مبارزه با تورم منفی

درحالی که گردهمایی کاردینال ها برای انتخاب جانشین پاپ بندیکت شانزدهم در رم مرکز توجه جهانیان بود, یک کنفرانس مشابه در توکیو برگزار شد تا رییس جدید بانک مرکزی این کشور را انتخاب کنند همان طور که در واتیکان سیاست و نه بحث های تعلیمی, زیربنای تصمیم گیری است در ژاپن نیز سیاست برای انتخاب رییس بانک ژاپن از اهمیت زیادی برخوردار است

درحالی که گردهمایی کاردینال‌ها برای انتخاب جانشین پاپ بندیکت شانزدهم در رم مرکز توجه جهانیان بود، یک کنفرانس مشابه در توکیو برگزار شد تا رییس جدید بانک مرکزی این کشور را انتخاب کنند. همان طور که در واتیکان سیاست و نه بحث‌های تعلیمی، زیربنای تصمیم‌گیری است؛ در ژاپن نیز سیاست برای انتخاب رییس بانک ژاپن از اهمیت زیادی برخوردار است.

در ماه دسامبر گذشته، شینزوآبه رهبر حزب لیبرال دموکرات پس از بیش از سه سال همراهی با اپوزیسیون، کنترل دولت را به دست آورد و برای بار دوم به عنوان نخست وزیر این کشور برگزیده شد. او در مبارزات انتخاباتی خود و پس از رسیدن به قدرت تجدید حیات بنیادی اقتصاد ژاپن را در دستور کار خود قرار داد. اقتصاد ژاپن برای دو دهه از تورم منفی و بی‌ثباتی روز افزون سیاسی و استراتژیک رنج می‌برد.

بازارهای مالی در پی پیش‌بینی عملکرد دولتی به رهبری حزب لیبرال دموکرات (با حزب جدید کومیتو به عنوان یک شریک ائتلافی)، شروع به تضعیف پول ملی ژاپن (ین) کرده‌اند. بازار سهام ژاپن نیز مانند بازارهای مالی واکنش نشان داده و از زمان انتخابات افزایش ۳۰ درصدی را تجربه کرده است.

سیاست‌های اقتصادی سه‌گانه شینزو آبه در رسانه‌های جهانی به عنوان اقتصاد آبه‌ای یا «آبه نومیکس» شناخته می‌شوند. این سیاست‌ها در کشور خودش ژاپن به عنوان «تیر‌های سه‌گانه» معرفی شده‌اند که یادآور داستان قرن شانزدهمی هستند. در این داستان موری موتوناری صاحب سه پسر بود، او روزی از هر یک از آنها خواست تا یک تیر پیکان چوبی را بشکنند. همه بدون هیچ مشکلی تیر را شکستند، سپس هر سه تیر را در کنار هم قرار داد و هیچ یک موفق به شکستن سه تیر نشدند. این داستان نشان می‎دهد که آنچه به نظر شکننده می‌رسد، در کنار بقیه می‌تواند بسیار محکم و آسیب‌ناپذیر باشد. او با این داستان فرزندانش را به اتحاد دعوت کرد.

این سیاست‌های سه‌گانه آبه شامل افزایش مخارج مالی، مقررات‌زدایی از بخش‌های دیوان‌سالاری اقتصاد ژاپن و انبساط پولی است. هزینه‌های مالی تکمیلی نیز به مدت ۱۵ ماه وجود خواهد داشت که بر اتمام سریع فعالیت‌های عمومی مورد نیاز برای بهبود شرایط بعد از زلزله سال ۲۰۱۱ شرق تاکید دارد. استراتژی رشد شامل هدف قرار دادن بعضی صنایع مانند طب است که به عنوان مثال، هزینه‌های بیشتری بر تحقیقات سلولی که توسط برنده جایزه نوبل شینیا یاماناکا انجام می‌شود، صورت می‌گیرد. همچنین سیاست‌هایی را که هدفشان بهره‌گیری از قدرت زنان است را برجسته می‌کند؛ چرا که در ژاپن در مقایسه با بقیه اقتصادهای مدرن نقش زنان در بازار کار کمتر است. از ابتدا مشکل اصلی سومین سیاست آبه بوده‌است. رییس کل فعلی بانک ژاپن، ماساکی شیراکاوا، دیدگاه‌های متفاوتی در مورد سیاست‌های پولی و مالی مورد نظر آبه دارد. در واقع این آقای شیراکاوا بود که به عنوان رییس بانک ژاپن در مارس ۲۰۰۶ تصمیم گرفت تا سیاست‌های انبساط پولی را که توسط نخست وزیر وقت جونیچیرو کویزومی که در آغاز سال ۲۰۰۴ به اجرا درآمده بود، قبل از موعد مقرر خاتمه دهد.

