۱۰ نکته کلیدی برای سیاست گذاران دولتی بهداشت و درمان

سالانه میلیون ها نفر بر اثر ناتوانی در پرداخت هزینه های درمانی جان خود را از دست می دهند همچنین هزینه های گزاف درمانی برخی بیماری ها, باعث سقوط بیش از صد میلیون نفر در جهان به زیر خط فقر می شود

سالانه میلیون‌ها نفر بر اثر ناتوانی در پرداخت هزینه‌های درمانی جان خود را از دست می‌دهند. همچنین هزینه‌های گزاف درمانی برخی بیماری‌ها، باعث سقوط بیش از صد میلیون نفر در جهان به زیر خط فقر می‌‌شود. امروزه علاوه بر کشورهای در حال توسعه، مشاهده می‌شود حتی کشورهایی که همواره از وضعیت مطلوبی در ارائه خدمات بهداشتی برخوردار بوده‌اند نیز با مشکلات عدیده‌ای برای توزیع مناسب این خدمات مواجهند. افزایش میانگین سنی جمعیت و بیماری‌های ناشی از کهولت سن شهروندان در ترکیب با ارائه روش‌های درمانی جدید کارآمد ولی گران‌قیمت، باعث شده است که وزارت بهداشت و درمان بسیاری از کشورها درگیر یافتن راه‌های جدیدی برای تامین بودجه مناسب این بخش شوند.

گزارش سالانه «سازمان جهانی بهداشت» در سال ۲۰۱۰ می‌کوشد تا علاوه بر تشریح سطح مشکلات سیستم‌های بهداشت و درمان در سطح جهان، با ارائه برخی راهکارهای کلیدی دولت‌ها را در ایجاد منابع مالی جدید و تنظیم نظام مالیاتی منصفانه برای تامین بودجه لازم در بخش بهداشت و درمان یاری کند تا به این ترتیب امکان دسترسی به حداقلی از استانداردهای خدمات درمانی و بهداشتی، در تمام سطوح جامعه و برای تمام شهروندان فراهم شود.

۱. فقر، عامل محرومیت میلیون‌ها نفر از دسترسی به حداقل‌های مراقبت‌های بهداشتی

وضعیت نامناسب اقتصادی بسیاری از کشورها باعث می‌شود که در خوش‌بینانه‌ترین حالت تنها ۲۰ درصد از زنان از خدمات مناسب مامایی در دوره بارداری و وضع حمل برخوردار باشند که این امر خطرات بسیاری را برای زنان و نوزادان به همراه دارد.

۲. درمان به بهای فقر خانواده

سالانه حدود ۱۰۰ میلیون نفر در جهان به دلیل پرداخت هزینه‌های گزاف درمانی به زیر خط فقر سقوط می‌کنند. به عبارت دیگر در بسیاری از نقاط دنیا، تلفیق هزینه‌های درمانی سنگین و پوشش پایین بیمه‌های درمانی، هزینه‌های درمانی را به حدی بالا برده است که یکی از عوامل تاثیرگذار در تشدید فقر محسوب می‌شود.

۳. تغییرات حداقلی، نتایج حداکثری

تغییرات اندک در بودجه بخش بهداشت و درمان در برخی از کشورها می‌تواند جهش بزرگی در کیفیت و کمیت خدمات درمانی این کشورها شود. بر این اساس پیش‌بینی می‌شود افزایش ۱۵ درصدی بودجه بخش بهداشت و درمان در ۴۹ کشور فقیر جهان می‌تواند باعث دو برابر شدن میزان خدمات ارائه شده در این بخش شود.

۴. نظام مالیاتی کارآمد، پایه‌ای مناسب برای بهبود وضع بهداشت و درمان

برای مثال تجربه موفق چهار ساله اندونزی در وضع قوانین شفاف و کارآمد برای مشارکت بیشتر مودیان مالیاتی و رشد ۱۲ درصدی درآمد مالیاتی ناشی از آن، شرایط مناسبی را برای افزایش چشمگیر بودجه بهداشت و درمان در این کشور فراهم ساخت.

