روزگار بازخوانی

برگ های تقویم دیواری را می شود در چند ثانیه از سر تا ته آن دید و روزهایش را شمرد این روزها, روزگار بازخوانی ها و گذشته نگری ها, بازخوانی عبرت گرفتن ها و رویاهای از دست رفته اند روزهای روزگار همچون برگ تقویم دیواری زود ورق می خورند, از پی هم می آیند و می روند, اتفاق ها می افتند و لحظه ای بعد خاطره می شوند, بی آنکه بدانند ما نفس زنان پی آنیم

برگ‌های تقویم دیواری را می‌شود در چند ثانیه از سر تا ته آن دید و روزهایش را شمرد؛ این روزها، روزگار بازخوانی‌ها و گذشته‌نگری‌ها، بازخوانی عبرت گرفتن‌ها و رویاهای از دست رفته‌اند. روزهای روزگار همچون برگ تقویم دیواری زود ورق می‌خورند، از پی هم می‌آیند و می‌روند، اتفاق‌ها می‌افتند و لحظه‌ای بعد خاطره می‌شوند، بی‌آنکه بدانند ما نفس‌زنان پی آنیم...

روزگار سیاست ایران زمین هم همین‌گونه است، روزهای سیاست پی در پی آمدند و رفتند، تحولا‌ت آنچنان پرشتاب بودند که شاید بسیاری از پیش‌بینی‌ها ناممکن شد یا نادرست خوانده شد، آنچنان که مهم‌ترین رویداد سال ۸۶ - انتخابات مجلس هشتم - اینچنین شد.

گفتن ندارد اما انتخابات زبان سیاست ورزیدن دموکراتیک در دنیای مدرن است و از سلا‌مت و کارآمدی انتخابات در هر جامعه‌ای، می‌توان به میزان سلا‌مت و کارآمدی سیاست‌ورزی در آن جامعه پی برد. گشودگی دایره رقابت و مشارکت شهروندان را با معیار انتخابات می‌سنجند و امکان پیشبرد اصلا‌حات را در هر جامعه‌ای از میانه انتخابات سالم و عادلا‌نه می‌جویند. اینکه در میدان‌های گوناگون قدرت، حد انتخاب‌پذیری تا کجا است و انتخاب‌گریزی در جامعه سیاسی از کجا و چگونه شکل می‌گیرد امروزه مطرح ‌است و در انتخاباتی که گذشت نیز مورد توجه قرار گرفت، ردصلا‌حیت‌های جهت‌دار و پرشمار، افق انتخاباتی سالم و عادلا‌نه را تیره کرد.

اما این انتخابات درس‌ها و عبرت‌های خاصی داشت که به اعتبار آن، حوادث در راه قابل کنترل خواهند بود. یکم: کاهش آرای اصولگرایان بی‌هیچ حرف و سخنی نشانه ناخرسندی از شیوه مدیریتی و تصمیم‌گیری آنان است. این درس تازه‌ای در رفتار مردم ایران نیست، انتخابات مجلس ششم و انتخابات شورای شهر دوم موید این عادت رفتاری در مردم ایران است که یکی زوال محبوبیت اصولگرایان بود و یکی پایان خوشی اصلا‌ح‌طلبان. دوم: اما درس‌های تازه؛ درسی که اصلا‌ح‌طلبان از این انتخابات گرفتند که بستر اجتماعی اصلا‌حات، خاموش و منفعل نیست. مردم، خرسندی خود از اصلا‌حات را اینک در اکثر حوزه‌هایی که نامزدان اصلا‌ح‌طلب بودند، نشان دادند.

در تهران نیز هرچند <سکوت انتخاباتی> بود اما این عمل به کنش <قهرآمیز> بدل نشد. مردم هوادار اصلا‌حات اندک پای صندوق‌ها آمدند اما قهر نکردند. اصلا‌ح‌طلبان خود نیز همین‌گونه رفتار کردند. اصلا‌ح‌طلبان هرچند برای ورود به مجلس با محدودیت‌هایی مواجه شدند و برای تشکیل اقلیتی کوچک به رقابتی نابرابر و دشوار در حوزه‌هایی محدود تن دادند، دستاوردهای اندک به دست آوردند، تعداد محدودی اما قوی روانه مجلس کردند اما این رویکرد دشوار، برای آنها سودهایی داشت. آنچه اصلا‌ح‌طلبان روانه مجلس کردند و نکردند، ترکیب‌بندی تازه‌ای از چهره‌ها بود. در سیاست باید همواره روش‌هایی را آزمود که هر چند هزینه دارد اما زیان کم، گاه سودهایی هم دارد. انتخابات مجلس هشتم هم این چنین هرچند برای اصلا‌ح‌طلبان دل‌آزار است اما عبرت‌آموز خواهد بود.

اما آن سوی میدان، حوادث و رویدادهایی در راه است که پیش‌بینی آن بسیار سخت و ناممکن است، زیرا پیش‌بینی نه‌تنها به رویکرد و منطقی علمی و واقع‌نگر مزین نیست بلکه سخت اسیر نگاه‌های آغشته به سیاست است اما به رغم این آفت، می‌توان با گوش فرادادن، صدای پای حوادث در راه را شنید. شاید دوست نداشته باشیم بشنویم و ببینیم اما آشکارتر از آنند که می‌بینیم و می‌شنویم و حوادث در راه این را می‌گوید که سیاست داخلی سال ۸۷ سالی پرتنش‌تر و پرتلا‌طم‌تر خواهد بود.

نقش اصلا‌ح‌طلبان اما در این برهه مهم و حیاتی است. اصلا‌ح‌طلبان با بررسی آموزه‌های تحولا‌ت سال ۸۶، باید به بازبینی رفتار و استراتژی‌های خود بپردازند. آنها ضمن پافشاری بر اصلی‌ترین دیدگاه‌ها و سیاست‌های خویش، باید بر روش‌ها و اهداف خود بازبینی کنند.

واقعی کردن مطالبات و خواسته‌ها در حد ظرفیت‌ها و توانایی‌ها شاید یکی از اصلی‌ترین اولویت‌هایی باشد که می‌تواند به بازبینی در روش‌ها منجر شود. اصلا‌ح‌طلبان به تعبیر مصطلح باید در وهله اول تکلیف خود را حداقل با خود روشن کرده و با سنجش مطالبات و تواناییشان آن مطالبات را واقعی کنند.

توجه بیشتر به انسجام تشکیلا‌تی ضرورتی است که نبود آن خصوصا در مواقع حساس سبب خسران بزرگی به اصلا‌ح‌طلبان شده است. برای افزایش این انسجام اصلا‌ح‌طلبان باید بر رفع کدورت‌های پیشین و رفع دلگیری نیروهای دلداده اصلا‌حات که در دوران اصلا‌حات به سبب برخی رفتارها رنجیده شده‌اند و این رنجیدگی هنوز پابرجا است اهتمام داشته باشند.

کادرسازی و معرفی چهره‌های جدید حاصلی کوچک از این انسجام خواهد بود اما در کنار این کادرسازی همچنان، همدلی بیشتر رهبران اصلا‌حات و پرهیز از تخریب چهره‌های موثر اصلا‌حات نیاز اصلا‌ح‌طلبان است.

□□□

برگ‌های تقویم دیواری را می‌شود در چند ثانیه از سر تا ته آن دید و روزهایش را شمرد؛ این روزها، روزگار بازخوانی‌ها و گذشته‌نگری‌ها، بازخوانی عبرت گرفتن‌ها و رویاهای از دست رفته‌اند...

جواد دلیری