قصه کاراکترهای خاکستری

گفتگویی با حسین سهیلی زاده کارگردان مجموعه « ترانه مادری »

پخش هر شب داستانی خانوادگی در قالب یک مجموعه، ویژگی های خاصی را می طلبد و البته تلاشی بیشتر وخلاقیتی مضاعف.

«ترانه مادری» از آن دسته مجموعه هایی است که با وجود پخش هر شبه اش و مشکلات خاص این نوع کارها، توانسته ظرف همین مدت مخاطبان زیادی را با خود همراه سازد. به این بهانه با حسین سهیلی زاده کارگردان این مجموعه گفتگویی کرده ایم که از نظرتان می گذرد.

▪ از چگونگی ملحق شدنتان به پروژه «ترانه مادری» بگویید؟ وقتی به گروه پیوستید، کل فیلمنامه نوشته شده بود؟

ـ اواسط اسفند سال گذشته تهیه کنندگان مجموعه (ایرج محمدی و مهران مهام ) با من تماس گرفتند. نشستی با هم داشتیم و قرار شد کاری برای تابستان امسال در ۵۰ قسمت بسازیم. آن زمان من فقط یک طرح کلی داشتم که حدود ۱۹قسمت آن به صورت سیناپس آماده بود و هنوز متن دیالوگی نوشته نشده بود. پس از آن، کار در فروردین ماه وارد مرحله پیش تولید شد و من تازه آن زمان فقط ۷ قسمت از متن ها را به طور کامل در اختیار داشتم و درست زمان کلید خوردن کار یعنی اواخر اردیبهشت، تعداد متن ها به ۱۵قسمت رسید.

▪ یعنی در جریان کار و نوشتن فیلمنامه بودید؟

ـ بله، اگر نظرهایی راجع به کار داشتم، با نویسنده در میان می گذاشتم.

▪ «ترانه مادری» دومین مجموعه ملودرام روتین است. خصوصیت این نوع کارها پیچیده کردن یک موضوع ساده است؛ مثل موضوعی که همین حالا در ترانه مادری دنبال می شود؛ جدا کردن دو برادر که پدر و مادرشان را وقتی بچه بوده اند از دست داده اند و ... ما در این کار بارها شاهد تکرار بعضی صحنه ها بوده ایم. به نظر شما این تکرارها ملال آورنیست؟

ـ همان طور که می دانید «ترانه مادری» بعد از مجموعه «نرگس» دومین کاری است که به صورت روتین از شبکه سه سیما پخش می شود. نرگس در زمان خودش بازتاب خیلی خوبی داشت و همین انگیزه خیلی خوبی بود تا من هم این کار را تجربه کنم. در خصوص تکرار صحنه ها باید بگویم تکرار صحنه ها همه به خاطر این است که ما جدال میان ۵-۴نفر را می بینیم که فکر می کنم همین تکرارها کار را جذاب کرده است و وجود همین تنشها قصه را جلو می برد. حتما می دانید که «ترانه مادری» حین پخش، ضبط می شود و همین کار را سخت می کند. پس می بینید که ما از لحاظ تولید با «نرگس» فرق داریم. کارگردان «نرگس» فقط در زمان پخش کارهای فنی آن را انجام می داد، در حالی که ما همه این کارها را با هم انجام می دهیم.

▪ و قطعاً هم مثل خیلی از کارهایی از این دست، روزانه بیش از پانزده ساعت فیلمبرداری داشتید؟

ـ بله کاملا درست است! با وجود روزی بیش از شانزده ساعت فیلمبرداری، امکان انجام خیلی از خلاقیتها از بین می رود؛ یعنی عملاً غیر ممکن می شود. ولی خوشبختانه من در این کار با گروه حرفه ای همکار بودم و به راحتی توانستم از پس کار بر بیایم. ضبط ۵۰ قسمت ۳۵دقیقه ای کار آسانی نبود.

▪ ولی بیننده در هر قسمت شاهد پخش حداقل پنج شش دقیقه از بخشهای کوتاهی از پایان قسمت قبل هم بود و ما تا به امروز درامی که، به صورت تک دوربین و با این عجله به پخش برسد، نداشته ایم؟

ـ دقیقا. من هم می خواستم همین را بگویم. من مجبور بودم در هر قسمت لحظاتی از پایان قسمت قبل را هم نشان بدهم. به تصویر کشیدن متنهایی که در دست داشتم، کار آسانی نبود. راضی نگه داشتن مخاطبی که هر شب سر یک ساعت معین مقابل تلویزیون می نشیند هم آسان نبود.