۵. بیماران فقیر؛ چشم انتظار برآورده شدن وعده‌های دولت‌های ثروتمند

براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، پایبندی دولت‌های ثروتمند به اجرای تعهدات بین‌المللی در راستای برنامه توسعه بهداشت جهانی، می‌تواند موجب رهایی از مرگ نزدیک به سه میلیون نفر در جهان تا سال ۲۰۱۵ شود.

۶. بهینه‌سازی هزینه های درمانی، تخصیص بودجه‌ای بیشتر برای سلامتی توسط شهروندان

آمار‌ها نشان می‌دهد چیزی حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد هزینه‌های درمانی در برخی از کشورها غیر‌ضروری است که این امر از پرداخت هزینه‌های نامتعارف یا قیمت نسبی بالاتر خدمات درمانی در این کشورها ناشی می‌شود. در بعضی موارد مشاهده شده است که قیمت یک دارو در داخل برخی کشورها، در حدود ۱۰ برابر میانگین قیمت‌های جهانی قرار دارد. طبعا این مساله نقش موثری در کاهش توان مالی شهروندان برای دسترسی به سایر خدمات بهداشتی و در نتیجه کاهش سطح سلامتی‌شان می‌شود.

۷. بهبود بیمه‌های درمانی، مرهمی بر زخم‌های بیماران:

هم‌اکنون در ۲۷ کشور عضو OECD، دولت‌ها با پرداخت بخش قابل توجهی از هزینه‌های بیمه‌های درمانی برای تک تک شهروندانشان، توانسته‌اند فشار ناشی از هزینه‌های درمانی را به طور محسوسی کاهش دهند. بر این اساس به نظر می‌رسد استفاده از الگوی فوق در سایر کشورها نیز، می‌تواند نقش قابل توجهی در جهت بهبود وضعیت شهروندان در دسترسی به استانداردهای حداقلی خدمات بهداشتی و درمانی ایفا کند.

۸. دارو یا برند دارو؟

در بسیاری از موارد، داروهای تولیدی توسط مارک‌های تجاری (برند) غیرمشهور، به لحاظ تاثیربخشی درمانی، قادرند با داروهای تولیدی دارای برندهای مشهور بین‌المللی رقابت کنند. برای مثال تجربه فرانسه در کاهش حدودا ۲ میلیارد دلاری هزینه‌های درمانی شهروندان از طریق برنامه‌ریزی برای معرفی داروهای تاثیرگذار دارای تولیدکنندگان غیرمشهور نشان می‌دهد که دقت در انتخاب نوع داروهای مصرفی هم می‌تواند باعث کاهش چشمگیر هزینه‌های درمانی شده و بالطبع امکان افزایش بودجه برای ارائه سایر خدمات بهداشت و درمانی را فراهم کند.

۹. روش‌های نوین درآمد‌زایی دولت‌ها، راهی برای افزایش بودجه‌های درمانی

پژوهش‌ها نشان می‌دهد که به طور مثال افزایش

۵۰ درصدی مالیات وضع شده بر مصرف تنباکو در ۲۲ کشور کم‌درآمد دنیا، می‌تواند باعث ایجاد نزدیک به یک و نیم میلیارد دلار درآمد اضافی برای این دولت‌ها شود که این افزایش درآمد، می‌تواند رشد ۱۰ درصدی در بودجه بخش بهداشت و درمان این کشورها را به دنبال داشته باشد.

۱۰. افزایش کارآیی بیمارستان‌ها، معادل افزایش ۱۵ درصدی بودجه بهداشت و درمان

آمارها نشان می‌دهند از آنجا که ۵۰ تا ۷۵ درصد هزینه‌های بهداشت و درمان دولت‌ها صرف نگهداری از بیمارستان‌ها می‌شود، بهبود کارآیی بیمارستان‌ها، باعث آزاد شدن بخش زیادی از منابع مالی شده و افزایش چشمگیری در بودجه بهداشت و درمان دولت‌ها ایجاد خواهد نمود.

فاطمه حسنی