بررسی و مقایسه تأثیردوداروی دوبوتامین و تربوتالین بر الگوی الكتروفورزی پروتئینهای غدد بزاقی خرگوش

غدد بزاقی به ویژه غدد بناگوشی گونه های مختلف پستانداران , پروتئینهای غیرمعمولی را سنتز می نمایند كه غنی از اسید آمینه های پرولین , گلیسین و گلوتامیك می باشند

غدد بزاقی‌ به‌ ویژه‌ غدد بناگوشی‌ گونه‌های‌ مختلف‌ پستانداران‌، پروتئینهای‌ غیرمعمولی‌ را سنتز می‌نمایند كه‌ غنی‌ از اسید آمینه‌های‌ پرولین‌، گلیسین‌ و گلوتامیك‌ می‌باشند. در شرایطی‌ این‌ این‌ اسیدهای‌ آمینه‌ ۷۰ تا ۸۸ درصد اسید آمینه‌های‌ این‌ پروتئینها را تشكیل‌ می‌دهد. این‌ پروتئینها تحت‌ عنوان‌ پروتئین‌های‌ غنی‌ از پرولین‌ یا PRPs ( Proline Rich Proteins ) نامیده‌ می‌شوند(۱و۲). تحقیقات‌ مختلف‌ نشان‌ داده‌اند كه‌ بیشتر پروتئینهای‌ بزاق‌ غدد بناگوشی‌ و تحت‌ فكی‌ از گروه‌ PRPs می‌باشند(۲). همچنین‌ PRPs را در غدد بزاقی‌ حیوانات‌ مختلفی‌ مانند: میمون‌ ماكاك‌(۳) و موش‌ آزمایشگاهی‌(۴) یافت‌ می‌شوند. با روشهای‌ بیوشیمیایی‌، چندین‌ PRPs را از غدد بزاقی‌ میمون‌(۵)، خرگوش‌(۶) و موش‌ صحرایی‌(۷) جدا نموده‌اند.در غدد بزاقی‌ جوندگان‌، میزان‌ PRPs به‌ طور طبیعی‌ بسیار پایین‌ می‌باشد ولی‌ تحت‌ تأثیر ایزوپروترنول‌ كه‌ یك‌ داروی‌ مقلد سمپاتیك‌ می‌باشد، مقدار آن‌ شدیداً افزایش‌ یافته‌ كه‌ باعث‌ هیپرپلازی‌ و هیپرتروفی‌ واحدهای‌ ترشح‌ كننده‌ نیز می‌شود (۱۱-۷). این‌ تغییرات‌ از طریق‌ افزایش‌ میزان‌ c.AMP و افزایش‌ فعالیت‌ ژن‌ PRPs اعمال‌ می‌شود (۱۲ و ۱۳). داروهای‌ آدرنرژیك‌ بتا-یك‌ و بتا-دو مانند دوبوتامین‌ و تربوتالین‌ اثرات‌ خود را از طریق‌ گیرنده‌های‌ اختصاصی‌ اعمال‌ می‌نمایند(۱۴). استفاده‌ طولانی‌ مدت‌ از تربوتالین‌ باعث‌ بزرگ‌ شدن‌ ناپایدار غده‌ تحت‌ فكی‌ در موش‌ صحرایی‌ می‌شود(۱۵)، تجویز طولانی‌ مدت‌ دوبوتامین‌ باعث‌ افزایش‌ سنتز PRPs در غدد بناگوشی‌ می‌گردد(۱۶) و همچنین‌ تجویز طولانی‌ مدت‌ آگونیست‌های‌ بتا-دو مانند سالمترول‌ و سالبوتامول‌ باعث‌ افزایش‌ وزن‌ غده‌ بناگوشی‌ در موش‌ صحرایی‌ می‌شود(۱۷). تأثیر داروهای‌ مقلد سمپاتیك‌ بر روی‌ غدد بزاقی‌ یكی‌ از راههایی‌ است‌ كه‌ همواره‌ برای‌ مشخص‌ كردن‌ نقش‌ گیرنده‌های‌ سمپاتیك‌ در ترشح‌ بزاق‌ به‌ كار می‌رود. با توجه‌ به‌ نقش‌ و اهمیت‌ غدد بزاقی‌ پستانداران‌ در تولید بزاق‌ و اعمال‌ مختلفی‌ كه‌ بزاق‌ به‌ عهده‌ دارد، مطالعه‌ تغییر تركیب‌ بزاق‌ به‌ ویژه‌ تغییر الگوی‌ پروتئینی‌ آن‌ از اهمیت‌ و ویژگی‌ خاصی‌ برخوردار است‌ زیرا تحت‌ تأثیر بعضی‌ از بیماریها و مواد شیمیایی‌ مثل‌ داروها، هورمونها و مواد سمّی‌، تركیب‌ بزاق‌ تغییر می‌نماید. در چند سال‌ اخیر، تحقیقات‌ وسیعی‌ بر روی‌ تأثیر داروی‌ ایزوپروترنول‌ بر روی‌ غدد بزاقی‌ حیوانات‌ مختلف‌ صورت‌ گرفته‌ است‌. در این‌ تحقیقات‌ تا حدود زیادی‌ نقش‌ توأم‌ گیرنده‌های‌ بتا-یك‌ و بتا-دو را بر روی‌ سنتز پروتئینهای‌ غدد بزاقی‌ و در نتیجه‌، ترشح‌ بزاق‌ مشخص‌ نموده‌ است‌. بنابراین‌، برای‌ مشخص‌ كردن‌ نقش‌ اختصاصی‌ ترآگونیست‌های‌ بتا-یك‌ و بتا-دو بر الگوی‌ پروتئینی‌ غدد بزاقی‌ خرگوش‌، در این‌ تحقیق‌ از داروهای‌ دوبوتامین‌ و تربوتالین‌ استفاده‌ گردیده‌ است‌.