▪ از اول چنین به نظر می آمد که قرار است مادر بزرگ (هما روستا) نقش محوری و پررنگی داشته باشد، ولی عملاً این طور نشد؟

ـ نه از اول هم طرح چنین بود که پویا و بهرام نقشهای محوری را داشته باشند و همان طور هم پیش رفت. ولی خب یک کار درام باید برای بیننده غیر قابل پیش بینی و شوکه کننده باشد. از اول هم قرارمان بر این بود که «مادر» در نیمه داستان از قصه حذف شود، ولی داستان ما را تا قسمت بیست وهشتم پیش برد وآنجا کنار گذاشته شد.

▪ در اول داستان، بیننده مرتب با درگیری های سمیرا برای فاش کردن حقیقت و هویت پسرها مواجه است، ولی عملا با مرگ مادر همه چیز فرق می کند؟

ـ بله، همان طور که گفتم، این داستان درام است و درام ایجاب می کند. به دلیل تسلطی که مادر بر همه افراد خانواده داشت، این طبیعی است که بعد از مرگش شرایط برای همه، فرق کند. همه کاراکترهای ما در «ترانه مادری» خاکستری هستند. همه آدمها در موقعیتهای مختلف تصمیم ها و در نتیجه رفتارهای متفاوتی از خود نشان می دهند.

▪ به نظر شما، گاهی همین شخصیتهای خاکستری اغراق آمیز نیستند؟ بزرگ نمی شوند؟ گاهی رفتارهای فرخ، لیلا یا ... برای من بیننده باور ناپذیر می شود؟

ـ درست است، ولی متأسفانه این که من بیننده یک شخصیت را یا سیاه می بینم یا سفید، سالهاست جا افتاده وبه اصطلاح یک غلط مصطلح شده است. اینکه رفتار یک نفر اصلاً قابل پیش بینی نیست، این که الان خوب است و دقایق دیگر بد، از خصوصیات درام است. قرار نیست فرخ بد جنس همه کارهایش بد باشد که؟!

▪ ولی همین غلط به قول شما مصطلح، سالهاست در خصوص شخصیتهای خاکستری هم اتفاق می افتد؟

ـ نه این طور نیست. خود شما تا به حال نشده با یک نفر خوب باشید و بعد شرایطی پیش بیاید که با او مشکل پیدا کنید و به اصطلاح بد بشوید؟

▪ تصور می کنید سرعت و شرایط سخت این گونه کارها بیشتر به کدام بخش از کار لطمه وارد می کند؟

ـ در مورد «ترانه مادری» باید بگویم من فکر می کنم تنها فضاسازی مجموعه قدری لطمه دیده باشد، و گرنه به کمک بازیگردان توانستم بازیهای خوبی را که مورد نظرم بود، از بازیگرها بگیرم و مشکلی را که در این گونه مجموعه ها بیشتر به چشم می آید، نداشته باشیم.

▪ گفتید حضور بازیگردان بخصوص برای چنین مجموعه های طولانی و پرزحمت، لازم است. انتخاب بازیگران بر عهده چه کسی بود و شما چقدر در انتخاب آنها دخیل بودید؟

ـ در مورد انتخاب بازیگران من همیشه با گروه کارگردانی و خود تهیه کننده مشورت می کنم و برای تک تک شخصیتها گزینه هایی دارم. در مورد این گروه هم در پیش تولید با هم مشورت کردیم و طی یک ماه بازیگران انتخاب شدند.

▪ و برای انتخاب دو برادر چطورعمل کردید؟

ـ برای نقش پسرها (بهرام و پویا) حدود۱۵۰نفر را تست زدیم و در نهایت به سیاوش خیرابی و محسن افشانی رسیدیم. افشانی را برای نقش پویا، دستیارم آقای حمزه ای پیشنهاد داد و از سیاوش خیرابی هم تله فیلم «تلخون» آقای امینی را دیدم که به نظرم بازی خوبی ارائه داده بود

تکتم بهاردوست