بررسی جایگاه سرویس پیامک در رسانه ملی

نیازسنجی مخاطبان, بهترین مزیت استفاده از پیامک است

اس‌ام‌اس یا سرویس پیامک، امکانی است که انتقال و تبادل پیام‌های کوتاه متنی بین تلفن‌های همراه را ممکن می‌سازد. با نگاهی کوتاه به کارنامه چگونگی کاربرد این تکنولوژی در ایران متوجه می‌شویم پدیده و گفتمان تازه‌ای در این زمینه ایجاد شده که حاوی معانی و نمادهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی است.

راهی جز پذیرش تکنولوژی ارسال و دریافت پیامک به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزار و ارکان ارتباطات در جهان کنونی نیست و کسانی در عصر ارتباطات پیشتاز خواهند بود که با ابزار آن آشنایی داشته و در زمینه‌های گوناگون از آن بهره ببرند.

در ادامه تحولات تکنیکی در سطح جامعه و از آنجا که تلفن همراه و به دنبال آن ارسال پیامک برای عموم مردم جامعه سهل‌الوصول شده است رسانه ملی برای ایجاد تحول و بهبود در زمینه فرهنگسازی، آموزش، تفریح و سرگرمی، ارائه خدمات ارتباطی و... از این فناوری استفاده می‌کند تا سبب افزایش سطح رضایتمندی مخاطبان، آگاهی‌های مردمی و بازده ‌کاری سازمان صدا و سیما‌ شود.

به همین منظور مدت‌هاست برنامه‌های مختلفی مبتنی بر این امکان تولید شده و روی آنتن می‌رود؛ برنامه‌هایی که گاه با حجم میلیونی مخاطب رو‌به‌رو می‌شود و سرویس پیامک، خدمات بسیاری را برای آن برنامه و مخاطبانش فراهم می‌کند و در مقابل برنامه‌هایی وجود دارد که ضرورتی برای بهره‌گیری از چنین سرویسی در آنها احساس نمی‌شود، اما قصد دارند همرنگ جماعت شوند؛ هر‌چند تعداد این برنامه‌ها بسیار کم است و سرویس پیامک بیش از ضرر، محاسن دارد. این سرویس در دو بخش نظرسنجی و مسابقه‌ها بیش از دیگر بخش‌ها کاربرد داشته و استفاده از پیامک سبب شده ارتباط رسانه ملی با مخاطبانش دارای نظم، چارچوب و قاعده شود، مثلا با استفاده از نظرسنجی پیامکی متوجه می‌شوند مخاطب به چه برنامه‌هایی علاقه دارد و به چه نوع دیگر بی‌علاقه است یا جذابیت برنامه‌های شبکه را با برگزاری مسابقه‌ها افزایش دهند.

این در حالی است که برنامه‌های مذهبی، آموزشی و کارشناس محور نیز سهم قابل توجهی از این پیامک‌ها را به خود اختصاص داده است. در این‌گونه برنامه‌ها اصولا خبری از جایزه نیست، اما علاقه‌مندان بسیاری با آنها به‌وسیله پیامک ارتباط برقرار می‌کنند تا بتوانند راهکارهای مناسبی برای حل مشکلاتشان بیابند.

اینها برخی محاسن سرویس پیامک تلفن همراه است که در رسانه ملی با گستردگی بالایی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما کارشناسان معتقدند در برابر حجم بالای پیغام‌هایی که به برنامه‌های مختلف رسیده می‌شود باید تعداد کاربرانی که این پیامک‌ها را می‌خوانند افرایش پیدا کنند تا مخاطبان این ارتباط دو سویه را احساس کنند و گمان نکنند از آنها سوءاستفاده شده است، بنابراین پاسخ یا زیرنویس‌کردن این پیامک‌ها می‌تواند نشان از احترام به شعور و همراهی مخاطب باشد.

مدیران روابط عمومی شبکه‌های مختلف سیما می‌توانند کارشناسان خوبی برای اطلاع‌دهی در این زمینه باشند و از چند و چون این سامانه در رسانه ملی صحبت کنند. کشور رو به رشد ما مرحله گذار را پشت سر می‌گذارد؛ چراکه هنوز نمی‌توان مهر مدرنیته را به آن چسباند و از طرفی هم نمی‌توان گفت سنتی است. اگر با سنت دست به گریبان بود باید از همان شیوه‌های قدیمی مانند نامه استفاده می‌کرد و اگر به مرحله مدرنیته رسیده بود دیگر پیامک حرف اول ارتباط با مخاطب را نمی‌زد و پای تکنولوژی‌های کمتر گسترش یافته‌ای مانند ایمیل در میان بود.

