جلوه های علمی قرآن كریم

در دهه های اخیر تحركی مهم درباره موضوعات و نشانه های علمی قرآن كریم ایجاد شده است اولین فعالیت ها در این زمینه از زمان اندیشه و تفكر عقلانی و میل به تطابق بین نظریات علمی و پدیده های طبیعی با نشانه هایی كه در همین زمینه در قرآن كریم آمده است, شكل گرفت

در دهه های اخیر تحركی مهم درباره موضوعات و نشانه های علمی قرآن كریم ایجاد شده است. اولین فعالیت ها در این زمینه از زمان اندیشه و تفكر عقلانی و میل به تطابق بین نظریات علمی و پدیده های طبیعی با نشانه هایی كه در همین زمینه در قرآن كریم آمده است، شكل گرفت. به این ترتیب، نویسندگان پیرو این میل و رغبت تمامی توجهات خویش را در اثبات عظمت و بزرگی خدای قادر متعال، متمركز كردند. و برای این كار از تفكر و اندیشه پیرامون آفرینش جهان و محتویات آن برای ایضاح صحت و درستی این آفرینش و پیچیدگی اش استفاده كردند و از همین راه صحت و درستی را كه قرآن كریم از این آفرینش نشان می دهد، به اثبات رساندند. اولین آثار اختصاص داده شده به این حیطه عبارت بودند از:

۱) كتابی به نام «در فلك همراه با خدا» نوشته احمد زكی.

۲) «تفسیر علمی آیات و نشانه های جهان» نوشته احمد حنفی.

۳) بروشورهایی از مصطفی محمود، مثل مصاحبه های رادیویی و تلویزیونی اش كه در زمان خودش پژواك وسیعی یافت. این عمل در نوع خود قابل تمجید و ستایش می باشد، زیرا تعداد زیادی از مردم عادی، به وجود اختلاف سطح عبارات و اصطلاحات علمی و عقلانی قرآن كریم پی بردند. نتیجه این كار تحكیم اعتقاد و ایمان برخی و یا تقویت ایمان برخی دیگر از راه ارزش دهی به قرآن كریم بود.

متاسفانه، این فعالیت یك جهت گیری نامناسب را اتخاذ كرد، و آن برخورد با قرآن به عنوان كتابی كه ظرف همه علوم می باشد، بود. در بین آن هایی كه مشغول به شرح و توضیح آن چه كه «معجزه علمی قرآن» می نامیدند، برخی به ارایه آیات قرآن كریم، تنها از بعد علمی شروع كردند. برای مثال، تئوری های منسجم علمی و برای همیشه منطبق با زمان ما را ارائه كردند. خطری كه دربردارنده چنین نظریه ای می باشد، به قدری آشكار است كه دست كم در پذیرش و اقبال امروزی اش مورد قبول نبوده است.

گذشته از این، به همان اندازه ناگوارتر این است كه اغلب عملكردها و فعالیت هایی كه درباره موضوع معجزه قرآنی صورت گرفته تخصصی نمی باشند، یا حداكثر از متخصصان مستعاری است كه اطلاعات علمی شان را به سطح خواننده آثار، ساده و قابل فهم كرده اند، و یا نقل قول های روزنامه ای بدون دقت و موشكافی و سرشار از بررسی های اغراق آمیز می باشد. به عنوان مثال اثری را كه تداعی كننده معجزه می باشد با موضوعی در حیطه ستاره شناسی می یابیم، با همراه داشتن توصیفی مشخص و دقیق از آفرینش ستارگان و پیشرفت نظام های ستاره ای، اما نویسنده این اثر تنها یك روانكاو است.

این فرد یكی از علاقه مندان به ستاره شناسی است. شاید، این فرد اطلاعات خویش را درباره این رشته (نجوم) در مدت اوقات فراغتش در اتاق كار خویش به دست آورده باشد. همچنین آثار دیگری را در باب زمین شناسی، اقیانوس شناسی و هیدرو دینامیك خواهید یافت كه توسط یك پزشك كارورز نگاشته شده اند؛ باید گفت این افراد بدهكار تحقیقاتشان، می باشند.

بدین ترتیب، موضوع اعجاز از این به بعد، توسط افرادی كه هیچ صلاحیت علمی ندارند بررسی شده است. بدترین وضع، زمانی است كه متخصصان با نام مستعار، چرندیاتی، بدون ارتباط با علم دقیق و موشكافانه می نویسند، زیرا آن ها اطلاعات تخصصی را در اختیار ندارند و به خود ا جازه می دهند، تا مسایلی را كه بدان رسیده اند، یادآوری كنند.

