روزهای سیاه برای روپوش سپید

بسیاری از پزشکان پیش از اینکه به فکر خانواده باشند, نگران مقدمات جراحی فردا هستند

هر ازدواجی دل‌شوره‌های خاص زندگی مشترک مانند درآمد، شغل و تربیت بچه‌ها را به دنبال می‌آورد. برای یک پزشک با وجود ساعات طولانی کار سخت، فشارهای روانی خاص این شغل و توقعات دایمی و غیرواقعی برای سطح زندگی، شیرینی شروع زندگی مشترک گاهی پس از ماه‌عسل به پایان می‌رسد.

با تمام تفاوت‌هایی که در زندگی یک پزشک وجود دارد، آمار طلاق در جامعه پزشکان با سایر مردم تفاوت چندانی ندارد. شاید این جواب آنهایی است که معتقدند یک پزشک کمتر از فردی عادی به خانواده احساس تعهد می‌کند.

درصد طلاق در پزشکان مانند افراد دیگر جامعه آمریکا ۴۹ تا ۵۰ درصد است. در سال ۱۹۸۷ میزان طلاق در کانادا ۴۴ درصد بود که در دهه اخیر به ۳۷ درصد رسیده است و دوباره سیر آرام صعودی گرفته است. ولی درباره پزشکان جنسیت و تخصص نقش مهمی در میان طلاق پزشکان بازی می‌کنند. مطابق آمار اول، روان‌پزشکان (۵۰ درصد) و سپس جراحان (۳۷ درصد) زندگی ناموفقی را تجربه می‌کنند. همین‌طور طلاق در میان دانشجویان پزشکی رو به افزایش است. دکتر مایکل کلارگ، سرپرست تیم مطالعه دانشگاه جان هاپکینز می‌گوید: «دانشجویان پزشکی باید نسبت به رشته تخصصی که انتخاب می‌کنند و تاثیری که شغل آنان بر روابط خانوادگی‌شان می‌گذارد، آگاه باشند. باید بتوان با کمک مشاور در زمان دانشجویی و درباره مسایل شخصی، پزشکان آینده را برای دوراندیشی بهتر و رو به روشدن با زندگی که مسایل شغلی در آن تاثیر فراوان دارد، آماده کرد.» این مطالعات بین سال‌های ۱۹۴۸ تا ۱۹۶۴ روی ۱۱۱۸ پزشکی که از دانشکده‌ پزشکی جان هاپکینز فارغ‌التحصیل شده‌اند، انجام پذیرفته است.

● زنان پزشک در خطرند

دکتر وین، مدیر یک کلینیک روان‌پزشکی خاص پزشکان می‌گوید: «بررسی نتایج مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۳ انجام گرفته است، نشان می‌دهد که میزان طلاق و خودکشی‌های موفق میان زنان پزشک بسیار بیش از همکاران مردشان است. این افراد همیشه به دلیل توقعات و نارضایتی افراد خانواده تحت فشار قرار دارند و نارضایتی در خانواده‌هایی که زن پزشک ولی مرد حرفه دیگری دارد، بسیار بیشتر است. مشاوران خانواده معتقدند که زنان پزشک در خانواده انتظار یک زن خانه‌دار را دارند و نگرش‌های سنتی هنوز درباره این مساله پابرجا است.»

مطالب بیشتر در این باره را می‌توانید در سایت Medicalspouse.com از زبان مردانی که با یک پزشک زن ازدواج کرده‌اند، بخوانید. یکی از این شوهرها می‌گوید: «ما محکوم به خانه‌نشینی هستیم. من و فرزندانم در خانه می‌مانیم و همسرم به دنبال دوره‌های بازآموزی یا شرکت در کنفرانس‌های متعدد به این طرف و آن طرف سفر می‌کند، بدون اینکه به فکر ما باشد ساعات طولانی در جلسات شرکت می‌کند، خوب پذیرایی می‌شود و دغدغه خانه‌ را ندارد.» در همین سایت بسیاری از این نوع نقل قول‌ها را از زنانی که شوهران پزشک دارند نیز می‌توان سراغ گرفت ولی در نهایت انگار متوجه می‌شوید میزان نارضایتی این افراد کمتر از حالت عکس آن است.

آمارها در ایالات متحده می‌گویند در سال ۱۹۹۸ حدود ۲۲ درصد پزشکان مرد با همکاران زن خود ازدواج کرده‌اند و جالب توجه اینکه کمترین طلاق با حدود (۱۱ درصد) در خانواده‌هایی بوده است که هر دو طرف پزشک بوده‌اند. علت آن شاید این بوده که این افراد با توجه به شغل و گرفتاری‌های مشترک یکدیگر را بهتر درک می‌کنند، از طرف خانواده خود بهتر حمایت می‌شوند و طرفین انعطاف بیشتری دارند و از همه عجیب‌تر، ساعات کاری در خانواده‌هایی که زن و شوهر هر دو پزشک هستند، کمتر است. متخصصان مسایل خانوادگی می‌گویند: «برخلاف تصور رایج، علت شروع سردی در روابط خانوادگی پزشکان ساعت‌های طولانی کار آنان نیست بلکه بیشتر به این دلیل است که اغلب این افراد فشارهای شغلی را با خود به خانه می‌آورند و در ساعات غیرکاری هم با شغل زندگی و به آن فکر می‌کنند. بسیاری از پزشکان پیش از اینکه به فکر خانواده باشند، نگران مقدمات جراحی فردا هستند و این احساس را دارند که وقتی باید روی خط باریک مرگ و زندگی افراد کار کنند، رفتن به یک مسابقه فوتبال با افراد خانواده پیش پا افتاده و بی‌معنی است.»

● پزشکان استثنا نیستند

شاید تعجب‌ کنید اگر بدانید که این مسایل و درصدها در کشورهایی بسیار متفاوت از ایالات متحده مانند مالزی هم تقریبا همین‌طور است. هیچ‌کس نمی‌داند که آیا آگاه‌بودن از خطر طلاق در میان متخصصان رشته‌های خاصی مانند روان‌پزشکی و جراحی تاثیری در انتخاب رشته می‌گذارد یا نه. به احتمال قوی این‌طور نیست ولی با آگاهی از چالش‌های خاص رشته پزشکی به خصوص در میان اقشار آسیب‌پذیرتر (یعنی زنان پزشک) باید پیش‌زمینه لازم برای کاهش فشارها و سردی روابط را از پیش آماده کرد. هرچند روند جدایی و مشکلات حاصل از آن برای پزشکان پیچیده‌تر از سایر مشاغل است، مطالعات نشان می‌دهند که در حال حاضر شکست ازدواج در میان پزشکان بیش از سایر افراد نیست، ولی باید برای نقش اجتماعی و شغلی پزشکان و همین‌طور سیر صعودی آمار طلاق راه‌حلی اندیشیده شود.

مترجم: مرجان یشایایی

منبع: Texas Family law blog Nantional review of Medicine