خانه های مردم اروپایی چه ویژگی هایی دارد

خانه های مردم اروپای شرقی چه ویژگی هایی دارد روایت یک دانشجوی ایرانی از مشاهداتش در لهستان را بخوانید

من، فارغ‌التحصیل رشته سینما، مدتی را در لهستان و در شهر «ووج» برای تحصیل گذراندم. دانشگاهی که من در آن در رشته ادبیات نمایشی انگلیسی درس می‌خواندم درست در مرکز شهر بود و همیشه دنبال خانه‌ای بودم که هم به دانشگاه نزدیک بوده و هم قیمت مناسبی داشته باشد. شهری که من در آن زندگی می‌کردم بعد از ورشو مهم‌ترین شهر لهستان است. ووج شهری است که در جنگ جهانی دوم تقریبا سالم ماند و خرابی‌هایش هم بعد از جنگ ساخته نشد؛ شهری که چند دهه پیش قلب تپنده سینمای اروپا بود و کارگردانانی چون کیشلوفسکی و پولانسکی در مدرسه سینمایی همین شهر تحصیل کردند. شما در این گزارش با سبک دیزاین خانه‌های قدیمی شهر ووج آشنا می‌شوید. در این گزارش حاصل مشاهداتم از زندگی در یکی از این خانه‌هارا برای‌تان نوشته‌ام.

خانه برای من جایی است که هر نقطه‌اش تاریخی داشته باشد. خانه برای من جایی است پر از عکس، رومیزی‌های دستباف؛ جایی که به چیدن هر نقطه‌اش فکر کرده باشی؛ جایی که وقتی در آن قدم می‌گذاری حس کنی کسی تو را در آغوش می‌کشد. خانه‌ای که در بین آگهی‌ها در اینترنت پیدا کردم با وجود ظاهر زمختش همین خصوصیات را داشت. در منطقه‌ای به نام «اوکجی» که تقریبا پایین شهر محسوب می‌شد. وقتی با دوستم برای دیدن این خانه می‌رفتیم، حس می‌کردم به قلب بازماندگان جنگ جهانی نزدیک و نزدیک‌تر می‌شویم. اتوبوس پایین می‌رفت و شهر کم‌کم چهره‌ تمیز و زیبایش را از دست می‌داد و سیاه‌تر می‌شد.

در راه حتی ساختمان‌هایی را دیدیم که بخشی از آنها در جنگ نابود شده بود و در بخش دیگرشان کسانی زندگی می‌کردند. ته دلم گفتم خدا کند، خانه ارزانی که من پیدا کرده‌ام یکی از همین‌ها نباشد. اما اوکچی از همان خانه‌های مرسوم دوران کمونیستی بود؛ ساختمان‌هایی خالی از طراحی که زنجیروار از آلمان شرقی تا لهستان کشیده شده بودند. زیبایی لهستان اما بر همه زشتی‌ها غلبه می‌کرد. در پاییز آن‌قدر درختان سرخ‌رنگ و زیبا می‌شدند که حتی زشت‌ترین ساختمان‌ها هم نمی‌توانستند از دلربایی‌شان کم کنند. صاحبخانه من یک زن تنهای ۷۰ ساله به نام جیشا بود. او و خانه‌اش برای من که قرار بود مدتی را در لهستان تنها زندگی کنم، شبیه یک آغوش گرم بود؛ گرم و زیبا و نقطه‌نقطه‌اش پر از ردپای زندگی.

همه‌چیز چوبی و کاملا همان چیزی بود که اروپایی‌ها «بوهیمین» می‌گویند. بوهیمین اما داستان بلندبالایی دارد. اسم بوهم از سرزمینی تاریخی در اروپای مرکزی گرفته شده که حالا در بخش غربی جمهوری چک است. سبک بوهمی یا همان بوهیمین در اروپا به سبک زندگی کسانی می‌گویند که با روشی غیرمتعارف زندگی می‌کنند؛ کسانی که شیفته‌ موسیقی، تئاتر و ادبیات هستند؛ آدم‌های بی‌پروا که در زندگی کوله‌بار اندکی دارند و آنچه دارند بیشتر ساخته‌ دست خودشان است. این آدم‌ها از همان‌هایی هستند که همیشه در خانه‌شان یک نوشیدنی جدید با شیرینی‌های داغ و خانگی را امتحان می‌کنید. هرچند جیشا زن تنهایی بود اما زندگی‌اش پر از آرامش و امنیت بود؛ آرامشی که انگار هر روز بهانه‌ تازه‌ای برای زندگی کردن به او می‌داد.

قسمت اصلی خانه جیشا یک اتاق نشیمن کوچک با یک تلویزیون قدیمی بود. میز مورد علاقه من، میز کنار تلویزیون بود؛ یک میز پر از عکس و ماتروشکا. ماتروشکا همان عروسک‌های تو در توست که از چوب درخت زیزفون ساخته می‌شود. ماتروشکا برای خانه‌های روسی و لهستانی شبیه سرمایه خانوادگی است.

به آپارتمان که رسیدم، صاحبخانه‌ام، جیشا خوشحال و خندان در را باز کرد. اصلا شبیه زنان ۷۰ ساله نبود؛ نه قهقهه‌های از ته دلش، نه شلوار جینش و نه موهای سرخ‌رنگش که کاملا امروزی کوتاه شده بود. تنها از چین و چروک‌های عمیق کنار چشمانش می‌توانستم گذر سال‌ها را بفهمم. پا که در خانه گذاشتم فهمیدم اینجا همان خانه‌ای است که می‌توانم در آن زندگی کنم. جیشا به دختران جوان، پیانو درس می داد. برای همین بعضی روزها مهمان های ناخوانده ای توی خانه داشتیم.

اتاق من فقط یک تختخواب، یک کمد چوبی و یک میز تحریر داشت. پنجره‌اش آن‌قدر زیبا بود که نمی‌توانستم از آن چشم بردارم. جیشا گفت می‌توانم هرچه می‌خواهم از اتاقش بردارم و به اتاق خودم ببرم .

جلوی تلویزیون یک مبل راحتی قرار داشت که به رسم خانه های اروپای شرقی پر از «گروشت» بود. گروشت، سبکی از قلاب‌بافی است که در هر خانه‌ای پیدا می‌شود. در لهستان کمتر دست آدم‌ها موبایل و تبلت دیدیم. اگر کسی بیکار می‌شد یا کتابی به دست می‌گرفت یا گروشت می‌بافت.

عصرها من برای او چای ایرانی دم می‌کردم و با گز روبه‌روی تلویزیون می‌خوردیم. جیشا برایم با آب و تاب داستان سریالی که هر روز می‌دید و هیچ‌وقت تمام نمی‌شد را تعریف می‌کرد. او گاهی «پونچکی» می‌پخت و من تقریبا همه‌شان را می‌خوردم. پونچکی چیزی شبیه پیراشکی است که داخلش را با مربای آلو پر می‌کردند.

مینا نویدی