رایحه درمانی آرامش, پیشگیری, درمان

کاربرد رایحه های طبیعی ریشه در تاریخ آیین های اقوام و فرهنگ های باستانی دارد استفاده از رایحه های گل ها و گیاهان معطر, عصاره ها و روغن های آنها و سایر مواد طبیعی خوشبو, در تمدن های بزرگ و حتی جامعه های کوچک و قبایل بدوی برای حفظ سلامتی و تقویت و تامین قوای جسمانی و روحی و همچنین تسلط و تاثیرگذاری در انسان ها و نیروهای طبیعت از گذشته های دور متداول و رایج بوده است

کاربرد رایحه‌های طبیعی ریشه‌ در تاریخ آیین‌های اقوام و فرهنگ‌های باستانی دارد.

استفاده از رایحه‌های گل‌ها و گیاهان معطر، عصاره‌ها و روغن‌های آنها و سایر مواد طبیعی خوشبو، در تمدن‌های بزرگ و حتی جامعه‌های کوچک و قبایل بدوی برای حفظ سلامتی و تقویت و تامین قوای جسمانی و روحی و همچنین تسلط و تاثیرگذاری در انسان‌ها و نیروهای طبیعت از گذشته‌های دور متداول و رایج بوده است.

در مصر باستان از عصاره گیاهان معطر مانند گل رز، برگ درخت سدر، سرو کوهی، صمغ چوب صندل، صمغ درخت مرو کندر و مواد دیگری مانند، مشک و عنبر و عود فراوری شده از درخت صندل و... برای مصارف آرایشی، حفظ بهداشت و سلامت عاطفی و روحی بهره می‌گرفته‌اند.

این مواد همچنین در آیین‌ها و مراسم مذهبی و مومیایی کردن اجساد مردگان کاربرد داشته است.در کشور باستانی چین که در استفاده و کاربرد گیاهان دارویی و مواد طبیعی معدنی، قدمت چند هزار ساله دارد، از مواد خوشبو (اعم از گیاهی، معدنی، جانوری، (مشک و عنبر) در درمان‌های طبیعی مانند گیاه درمانی، انرژی درمانی و در آیین‌ها و مراسم مذهبی و سنتی از رایحه‌ها استفاده‌های فراوانی می‌کرده‌اند که هم‌اکنون نیز رایحه درمانی یکی از درمان‌های طبیعی مهم در طب کل نگر چین است.

در هند باستان، گیاهان معطر و مواد خوشبو در زندگی روزمره و در آیین‌ها و مراسم مذهبی برای ارتقای مدارج روحانی و معنوی کاربرد داشته است و از عطر گل‌های رز و یاسمن و بخور صندل در معابد و مکان‌های مقدس استفاده می‌شده است. هم‌اکنون نیز رایحه‌ها در زندگی مردم هند از اهمیت و نقش موثری برخوردارند.

در یونان و روم قدیم، استفاده از رایحه‌های طبیعی کاربرد فراوانی داشته است. در این کشورها علاوه بر مصارف آرایشی و بهداشتی از روغن‌های گیاهی برای معطر ساختن بدن، تسکین درد و نیز ماساژ درمانی و حمام درمانی از بخورهای آرامش‌بخش جهت تقویت و حفظ انرژی و دستیابی به سلامت جسمانی و عاطفی بهره می‌گرفتند.

در ایران باستانی نیز علاوه بر موارد گفته شده، از انواع مواد معطر در مراسم آیینی – مذهبی و در عبادتگاه‌ها استفاده می‌کردند. عطر و گلاب و سایر مواد خوشبو هم‌اکنون در مصارف خانگی، تهیه لوازم آرایش و در مکان‌های مقدس مانند مزارها، مساجد و معابد کاربرد فراوان دارد و از همین جهت بعضی از این مواد مقدس شمرده می‌شوند، به گونه‌ای که هرگاه رایحه گل محمدی و یا اسفند به مشام می‌رسد، آن را به فال نیک می‌گیرند و با ذکر و دعا و صلوات از آن استقبال می‌کنند.

● رایحه‌ها و پیدایش فرهنگ‌ها و آیین‌ها

برخی از انسان‌شناسان معتقدند که ظهور فرهنگ‌های باستانی را می‌توان با تولد و پیدایی انواع آیین‌ها مرتبط دانست و جالب آنکه استفاده از انواع رایحه‌های خوشبو نیز همزمان با پیدایش آیین‌ها متداول گردیده است.