اما دراین باره سمیرا رستمی، مدیر روابط عمومی شبکه یک به برنامه‌های پیامک محور این شبکه اشاره کرد و گفت: برنامه‌های مبتنی بر پیامک عموما در حوزه مسابقه‌ها یا برنامه‌هایی که پایه و اساس آنها نظرسنجی است، استفاده می‌شوند. یک اسپانسر هدیه‌ای را در نظر می‌گیرد و مخاطبان با ارسال پیامک در مسابقه شرکت می‌کنند و با این کار میزان مشارکت بینندگان یا استقبال آنها از برنامه نیز سنجیده می‌شود.

او درباره یکی از موفق‌ترین برنامه‌های پیامک محور شبکه یک، توضیح داد: مسابقه «سین مثل سریال» نوروز سال ۹۱ ـ ۹۰ و هفته دفاع مقدس روی آنتن رفته است. در این برنامه سریال‌های ده سال گذشته رسانه ملی از سوی مخاطبان مورد ارزیابی قرار می‌گیرد که رقم قابل توجهی یعنی حدود ۱۱ میلیون پیامک در نوروز ۹۱ به آن ارسال شد. اساس کار این برنامه مبتنی بر پیامک است و اگر از چنین امکانی استفاده نمی‌کرد معنا و مفهوم واقعی خود را از دست می‌داد و کارشناسان همگی متفق‌القول بودند این نظر مردم است که بهترین سریال‌های سازمان را مشخص خواهد کرد.

رستمی همچنین درباره دیگر برنامه‌های پیامک‌محور و دلیل استفاده ‌آنها از این وسیله برای برقراری ارتباط با مخاطب توضیح داد:اکنون مسابقه «دستان بهشت» از شبکه یک نمایش داده می‌شود که برخی مخاطبان به وسیله پیامک با برنامه ارتباط برقرار می‌کنند. این مسابقه هفت بخش دارد و شرکت‌کنندگان باید این بخش‌ها را سپری کنند تا به جایزه دست یابند و با سپری کردن هر مرحله امتیاز کسب خواهند کرد. به اعتقاد مدیر روابط عمومی شبکه یک، نظر مخاطب در چگونگی و روند برنامه‌ها بسیار اثرگذار است و این تاثیرگذاری در همه برنامه‌ها چه آنها که از سوی سامانه‌ روابط عمومی پیگیری و چه آنها که از طریق پیامک‌ها به برنامه‌ها ارسال می‌شود، مشهود است. این دو مسابقه مخاطبان بسیاری را با خود همراه کرده است که این جذابیت می‌تواند به دلیل اهدای جوایز باشد، هر‌چند برنامه «سین مثل سریال» و اساسا حوزه نمایش همیشه جذاب بوده و حضور بازیگران این جذابیت را دو‌چندان می‌کند.

او به فواید و خدمات این نوع نظرسنجی‌ها برای سازمان صدا و سیما اشاره کرد و افزود: نظرسنجی‌ها بیش از هر امر دیگری مسیر راه را برای برنامه‌سازان، مدیران و کارشناسان سیما مشخص می‌کند؛ مثلا انتخاب بهترین سریال‌ها از سوی مردم سبب می‌شود ما با نوع سلیقه آنها آشنا شویم و بدانیم پس از این باید در چه مسیری گام برداریم یا چه شیوه‌ای را اجرا کنیم. این کار بدون نظرسنجی‌هایی که مراکز تحقیقاتی با هزینه‌های بالا انجام می‌دهند به شکلی مناسب و کم‌هزینه‌تر انجام می‌شود. البته حضور هنرمندان برای جلب اعتماد مخاطب اهمیت بسیاری دارد.

رستمی با بیان مثالی در این ارتباط ادامه داد: به‌طورمثال ابتدای سال ۹۲ قصد آشنایی با سلیقه مخاطب در زمینه برنامه‌های طنز را داشتیم که انتخاب سریال «پایتخت» نشان داد سلیقه آنها نسبت به گذشته تغییر کرده است و این روزها سریال‌های به سبک «پایتخت» برای مردم جذابیت بیشتری دارد و مدیران متوجه می‌شوند بیشتر سراغ چه نوع طنزی بروند و چه نوع متن‌هایی را به تصویب برسانند. درواقع نیازسنجی مخاطب از طریق این پیامک‌ها صورت می‌‍‌‌‌گیرد که به نظرم این با ارزش‌ترین چیزی است که سازمان به دست می‌آورد.

در ادامه فرشید سعیدی، مدیر روابط عمومی شبکه تهران نیز با اشاره به برنامه‌های پیامک محور این شبکه و کاربرد و هدف هر‌یک توضیح داد: برنامه‌هایی مانند «رنگین کمان»، «مسابقات» و «ساعت۲۵» به وسیله پیامک با مخاطب ارتباط برقرار می‌کنند، به طوری که مخاطب از این طریق می‌تواند ثبت نام کرده و در برنامه حضور داشته باشد.

