چگونه هدف گذاری کنیم

اگر هدف تان را انتخاب نکنید, به بن بست می رسید

مهم‌ترین عامل در کسب هر موفقیتی، مشخص کردن دقیق اهداف است و در واقع این هدف‌ها هستند که مقصد و مسیر زندگی فردی و اجتماعی هر فردی را مشخص می‌کنند....

از طرف دیگر، هدف‌گذاری دقیقا مانند ترسیم جاده‌ای برای آینده است که هر چه با تدبیر و برنامه‌ریزی بیشتر انجام شود زودتر فرد را به مقصد می‌رساند. هدف وضعیتی است که می‌خواهیم در آینده داشته باشیم و اگر خود نتوانیم وضعیت‌مان را در آینده تعیین کنیم،‌ ناچار محیط پیرامون‌مان، وضعیت را به ما تحمیل می‌کند و آنچه که محیط به ما تحمیل می‌کند چه بسا با علایق و سلایق ما سازگاری نداشته باشد. پس چه بهتر که خود، هدف مطلوب‌مان را معلوم و به سمتش حرکت کنیم.

برای رسیدن به موفقیت سه سوال عمده را باید مدنظر قرار دهیم:

▪ در حال حاضر، کجا هستیم؟

▪ می‌خواهیم به چه هدفی برسیم؟

▪ برای رسیدن به هدف چه باید بکنیم؟

اما باید دقت داشت که هر هدفی ما را به موفقیت نمی‌رساند و یک هدف‌گذاری مناسب باید واضح و مشخص، واقع‌بینانه، مکتوب و مدون، کمی‌ و قابل اندازه‌گیری، مقید به زمان، قابلیت اجرا و دست یافتنی، انعطاف‌پذیر و مورد تایید باشد.

انتخاب هدف، یکی از ضرورت‌های زندگی است که اگر آگاهانه انجام نشود، نا‌آگاهانه صورت خواهد گرفت و شکست را در پی خواهد داشت. یکی از ضرورت‌های انتخاب هدف این است که باید تمرکز ذهنی را به همراه داشته باشد و داشتن ذهنی متمرکز، یکی از مهم‌ترین شرط‌های لازم برای رسیدن به موفقیت است. یک ذهن متمرکز قدرت تفکر و خلاقیت دارد و پر از انرژی است بنابراین می‌تواند در مسایل کنکاش کند و اعماق آنها را ببیند. نقطه روبه‌روی ذهن متمرکز، یک ذهن آشفته است. با یک ذهن آشفته نمی‌توانیم کاری از پیش ببریم و تمام انرژی‌مان صرف کارهای بیهوده می‌شود البته نباید برای رسیدن به موفقیت هدف را با آرزو یکسان دانست. آرزو یعنی رسیدن به چیزی که آن را نداریم ولی هدف یعنی آشکار کردن آنچه که داریم ولی هنوز ناپیدا است. آرزوهای خوب صرفا نمی‌توانند فرد را به موفقیت برسانند اما هدف‌های خوب و مناسب، این قدرت را دارند.

هدف‌گذاری را با تعیین ساده شده هدف شروع کنید تا به موفقیت برسید وتصمیم بگیرید که در هریک از زمینه‌های زندگی‌تان واقعا چه می‌خواهید. دقیق باشید و هدف‌تان را آن‌قدر روشن بیان کنید که یک بچه هم بتواند آن را بفهمد و برای بچه دیگری شرح دهد؛ مثلا به جای گفتن «من می‌خواهم پول خیلی زیادی به دست آورم» باید مقدار«خیلی زیاد» را واضح بیان کنید که معنی آن مشخص باشد زیرا در به دست آوردن هدفی که نامشخص و مبهم است، نمی‌توانید با انگیزه و مصمم شوید.

اهداف‌تان را روی یک کاغذ بنویسید زیرا هدفی را که نمی‌توان نوشت صرفا یک آرزو است.

موعد مقرری را در نظر بگیرید. باید برای‌تان کاملا مشخص باشد که چه زمانی می‌خواهید این هدف را به دست آورید. ضمیر ناخودآگاه شما موعد مقرر را دوست دارد و این مهلت، قدرت‌های ذهنی‌تان را فعال می‌کند و آنها را به پیش می‌برد.

تمام موانعی را که باید در راه رسیدن به هدف از پیش روی‌تان بردارید، مشخص کنید. چه چیز بدی ممکن است روی دهد؟ چه چیزی بین شما و هدف‌تان برای رسیدن به موفقیت قرار دارد؟ چرا هم‌اکنون هدف‌تان را در اختیار ندارید؟ چه چیزی شما را به عقب می‌کشد؟ اهداف را روی کاغذ بیاورید و مشکلات و سختی‌های گوناگونی را که ممکن است تجربه کنید، بنویسید. به این ترتیب در حل مشکلات و از بین بردن آنها آماده‌تر خواهید شد.

افرادی را در نظر بگیرید که برای دستیابی به هدف‌تان به کمک و همکاری آنها احتیاج دارید زیرا کسب اهداف بزرگ، مستلزم همکاری افراد بسیاری است. هرچه بیشتر و بهتر بدانید که افراد مورد نظرتان واقعا چه کسانی هستند، قدم‌هایی را که لازم است برای کسب همکاری و حمایت‌شان بردارید، مناسب‌تر خواهند بود و اطمینان داشته باشید که انسان‌های موفق، مشاوران موفق داشته‌اند.

● رابطه میان هدف و برنامه‌ریزی

برای رسیدن به موفقیت، میان هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. برنامه بدون هدف اثربخشی ندارد و هدف بدون برنامه، خیال و رویایی بیش نیست. هدف‌گذاری رکن مهم برنامه‌ریزی است و برنامه‌ریزی فرآیندی است که چگونگی حرکت از وضع موجود به وضع مطلوب (هدف) را مشخص می‌نماید. البته فراموش نکنید که برنامه‌ریزی، خود هدف نیست؛ بلکه وسیله و ابزاری برای تحقق اهداف است و برای موفقیت و بهبود فردی و سازمانی، هدف‌گذاری خوب، شرط لازم برای موفقیت و برنامه‌ریزی مناسب شرط کافی برای موفقیت است.

دکتر محمود معظمی روان‌شناس