در مراسم و مناسک آیینی و یا برگزاری جشن‌ها و آیین‌های شکرگزاری که برای شفای بیماران برگزار می‌شده است، سوزاندن مواد معطر نیز بخشی از این آیین‌ها بوده است که بر اساس این باور شکل گرفته است که رایحه‌های معطر پخش شده در فضا باعث تلطیف هوا و جذب و ایجاد انرژی‌های مثبت و دفع انرژی‌های منفی و عوامل بیماری‌زا می‌گردد.

(شایان توجه است که بسیاری از این مواد خوشبوی طبیعی مانند اسفند، کندر و اکالیپتوس و... علاوه بر پخش رایحه‌های خوشبو، ضد عفونی کننده محیط نیز می‌باشند).علاوه بر این، رایحه‌ها حالتی از آرامش و خلسه روحانی و معنوی در افراد به وجود می‌آورند و به علت همین اثرات آرامش‌بخش، رفته رفته زمینه‌های استفاده از مواد معطر طبیعی در اجتماعات و خانواده‌ها همگانی شده، به گونه‌ای که در مدارس، مساجد و بیمارستان‌ها از آن استفاده مضاعف می‌نمایند، هم برای ضد عفونی کردن محیط و هم برای خوشبو ساختن آن و شاید بر همین اساس باشد که برای بیماران گل می‌بردند و یا در اتاق کار گل می‌گذارند.

رایحه‌ها در سراسر زندگی انسان از تولد تا مرگ با او همراه هستند و این از اهمیت ویژه گل‌ها و گیاهان شفابخش و معطر در زندگی انسان است.

● اثر رایحه‌ها بر سیستم‌های بدن

«عطر گل‌ها و سایر مواد معطر طبیعی، گیرنده‌های عصبی بویایی را تحریک می‌کنند. پیام‌های دریافت شده توسط این گیرنده‌ها (احساس بوی خوش) به منطقه لیمبیک در مغز می‌رسد. در این منطقه پیام‌های بویایی درک و کدبندی شده و در حافظه مربوط به هر بو ذخیره می‌شود و بر رفتار جسمانی و عاطفی ما اثر می‌گذارد.

‌● تاثیر بو بر سیستم‌های هورمونی و دفاعی بدن

بوها می‌توانند بر روند ساخته شدن هورمون‌ها گرایش‌های انگیزشی شخصی، سطح حرارت بدن، سطح هورمونی بدن، ساخته شدن انسولین، سوخت و ساز بدن، افکار و واکنش‌های آگاهانه، اثر بگذارند. بوها با تحریک مغز در ترشح انتقال دهنده‌های شیمیایی الکتریکی عصبی «نوروترنس‌ میترها»، باعث حالات روانی خاصی می‌شوند.

(مجله طب کل‌نگر) استفاده از مواد معطر (صابون، شامپو، لوازم آرایشی، عطر و ادوکلن، خوشبو کننده هوا و...) در انسان احساس سلامت، سرخوشی و حالت خشنودی و خرسندی به وجود می‌آورد. این مواد می‌توانند استرس و درد را کاهش داده و باعث تعادل عاطفی شوند.

تنفس مواد خوشبو، علاوه بر تحریک پیاز بویایی به درون ریه‌ها رفته و به مولکول‌های اکسیژن می‌چسبند و به درون خون راه یافته و باعث خود بهبودی و خود درمانی اعضا و بافت‌های بدن می‌شوند.علاوه بر اینها رایحه‌های معطر از طریق ماساژهای موضعی پوستی به درون مایع بین سلولی زیر پوست نفوذ می‌کنند و از این طریق وارد جریان خون شده و به اعضای مختلف بدن و سیستم‌های لنفاوی می‌رسند و بر سیستم دفاعی تاثیر مثبت می‌گذارند.

● اثرات شگفت‌انگیز بوهای خوش در درمان بیماری‌های روانی

امروزه روانشناسان، در درمان بیماری‌های روانی، استفاده از روغن‌های معطر گیاهی و عصاره گیاهان شفابخش را به شکل‌های مختلف به ویژه حمام درمانی جهت آرامش و احساس سبکی و راحتی توصیه می‌کنند. حتی در درمانگاه‌ها و بیمارستان‌ها مواد خوشبو کننده فضا را به صورت اسپری در هوا پخش می‌کنند تا باعث آرامش و آسایش روانی بیماران گردد.

رایحه درمانی به‌طور طبیعی‌، انرژی‌های درمانی و شفا دهنده بدن را به فعالیت واداشته و باعث سلامت جسمی و فکری می‌شود و از این طریق به کارایی بیشتر و بهتر ذهن و سیستم دفاعی کمک کرده و موجب بهبود کیفیت زندگی می‌گردد.

دکتر معصومه رفیقی مرند