زنده باد فساد

فساد در فوتبال ایران

فساد تعریف ساده‌یی دارد. اقدامی‌است خارج از روندهای قانونی که فرد به نفع خود یا دیگری مرتکب آن می‌شود. دو عنصر شکستن استانداردها، قوانین و نیز درمیان بودن نفع خود و دیگر طرف‌های منتفع در فساد وجود دارد. فساد همین‌قدر ساده است. اصلا هم ربطی به جابه‌جایی پول هنگفت ندارد. فساد را دست نیافتنی تصور نکنید. همین که «یقه سفیدی» وارد اتاق فلان مدیر فدراسیون شود و با حکم «بخشش» بازیکنش از اتاق خارج شودیعنی فساد رخ داده است. همین که یکی از دوستان نزدیک رییس بتواند امتیاز یک تیم لیگ برتری را با امضای رییس تغییر دهد یعنی فساد رخ داده است. همین که در حین بازی ناگهان خبر برسد فلان بازیکن بخشیده شده یعنی فساد رخ داده است. همین که محرومیت فلان داور به خاطر «مصلحت»ها کاهش یابد یعنی فساد رخ داده است. فساد را تنها در «کارت به کارت» کردن مبلغی پول ندانید. «دانه درشت ها» فسادی را در دستور کار قرار داده‌اند که هیچ‌کس «حسش» نمی‌کند. پیدا کردن راهکارهای قانونی برای راه انداختن کار یک عده، نوع مهمی از فساد مرسوم است که هیچ احساس غیر ارزشی و غیراخلاقی به طرفین دست نمی‌دهد. به زبان ساده می‌شود، گفت «لابی». مثل جلسه‌یی که قبل از انتخابات برگزار می‌شود و به همه هیات‌ها سه میلیون تومان هدیه داده می‌شود. مثل شکسته شدن حکم محرومیت فلان مدیر که جرمش تبانی بوده است! با نزدیک شدن به هفته‌های پایانی لیگ، دوباره بحث تبانی و تغییر نتایج در میادین فوتبال مطرح شد. به غیر از موضوع داغ داوری در این فصل، شایعات زیادی درباره تبانی تیم‌ها نیز شنیده شد که البته تا به این لحظه هیچ کدام از آنها اثبات نشده است. داوری در لیگ سیزدهم، پرتنش‌ترین فصل خود را پشت سر گذاشت اما این نارضایتی از مردان سیاهپوش در لیگ یک به مراتب شدیدتر از لیگ برتر بود.

داوران غشی!

بازی رفت پرسپولیس و سپاهان آنقدر حاشیه داشت که واژه «غش کردن داور» را وارد ادبیات فوتبالی ایران کرد. اخراج جنجالی و گرفتن پنالتی، باعث شد علی دایی، محسن قهرمانی را متهم به دریافت رشوه کند. پیگیری این پرونده باعث شد این داور با محرومیت مواجه شود اما عده‌یی نیز معتقدند بسیاری از مسائل پشت پرده در این پرونده مسکوت ماند.

پخش مستقیم نشدن، راهی برای تبانی

لیگ یک همیشه به پدیده شوم تبانی متهم بوده و البته چندین بار هم تیم‌ها و مربیان حاضر در این لیگ با محرومیت‌های سنگین مواجه شده‌اند. هر چند امسال رییس کمیته اخلاقی فدراسیون فوتبال، سلامت مسابقات در تمامی سطوح لیگ را تایید کرد اما امیر عابدینی، مدیرعامل داماش به بازی آلومینیوم مقابل پارسه (تیم تحت مدیریت پسرش) اعتراض شدیدی داشت. او معتقد بود داور بعد از اخراج نادرست بازیکن پارسه به کنار خط رفته و از کمک خود می‌پرسد که آیا بازی پخش مستقیم می‌شود یا خیر. عابدینی مدعی بود داور به این نکته توجه نکرده که بازی فیلمبرداری شده و حرف‌های او قابل استناد است.

