قارچ از سیر تا پیاز

قارچ‌ها موجوداتی هستند که از گذشته‌های دور با انسان بوده‌اند. سوابق فسیلی آنها به دوران پر کامبرین و دونین برمی‌گردد. تاریخ مصرف قارچ‌های خوراکی به عنوان غذا و دارو به زمانی …

قارچ‌ها موجوداتی هستند که از گذشته‌های دور با انسان بوده‌اند. سوابق فسیلی آنها به دوران پر کامبرین و دونین برمی‌گردد. تاریخ مصرف قارچ‌های خوراکی به عنوان غذا و دارو به زمانی بسیار دور برمی‌گردد و حتی انسان‌های نخستین از خواص ویژه قارچ‌ها اطلاع داشتند. آزتک‌ها از قارچ‌ها به عنوان مواد توهم‌زا در فال‌گیری استفاده می‌کردند و قارچ را گوشت خدا می‌نامیدند. نوشابه مستی‌آور سوما نیز چیزی جز عصاره آمانیتا موسکاریای سمی نبوده که از گروه قارچ‌های کلاهک‌دار است. اگر تاریخچه تولید قارچ‌های خوراکی به دقت مورد بررسی قرار گیرد، تاریخی چند هزار ساله را می‌توان برای آن قایل شد. پرورش قارچ‌های خوراکی به حدود ۲۰ قرن پیش در ژاپن و چین برمی‌گردد. کاشت قارچ در گلخانه اولین بار در سوئد در سال ۱۷۵۴ میلادی ابداع شد. کشور‌های گوناگون جهان با توجه به فرهنگ غذایی طی سا‌ل‌های گذشته به نوعی از این محصول ارزشمند برخوردار بوده‌اند و در حال حاضر، بیشتر قریب به اتفاق کشورهای دنیا آن را به عنوان محصولی کشاورزی و باغی قلمداد می‌کنند و حتی به منظور توسعه هرچه بیشتر تولید و مصرف آن، برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت آن اجرا می‌کنند و سالانه هزینه‌های بسیاری را به تحقیقات مربوط به آن اختصاص می‌دهند. در این میان، کشورهای آمریکایی، اروپایی، آسیایی و آفریقایی هرکدام به صورتی نسبت به توسعه همه‌جانبه آن اقدام می‌کنند. در بعضی کشورها با توجه به فرهنگ غذایی، میزان مصرف برخی از قارچ‌ها بر دیگران پیشی گرفته و تولید آن ‌گونه خاص، بیشتر است.

کشورهایی مانند چین، از دو هزار سال پیش قارچ‌ها را نیز به موازات سایر محصولات کشاورزی کاشته‌اند و در حال حاضر، سالانه چند میلیون تن تولید انواع قارچ‌ها را در برنامه‌های خود دارند. البته در این میان از خواص دارویی و درمانی قارچ‌های دارویی نیز غافل نمانده و استفاده از قارچ در حد قابل‌توجهی رونق یافته است، به طوری که در مراجعه به پزشکان چینی، انواع داروها از جمله قرص، کپسول، آمپول‌هایی که از قارچ تهیه‌شده‌اند، تجویز می‌شود. البته شایان ذکر است که قارچ‌ها به لحاظ بافت فیبری و سلولزی و نیز داشتن پلی‌ساکاریدهایی در دیواره سلولی‌شان به عنوان ضد سرطان محسوب می‌شوند. در این میان می‌توان به قارچ‌هایی که به طور اختصاصی ضد سرطان هستند، اشاره کرد مانند قارچ‌های گاندرما، آریکولاریا و شیتاکه. صنایع تبدیلی قارچ‌ها نیز امروزه به عنوان یکی از صنایع روز، مورد توجه خاص قرار گرفته است. صنایع کنسروسازی، مربا، ترشی و پودر قارچ از جمله فرآورده‌های قارچ است که در دنیا از مصرف بالایی نیز برخوردار است. از نکات قابل توجه و تامل در این صنعت این است که با توجه به حجم بالای ضایعات کشاورزی در بیشتر کشورها از جمله ایران، استفاده بهینه از این ضایعات برای افزایش کشت قارچ می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.