زمانی که رییس بانک ژاپن در سال ۲۰۰۸ انتخاب شد، شیراکاوا در ابتدا به عنوان یک نامزد ناکام شناخته می‌شد، اما نامزدهای معرفی شده توسط دولت لیبرال دموکرات نخست وزیر تارو آسو (که هم اکنون وزیر دارایی آبه است) بارها و بارها توسط مجلس سنا که توسط حزب مخالف دموکرات کنترل می‌شد، رد شدند. حزب دموکرات ادعا می‌کرد که این نامزدها بیش از حد به وزارت امور مالی ژاپن نزدیک هستند و امکان عمل مستقل وجود ندارد، اما در واقع دلیل رد آنها این بود که حزب دموکرات تلاش می‌کرد با مانع تراشی برای دولت لیبرال دموکرات، این دولت

را ساقط کند.

تردید و عدم قطعیت برای مدت زمان طولانی حاکم بود، اما از آنجا که ژاپن باید برای اجلاس وزرای مالی هفت قدرت برتر جهان موسوم به گروه ۷ نماینده‌ای به عنوان رییس بانک ژاپن داشته باشد، در آخرین لحظات توافقات صورت گرفت و شیراکاوا به عنوان رییس بانک ژاپن انتخاب شد.

در طول دوران پنج ساله تصدی‌گری بانک ژاپن، شیراکاوا موضع سیاسی قوی را اتخاذ کرد. او اصرار داشت که سیاست‌های انبساطی پولی هیچ سودی برای اقتصاد ژاپن که از رکود طولانی مدت رنج می‌برد، ندارد. در تمام آن مدت، او تحت فشارهای سیاسی بود تا یک تورم مثبت را هدفگذاری کرده و به چرخه تورم منفی در این کشور پایان دهد، اما او تاکنون از تنظیم چنین هدفی سر باز زده است. فقط در ژانویه سال‌جاری بعد از پیروزی حزب لیبرال دموکرات در انتخابات، بانک ژاپن رشد پولی در حدود دو درصد را هدف گذاری کرده و برای رسیدن به این هدف به انتشار اوراق مشترک با دولت پرداخته است. این فضایی است که در آن رییس بعدی بانک ژاپن یا پاپ بعدی انتخاب می‌شود، اما به جای بحث پیرامون سیاست‌های پولی، تنها سوالی که مدام تکرار می‌شود این است که جانشین شیراکاوا از کدام بخش بوده و آیا از وزارت مالی، محیط آکادمیک یا محیط کسب و کارها انتخاب می‌شود؟

هدف آبه نومیکس فرار از دو دهه تورم منفی است. هدف آبه این نیست که با توجه به شکایت‌هایی که در مورد کاهش ارزش ین وجود دارد، تضعیف ین را تشویق کند، اما با توجه به اینکه هیچ نشانه‌ای از بهبود در اقتصاد اروپا دیده نمی‌شود و همچنین رشد نگرانی‌هایی که در مورد رکود چین وجود دارد، ژاپن نمی‌تواند به این روند ادامه دهد. ژاپن به عنوان یک ذی‌نفع مسوول بین‌المللی باید اقتصاد خود را برای ارائه کاتالیزورهای رشد جهانی تحریک کند. دولت آبه در حال حاضر اعلام کرده است که ‌هاروهیکو کورودا، رییس بانک توسعه آسیا و معاون امور بین‌المللی وزیر سابق دارایی، انتخاب آنها برای رییس بانک ژاپن و جانشین شیراکاوا است. با وجود اختلافات حزبی، مخالفان با انتصاب فردی که چشم‌انداز و مهارت‌های اجرایی مورد نظر برای عمل شجاعانه را داشته باشد، مخالفت نخواهند کرد. ژاپن نمی‌خواهد همیشه برای مبارزه با تورم منفی دست بسته باشد.

نویسنده: یوریکو کوایک

منبع: پراجکت سندیکیت

مترجم: مینا خرم