مواد و روشها

مواد شیمیایی‌ مورد نیاز از كمپانی‌ سیگما و مرك‌ و خرگوش‌ نر سفید بالغ‌ (۳۰ قطعه‌) از دانشكده‌ پزشكی‌ شیراز تهیه‌ گردید. سیستم‌ الكتروفورز مدل‌ LKB Bromma ۲۰۰۳ می‌باشد. دو گروه‌ از حیوانات‌ (تعداد هر گروه‌ ۱۰ قطعه‌) با میانگین‌ وزن‌ ۳۵۰ ‏ ۱۱۰۰ گرم‌ به‌ مدت‌ ۱۵ روز به‌ ترتیب‌ تحت‌ تجویز ۶۰ و ۴۰ میلی‌گرم‌/كیلوگرم‌ وزن‌ بدن‌ دوبوتامین‌ و تربوتالین‌ از طریق‌ داخل‌ صفاقی‌ قرار گرفتند. به‌ حیوانات‌ گروه‌ شاهد آب‌ مقطر استریل‌ تزریق‌ شد. در پایان‌ آزمایش‌، حیوانات‌ با بیهوشی‌ توسط‌ اتر كشته‌ و غدد بزاقی‌ آنها روی‌ یخ‌ خارج‌ و در ۵۰- درجه‌ سانتی‌گراد نگهداری‌ گردید. عصاره‌ غدد توسط‌ نیتروژن‌ مایع‌ پس‌ از سائیدن‌ توسط‌ هموژنیزر دستی‌ با بافر فسفات‌ و سپس‌ عمل‌ سانتریفوژ به‌ دست‌ آمد(۱۱). پروتئین‌ تام‌ توسط‌ روش‌ لوری‌(۱۸) و SDS-PAGE ( Sodium Dodecyl Sulfate Poly Acrylamide Gel Electrophoresis ) توسط‌ روش‌ لاملی‌(۱۹) انجام‌ شد. از آزمون‌ آماری‌ آنالیز واریانس‌ یك‌طرفه‌ و تست‌ Duncan۰۳۹;s برای‌ بررسی‌ نتایج‌ استفاده‌ گردید.

شكل‌ ۱. الگوی‌ الكتروفورزی‌ ( SDS-PAGE ) پروتئینهای‌ غدد بزاقی‌ خرگوش‌ تحت‌ تأثیر دوبوتامین‌ و تربوتالین‌ A =پروتئینهای‌ استاندارد، ۱= فسفریلاز a ،

۲= سرم‌ آلبومین‌ گاوی‌، ۴= كربنیك‌ انیدراز، ۵= مهاركننده‌ تریپسین‌، a = بناگوشی‌ شاهد، b = بناگوشی‌ دوبوتامین‌، c = بناگوشی‌ تربوتالین‌، d = تحت‌ فكی‌ شاهد، e = تحت‌ فكی‌ دوبوتامین‌، f = تحت‌ فكی‌ تربوتالین‌، g = زیرزبانی‌ شاهد،

h = زیرزبانی‌ دوبوتامین‌، i = زیرزبانی‌ تربوتالین‌. فلش‌ها در ردیف‌های‌ b و c از بالا به‌ پایین‌ نشان‌دهندة‌ تراكم‌ باندهای‌ پروتئینی‌ در منطقه‌ ۴۰،۳۸،۳۵،۳۴،۳۲ و۲۷ كیلو دالتون‌ در مقایسه‌ با گروه‌ شاهد می‌باشند. فلش‌ها در ردیف‌های‌ e و i از بالا به‌ پایین‌ نشان‌دهندة‌ تراكم‌ باندهای‌ پروتئینی‌ در منطقه‌ ۲۰،۱۸و۱۶ كیلو دالتون‌ در مقایسه‌ با گروه‌ شاهد می‌باشند.

نتایج‌

در جدول‌ ۱ تغییرات‌ وزنی‌ غدد بزاقی‌ خرگوش‌ تحت‌ تأثیر دو داروی‌ دوبوتامین‌ و تربوتالین‌ و همچنین‌ در شكل‌ ۱، الگوی‌ الكتروفورزی‌ غدد بزاقی‌ در مقایسه‌ با گروه‌ شاهد مقایسه‌ گردیده‌ است‌.

بحث‌

با توجه‌ به‌ نتایج‌ جدول‌ ۱، وزن‌ غده‌ بناگوشی‌ تحت‌ تأثیر دوبوتامین‌ حدود ۲ برابر و وزن‌ غده‌ بناگوشی‌ تحت‌ تأثیر تربوتالین‌ حدود ۵/۱ برابر در مقایسه‌ با شاهد افزایش‌ نشان‌ می‌دهد. غده‌ تحت‌ فكی‌ تحت‌ تأثیر تربوتالین‌ در مقایسه‌ با شاهد ۴۰درصد افزایش‌ وزن‌ نشان‌ می‌دهد. میزان‌ پروتئین‌ تام‌ غده‌ تحت‌ فكی‌ تحت‌ تأثیر دوبوتامین‌ حدود ۵/۲ برابر و تحت‌ تأثیر تربوتالین‌ حدود ۲ برابر در مقایسه‌ با شاهد افزایش‌ نشان‌ می‌دهد.

---