درد چیست و علت بروز آن كدام است؟

درد یك احساس پیچیده است كه اغلب اجزای روحی را نیز در بردارد.

وجود گیرنده‌های احساس درد و انتقال بدون اختلال این حس به سیستم عصبی مركزی، پیش شرطهای داشتن درد، می‌باشند.

در دردهای مزمن، عوامل بیولوژیكی، فیزیكی و اجتماعی بر روی یكدیگر تاثیرات متقابل می‌گذارند. به عبارتی، درد، یك "خیابان یك طرفه" نیست كه، در آن تنها علائم و پیامهایی از سوی بدن به مغز ارسال گردندو بر خلاف، سیستم‌های ویژه‌ای در بدن ما فعالیت می‌كنند كه، دایما در تلاشند، تا یك آسیب دیدگی جسمی اجبارا به ایجاد درد منجر نگردد، برای مثال جراحاتی كه در طی یك سانحه رانندگی، مسابقه ورزشی، جنگ یا حتی بصورت پنهان در هنگام مقاربت جنسی بروز می‌كنند.

علاوه بر این گاهی دردهایی وجود دارند كه، بر اثر یك آسیب دیدگی جسمی نبوده و علت مشخصی ندارند. طبق تعریف رسمی انجمن بین‌المللی مطالعات علمی در این مورد، "درد، یك درك و تجربه ناخوشایند است، كه بر اثر یك صدمه دیدگی بوجود آمده و یا به بروز آسیبی منجر خواهد شد، یا اینكه به این صورت احساس می‌شود." بنابراین درد، آن چیزیست كه بیماران احساس می‌كنند. گیرنده‌های درد، انتهاهای عریان رشته‌های عصبی می‌باشند كه، در برابر تحریكهای مختلف مثلا در برابر سرما و گرما، قطع شدن یا فشار زیاد و مواد شیمیائی از خود واكنش نشان می‌دهند. در مقایسه با گیرنده‌های دیگر، گیرنده‌های درد، احتیاج به تحریك قویتری دارند، تا واكنش نشان دهند و برخلاف دیگر گیرنده ها، به محركها عادت نمی‌كنند یعنی میزان تاثیر پذیری آنها كاهش نمی‌یابد. فعالیت گیرنده‌های درد توسط برخی مواد شیمیایی همانند ‪Prostaglandin‬ها، ‪Bradykinin‬ها و‪Serotonin‬ها قابل تغییر و اغلب قابل افزایش است. علاوه بر این، كمبود میزان اكسیژن در بافتها بر اثر سكته، افزایش محیط اسیدی بدن بخاطر افزایش دی اكسید كربن یا تغییر میزان غلظت خون نیز می‌توانند حساسیت در برابر محركهای درد را افزونتر سازند. رشته‌های عصبی كه اطلاعات مربوط به درد را منتقل می‌كنند، به دو گونه‌اند. رشته‌های سریع ‪ A‬دلتا، كه سرعت انتقال در آنها به ‪ ۲۰‬متر در ثانیه می‌رسد و رشته‌های كندتر ‪ C‬كه با سرعت انتقالی به میزان ‪۲‬ونیم متر در ثانیه درد را منتقل می‌كنند. این رشته‌های عصبی ‪ C‬هستند كه، ابتدابه انتقال تحریكات درد می‌پردازند و به همین علت هم، مكان یابی دقیق درد در این مورد امكان پذیر نیست. در لحظه نخست احساس درد در نخاع، واكنشی ناگهانی فعال می‌شود كه، حركتی سریع را موجب می‌شود، در حالیكه درد، هنوز با هوشمندی تمام درك نشده است، مثلا عقب كشیدن دست، به محض احساس حرارت شعله از این موارد است. از سوی دیگر این اطلاعات به مغز انتقال می‌یابند، در قشر خارجی مغز یعنی كورتكس است، كه درد، سرانجام هوشیارانه درك شده و مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. درك احساس درد و یافتن محل آن، روندی است كه باید آموخته شود، در قشر حساس كورتكس برای هر بخشی از پوست بدن مناطق ویژه‌ای وجود دارند كه، كل آنها ‪ Homuncolus‬نامیده میشود. یك پدیده ویژه اما، دردهای انعكاس یافته میباشند. از آنجاییكه اندامهای درونی بدن نیز دارای رشته‌های عصبی می‌باشند اما، در پروسه یادگیری ما، كمتر امكان خودنمایی می‌یابند، دردهایی كه در این ارگانها بوجود می‌آیند، بصورتی دیگر، به منزله درد در مناطق پوستی یا ماهیچه‌ای انعكاس می‌یابند. در حین انتقال درد در نخاع، برخی مواد تولید شده در بدن همانند ‪Endorphin‬ها می‌توانند میزان آنرا كاهش دهند. از دیگر داروهای شناخته شده برای تسكین درد می‌توان مورفین را نام برد كه، از تریاك تهیه می‌شود. مطالعات گسترده در زمینه داروهای مسكن نشان داده كه، اثر این داروها در مورد بیماران مبتلا به دردهای مزمن، بصورت دایم نبوده و آنها می‌توانند موجب بروز اعتیاد شوند.