفاده می شود و چسب های پوستی حاوی دارو موجود است، ولی متاسفانه آن را نمی توان برای هر کسی تجویز کرد و در کسانی که دچار بیماری قلبی عروقی هستند، یعنی سابقه سکته مغزی دارند و نیز کسانی که سابقه سرطان سینه یا سرطان رحم دارند یا کسانی که در دوران گذر از یائسگی هستند و خونریزی نامرتب با علل نامشخص دارند یا سابقه مشکلات کبد و کیسه صفرا دارند، مصرف این داروها ممنوع است.

همچنین مصرف داروهای حاوی استروژن در کسانی که رحم دارند، می تواند منجر به ایجاد سرطان رحم شود، البته در صورتی که به تنهایی مصرف شود.

برای از بین بردن این اثر، از داروهای حاوی پروژسترون در کنار این داروها استفاده می شود تا از عارضه سرطان رحم جلوگیری شود.

همچنین مصرف داروهای حاوی استروژن، روند پوکی استخوان را کند می کند. همین طور عوارض ادراری و مشکلات نزدیکی در دوران یائسگی را نیز درمان می کند.

از روش های درمانی جدیدتر، استفاده از داروهای گیاهی و طب سوزنی است که هرچند در برخی موارد گرگرفتگی را درمان کرده، اما از نظر علمی چندان روش مطمئنی نیست و نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.

دکتر ثریا عالمی

جراح و متخصص بیماری های زنان و زایمان