برنامه «جشن رمضان» پیامک فعال دارد و مردم از این طریق در بازارچه‌های خیریه حضور پیدا می‌کنند. برنامه‌های دیگری مانند «تا نیایش» و «درشهر»، بدون پیامک کارشان پیش نخواهد رفت، «سلام تهران» نیز جزو برنامه‌هایی است که پیامک فعال دارد. همچنین سریال‌های خوبی نیز مانند «شاید برای شما هم اتفاق بیفتد» از آن دست آثاری است که چون مورد اقبال مخاطبان قرار گرفته به وسیله پیامک با مخاطب در ارتباط هستند. این برنامه‌ها صفحات فعالی در سامانه باشگاه مخاطبان دارند و علاقه‌مندان علاوه بر پیامک می‌توانند پیغام‌هایی را نیز روی صفحه مخصوص برنامه در باشگاه مخاطبان قرار دهند.

او به دلایل همگانی شدن پیامک در بیشتر برنامه‌های رسانه ملی اشاره کرد و افزود: پیامک یکی از راه‌های ارتباطی در کنار ایمیل، تلفن و... است، اما به نظرم به‌دلیل سهل‌الوصول بودن این وسیله ارتباطی نسبت به دیگر وسایل، بیشتر مورد توجه مخاطبان قرار گرفته است و ما بیشتر مواقع پیامک‌ها را زیرنویس می‌کنیم تا مخاطب حس احترام به خود را از سوی تلویزیون دریافت کند.

همچنین محمود رضا منتظری، مدیر روابط عمومی شبکه سه با تاکید بر این‌که مهم‌ترین وسیله ارتباطی کنونی پیامک است و عوامل مختلفی دست به دست هم دادند تا ما ارتباط بهتری از طریق پیامک با مخاطب داشته باشیم، گفت: حدود۴۰ ‌ـ‌ ۳۵ خط تلفن همراه فعال است و قصد گسترش آن را داریم. مشخص است از طریق پیامک می‌توان میزان مشارکت و البته استقبال مخاطبان را سنجید، مثلا چند هفته گذشته برنامه‌ای برای پخش والیبال در نظر گرفته شده بود که با استقبال خوبی رو‌به‌رو شد و برای والیبال اول حدود سه میلیون و والیبال دوم حدود چهار میلیون پیامک به شبکه رسید. یعنی در عرض دو ساعت این میزان مخاطب تنها با یک برنامه شبکه سه همراه شدند.

او با بیان این‌که برخی مخاطبان معتقدند با این کار فقط به نفع مخابرات کار می‌کنیم، افزود: معتقدم اصلا این‌گونه نیست، چراکه اکنون یکی از بهترین راه‌های ارتباطی با مردم پیامک است و ما بر خلاف بسیاری از کشورهای اروپایی هنوز آن‌قدر پیشرفت نکرده‌ایم که وسایل ارتباطی در دسترس ما اینترنت و ایمیل باشد. به وسیله پیامک همه افراد با هر میزان از تحصیلات می‌توانند با برنامه مورد علاقه خود ارتباط برقرار کنند.

منتظری ادامه داد: یکی از ارکان اصلی برنامه «نود» به‌عنوان قدیمی‌ترین و پرمخاطب‌ترین برنامه‌ رسانه ملی پیامک است که توانسته مخاطبان بسیاری را همراه کند. البته باید دید چه پارامترهایی در افزایش مخاطب یک برنامه تاثیرگذار است، مثلا برنامه «نود» بیش از ده سال است که در یک زمان مشخص پخش می‌شود، اما باید این برنامه را در قالب و ساختار خود و برنامه‌هایی مانند «سمت خدا» و «گلبرگ» را نیز در جایگاه خودشان بررسی کرد. مثلا برنامه «گلبرگ» یک برنامه اجتماعی با موضوع ازدواج است، اما مخاطبان بسیاری را با خود همراه کرده است، در حالی که در یک زمان نامناسب یعنی ساعت ۱۳ روز پنجشنبه که می‌توان گفت کم‌بیننده‌ترین ساعت تلویزیون است، پخش می‌شود.

مدیر روابط عمومی شبکه سه ادامه داد: اما به‌یقین این برنامه قابلیت بالایی دارد که توانسته حدود ده هزار پیامک در هر قسمت دریافت کند و این نشان می‌دهد مخاطب تنها دنبال جایزه نیست و با یک برنامه آموزشی ارتباط برقرار کرده است.

او در پایان صحبت‌های خود گفت: برخی برنامه‌ها موضوع و مخاطب خاصی دارد، مانند برنامه سیاسی «دیروز، امروز، فردا» اما پیامک‌های خوبی به این برنامه می‌رسد که نشان می‌دهد همان‌طور که یک برنامه سرگرم‌کننده مخاطب‌های بسیاری دارد، برنامه‌های خاص نیز عاری از مخاطب نیست و گمان می‌کنم پیامک یک حسن و افتخار است و اعتمادی که مردم به برنامه‌ها دارند جای تشکر و امیدواری دارد و ما باید تعداد نیروهای خود را برای پاسخگویی به پیامک‌ها افزایش دهیم تا این ارتباط دو‌سویه بخوبی حفظ شود.

مریم احمدی