مطمئن باشید خودتان هم می توانید اضطراب تان را به خوبی کنترل کنید

شاید برای شما هم پیش آمده که صبح خواب بمانید و فرصت کمی داشته باشید تا به اتوبوس, مترو و یا به محل کارتان برسید

شاید برای شما هم پیش آمده که صبح خواب بمانید و فرصت کمی داشته باشید تا به اتوبوس، مترو و... یا به محل کارتان برسید. با عجله لباس می‌پوشید و از خانه خارج می‌شوید. با ترافیک سنگین و چراغ‌های قرمز پیاپی روبه‌رو هستید. در حالی که تپش قلب دارید، چهره‌تان برافروخته است و قطرات عرق سرد بر پیشانی‌تان نشسته، دهان‌تان خشک شده، به ساعت نگاه می‌کنید و بسیار تندخو، تحریک‌پذیر و فزون‌تنش شده‌اید و تمرکز خودتان را از دست داده‌اید و... . در دنیای پیچیده امروز و در ارتباطات گسترده انسان‌ها، هیچ‌کس را نمی‌توان یافت که ایمن و مصون از استرس و فشار روانی باشد. همه ما در روز با طیف متفاوتی از رویدادهای استرس‌زا مواجه هستیم. صبح دیر از خواب برخاستن، ایستادن در صف نانوایی، انتظار کشیدن در ایستگاه اتوبوس، ترافیک، گم کردن پول، تصادف، دیر رسیدن به محل کار یا کلاس درس و... نمونه‌هایی است که اشخاص را به درجات مختلف با استرس مواجه می‌کند.

● ‌اما واقعا «استرس» چیست؟ و چه چیزهایی استرس نامیده نمی‌شوند؟

عموما اضطراب و استرس ناشی از لزوم سازگاری جسمانی، روانی و هیجانی ما با تغییرات است. منظور از «تغییرات» صرفا فرآیندهای منفی نیست. برای مثال، اگر پس از مدت‌ها کار کردن در یک اداره، به شما ترفیع شغلی خاصی داده شود که منتظر آن می‌بودید، از گرفتن این ترفیع خوشحال و هیجان‌زده می‌شوید، اما اگر این ترفیع زمانی به شما داده شود که انتظار آن را نداشته‌اید یا خود را سزاوار گرفتن آن ندانید از بروز چنین تغییری دچار اضطراب و ناراحتی خواهید شد. استرس در حد کم بسیار مفید است چون نه تنها سبب به وجود آمدن علاقه و انگیزه در زندگی ما بلکه باعث ایجاد اعتماد به نفس نیز می‌شود. نمی‌توانیم بگوییم تغییرات عادی که در زندگی ما پیش می‌آیند کاملا بی‌ضرر هستند، بلکه ما باید برای ایجاد نظم و ادامه زندگی بهتر، قدرت سازگاری خود را دایما بهبود بخشیم. هنگامی که ما با تغییراتی مواجه می‌شویم و با آنها دست و پنجه نرم می‌کنیم به مرور مقاوم‌تر می‌شویم، اما زمانی که تغییرات شدیدی در زندگی ما رخ می‌دهد یا تاثیر منفی زیادی در برهه‌ای خاص بر زندگی ما می‌گذارد، قابلیت سازگاری ما بیش از اندازه آسیب می‌بیند و کاهش می‌یابد.

● ‌اما در کل استرس چیست؟

دنیای امروز جهانی است پرتنش؛ پر از فشارهای روحی و عصبی، اندوه و افسردگی، دلهره و تشویش و پر از عجله.‌ میلیون‌ها نفر مبتلا به استرس هستند، اما دل‌نگرانی (استرس) و اضطراب همیشه مخرب و زیانبار نیست! در واقع گاهی اوقات بهتر است که ما نگران باشیم. در یک کلام می‌توان گفت استرس واکنش لازم و حیاتی است، اما با گذشت زمان ویرانگر می‌شود. استرس یا فشار روانی فراگیرترین عارضه در مردم جهان و ریشه اکثر بیماری‌های جسمی و روانی است.

‌

● راه مقابله با استرس چیست؟

کنترل استرس؛ آموزش کنترل استرس یک فرآیند سه بخشی است: نخست نشانه‌ها و علت‌ها را تشخیص می‌دهید. سپس مهارت‌های کنترل را می‌آموزید و در مرحله سوم، می‌آموزید که آن مهارت‌ها را چگونه به کار ببرید. چگونگی برخورد شما با استرس به منشا آن بستگی دارد: اگر علت آن مساله‌ای خارج از کنترل شماست، تنها چاره می‌تواند آموزش پذیرش آن باشد. در مواقع دیگر، مهارت‌های برخورد با آن می‌توانند به شما کمک کنند که وضعیت را تغییر دهید.

● ‌اما روان سالم را چگونه می‌شود تعریف کرد؟

نقش ارزش‌ها در سلامت روان طبق تحقیقات انجام شده، عامل پیدایش بسیاری از ناسازگاری‌ها و نابهنجاری‌های روانی ناشی از تضادهای ارزشی و عدم استقرار یک نظام ارزشی سازمان‌یافته در فرد ذکر شده است. اسلام ویژگی‌های شخصیت نابهنجار و بیمار را در ابعاد عقیدتی، عاطفی، عقلانی، شناختی و خصوصیات بدنی بیان کرده است. یکی از شرایط لازم جهت دستیابی به سلامت روان، برخورداری از یک نظام ارزشی منسجم است.

ترجمه: نگار نصیریان