ال گیلانو زیر تیغ عابدینی

داماش در هفته هفدهم لیگ برتر در خانه شکست سنگینی مقابل رقیب سنتی متحمل شد. باخت سه بر صفر مقابل ملوان، عصبانیت شدید امیر عابدینی را به دنبال داشت. تا حدی که او پس از انداختن تمامی تقصیرها به گردن سعید مظفری‌زاده، پای دو تن از کارمندان فدراسیون فوتبال را نیز وسط کشید. او مدعی شد در فدراسیون فوتبال جلساتی برای تعیین نتایج مسابقات برگزار می‌شود. پاسخگو نبودن این افراد و همچنین بقیه مسوولان، ابهام این مساله را بیشتر کرد و البته هیچ‌گاه نیز اثبات نشد.

دوپینگ، فساد و تبانی در لیگ یک

دیگر کسی که مدعی وجود فساد، تبانی و حتی دوپینگ در لیگ یک شد، مدیرعامل باشگاه الوند همدان بود. مدیرعامل باشگاه الوند همدان مدعی بود در ۱۷ بازی این تیم، داوران نتیجه بازی را تغییر داده‌اند. برنامه ۹۰ نیز تا حدودی به این مسائل پرداخت و از رد و بدل شدن پول بین تیم‌ها و داوران برای تعیین نتایج بازی خبر داد.

بپذیریم فساد در فوتبال ایران رخنه کرده است. حتی در کشور ترکیه که حضور نظامیان همیشه پررنگ است و ترس کودتا همیشه وجود دارد، برخورد با فساد در فوتبال صورت می‌گیرد و هر ساله بیش از ۱۰ نفر بازداشت می‌شوند. اما در ایران چه خبر است که همه می‌دانند فساد رخ می‌دهد ولی خودشان را به ندیدن زده‌اند. وقتی پول دولتی بدون نظارت در رگ‌های فوتبال جاری‌است، چرا نباید فساد رخ دهد؟ چرا قوانین فوتبال شفاف نیست. چرا نظارتی بر عملکرد مدیران فدراسیون فوتبال صورت نمی‌گیرد؟ چرا هزینه‌ها و درآمدهای فدراسیون فوتبال به صورت علنی اعلام نمی‌شود؟ چرا مبارزه با دوپینگ برخلاف همه فسادها و جنایت‌هایی که در تیم‌ها رخ می‌دهد، انجام نمی‌شود؟ مدیران بالادستی چه پاسخی برای «آن دنیای» خود دارند اگر تا این میزان به دینداری و ترس از خدا اعتقاد دارند؟! نمی‌بخشید و بخشیده نمی‌شوید اگر اعتقاد دارید. می‌دانید چه بلایی بر سر نسل آینده می‌آورید؟ می‌دانید چه جنایتی در حال وقوع است؟ برای یک روز بیشتر ماندن در قدرت، همه‌چیز را فدای منافع نکنیم! برای همین اعتقاد داریم برخورد با دانه درشت‌ها باید در دستور کار باشد. «علت» اصلی آنها هستند و با برخورد با «معلول»ها، هیچ اتفاقی نخواهد افتاد.

چاره چیست؟ چه باید کرد؟ نظارت و شفاف‌سازی، مکانیسم ضدفساد است. مهم‌ترین موضوع مطمئنا «مجمع باهوش» است. مجمعی که توضیح بخواهد و از حقوق فوتبال دفاع کند. باید قوانین شفاف وضع شود و اعضای فوتبال بدانند وقتی فساد را به چشم دیدند یا احساس کردند، به کجا باید مراجعه کنند. فدراسیونی که آیین‌نامه و قانون ایجاد کرد، خود را کوچک کرد و امکان برخوردهای انضباطی با فساد را داد، می‌تواند خود را در مبارزه با فساد موفق بداند.

سعید جمشیدیان