البته، محتویات قرآن در اطلاعات گوناگون والا و فصیح می باشد و هیچ اثر انسانی به این علت كه منبع قرآن الهی و مطلق می باشد به سطح آن نایل نشده است، اما به هیچ وجه قرآن یك كتاب علمی تخصصی نیست و نظریات علمی را شامل نمی شود، قرآن كریم نه تنها فرهنگ لغت نمی باشد، بلكه دانشنامه ای هم برای یك رشته علمی نمی باشد.

پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) كه در راس افشاء ]حقایق جهان[ قرار دارد، یك دانشمند یا فیلسوف و یا میانجی اجتماعی نیست. او پیش از ابلاغ ماموریت الهی اش خواندن و نوشتن نمی داند. مسلم است كه قرآن در نزد مردم مراجعه به عقل و اندیشه را برمی انگیزد، و مردم را برای در پیش گرفتن راه الهی ترغیب می كند، و به ویژه توجه ایشان را به دقت در آفرینش جهان، زیبایی و مظاهر انسان جلب می كند.

گذشته از این، قرآن آن ها را در وظیفه و تكلیف، تدبر و تعمیق درخصوص مفهوم آفرینش و دلایلی كه تحت پوشش آن است، به اطاعت وامی دارد. برروی این حقیقت تاكید می شود كه قرآن كریم از آیاتی كه در آن ها انسان هایی را كه تعقل می كنند، آیات برای انسان هایی كه تدبر می كنند و آیات اختصاصی برای آن هایی كه از زیرنظر بودن آگاهند، سرشار می باشد. علاوه بر این، قرآن كریم با یادآوری، كوه ها، رودها، درختان، صخره ها، گیاهان، ستارگان، شب و روز، و همه ویژگی ها و خصوصیاتشان، توجه انسان را به موجودات زنده و غیرزنده جلب می كند.

قرآن كریم توسط خدای قادر متعال به زبانی قابل فهم، واضح و قابل قبول برای همه و در همه دوران ها و با وجود اختلاف سطح فكری مردم و با وجود رشد و توسعه معلومات و اطلاعات اكتسابی و ذهنی ایشان وحی شده است.

هدف وحی، تحكیم ایمان و اعتقاد صحیح و به حق و نیرومند كردن قانون عدل الهی بر روی پایه ها و اصول مستحكم می باشد، خداوند از بیم آن كه مردم با تبعیت از راه جهالت در زیان و اضمحلال كشیده شوند، در مقابل جهان و جهانیان مهربان و رحیم ظاهر می شود. از این حقیقت معلوم می شود كه قرآن كریم كورسو و راهنمایی تدارك دیده شده توسط خدای قادر متعال می باشد، كه انسان باید آن را به عنوان چراغی برای یافتن صراط مستقیم به كار بندد تا در تحقق بخشی اهداف متعالی زندگی كه همانا شناختن پروردگار قادر متعال است، آماده شود.

این بدان علت است كه ما با اعتماد به نفس، تصدیق كنیم كه هیچ مشكلی بین اسلام و علم وجود ندارد. در طول تاریخ اسلام هیچ تضاد و تعارضی، آن هایی را كه از مذهب تبعیت می كنند و نیز آن هایی را كه روش ها و تفكرات علمی را به كار می بندند، رودرروی هم قرار نداده است؛ و اختلافاتی كه گهگاه بین این دو حیطه وجود داشته به حساب جهالت و تفسیر غلط می باشد. دلیل علمی حد و مرز حوزه های منافع علم و دین را تعیین می كند؛ دین ذاتاً اصول متافیزیكی مسلم و معینی را با خود دارد و علم از اصول عقلانی قابل بحث و مطیع در برابر تحقیق و بررسی نشات می گیرد، بنابراین علم در حال تغییر و اصلاح می باشد.

در این صورت داوری و قضاوت بین این دو مقوله غیرقابل قبول است. علم پایه بسیار وسیع و گسترده ای را از وضعیت ذهن انسان می سازد، در حالی كه دین فضای بسیار پهناوری را از، تأمل و تفكر معنوی و فراطبیعی می سازد كه از بیم و ترس به عواملی كه شامل فضای مادی نمی باشد، منتهی می شود. كسانی علت و منطق حقیقی را در تعمق و تفكر نمی بینند كه به توهم عقلانی توجه می كنند.

سایر روشنفكران و اندیشمندان مثل استیون هاوكینگ، از پذیرش وجود عوالم دیگر غیرمادی امتناع می كنند (كه نتیجه معادلات ریاضی شان می باشد.)

افراد دیگری مثل استیون وینبرگ، چنین عواملی را از آن باب كه آن ها در بررسی، غیرممكن به نظر می رسند، رد می كنند. آن ها به طور ضمنی بر روی نظریه ارائه جهان آخرت با علم و نیز متافیزیك با فیزیك اصرار می ورزند.

---