انرژی, حلقه وصل تركمنستان و قزاقستان

مقامات قزاقستان معتقدند كه به دلیل موقعیت مطلوب تركمنستان در زمینه راه های ارتباطی و طرح های منابع نفت و گاز, این كشور با همكاری قزاقستان می توانند نقش مهمی در بازارهای بین المللی در بخش های مختلف تامین انرژی و ترانزیت كالا ایفا نمایند

روابط تركمنستان با قزاقستان پس از درگذشت نیازاف رییس جمهوری سابق تركمنستان از روند رو به رشدی برخوردار شده، بطوریكه «نورسلطان نظربایف» رییس جمهوری قزاقستان در این مدت سه نوبت به تركمنستان سفر كرده است.

این درحالیست كه تركمنستان همچنان با ازبكستان دیگر همسایه شمالی خود از آنچنان روابط رو به گسترشی نظیر قزاقستان برخوردار نیست. حضور «نورسلطان نظربایف» رییس جمهوری قزاقستان در مراسم تدفین رییس جمهوری سابق ومراسم تحلیف رییس جمهوری جدید تركمنستان و همچنین حضور در نشست اخیر سران روسیه، قزاقستان، تركمنستان در شهر تركمنباشی نشان از اهمیت ویژه تركمنستان برای قزاقستان دارد.

در این راستا، رسانه های گروهی تركمنستان سفر شنبه گذشته «نورسلطان نظربایف» رییس جمهوری قزاقستان به شهر بندری تركمنباشی و شركت در نشست سه جانبه سران كشورهای روسیه، قزاقستان و تركمنستان فصل نوین در روابط بین دو كشور ارزیابی كردند. به گزارش ایرنا بردی محمداف رییس جمهوری تركمنستان نیز حضور نظربایف در نشست تركمنباشی را به عنوان شریك مطمئن برای یكدیگر توصیف و تصریح كرد كه آنها هیچ اختلاف نظری ندارند. رییس جمهوری تركمنستان گفت: دو كشور به دلیل داشتن اشتراكات فراوان تاریخی و عضویت در سازمان های «منطقه ای» و «فرامنطقه ای» برای توسعه و گسترش روابط و همكاری های متقابل مفید تلاش می كنند.

به هرحال، ذخایر فراوان منابع هیدروكاربور در كشورهای آسیای مركزی به ویژه قزاقستان و تركمنستان و افزایش جهانی تقاضا به این ماده، ظرفیت های عظیمی را برای همكاری های انرژی و اجرای طرح های مختلف برای هر دو كشور فراهم كرده است.

به همین دلیل، سران سه كشور تركمنستان، قزاقستان و روسیه با حضور در تركمنباشی موافقت خود را برای ایجاد احداث خط لوله جدید گاز «تركمنستان ـ قزاقستان ـ روسیه» و ادامه آن به بازارهای جهانی اعلام كردند. با احداث این خط لوله و بازسازی خط لوله قدیمی انتقال گاز، ظرفیت صدور گاز از بخش تركمنی دریای خزر و از كشور قزاقستان به روسیه به بیش از ۳۰ میلیارد مترمكعب خواهد رسید.

رییس جمهوری تركمنستان در نشست تركمنباشی با اشاره به اینكه این كشور از ظرفیت های زیادی در بخش حمل و نقل برخوردار است، تاكید كرد كه در این راستا حاضر به تشكیل سیستم حمل و نقل منطقه ای و فرامنطقه ای است. وی گفت: تركمنستان پیشنهاد ایجاد خط راه آهن «یرعلی یوا تركمنباشی» بین این كشور و قزاقستان را داده است كه با امتداد آن به ایران، دسترسی به خلیج فارس و تركیه به راحتی امكانپذیر خواهد شد.

رییس جمهوری قزاقستان نیز در این نشست بر آمادگی كشورش برای ترانزیت نفت و گاز و احداث خط راه آهن جدید «تركمنباشی یرعلی یوا» بین تركمنستان، قزاقستان، روسیه و امتداد آن تا ایران اعلام كرد. «صفر مرادنیازاف» رییس جمهوری سابق تركمنستان در شهریور سال گذشته نیز ضمن تاكید بر احداث خط لوله انتقال گاز تركمنستان به چین از خاك ازبكستان و قزاقستان گفت: قراردادی در این زمینه با چین به امضا رسیده است.

بر اساس این قرارداد تركمنستان از طریق این خط لوله از سال ۲۰۰۹میلادی سالانه ۳۰میلیارد متر مكعب گاز به چین صادر خواهد كرد. به هرحال، مقامات تركمنستان و قزاقستان، بارها بر توسعه و گسترش همكاری های دوجانبه تاكید و اعلام كرده اند كه هر دو كشور به همدیگر اعتماد كامل دارند.

مقامات قزاقستان معتقدند كه به دلیل موقعیت مطلوب تركمنستان در زمینه راه های ارتباطی و طرح های منابع نفت و گاز، این كشور با همكاری قزاقستان می توانند نقش مهمی در بازارهای بین المللی در بخش های مختلف تامین انرژی و ترانزیت كالا ایفا نمایند. براساس آمارهای اعلام شده، سال گذشته حدود ۹۰هزار تن كالا از مسیر تركمنستان كه به عنوان حلقه اتصال كشورهای آسیای مركزی به خلیج فارس و كشورهای اروپایی از طریق ایران عمل می كند، ترانزیت شده است.

همچنین مقامات قزاقستان اعلام كردند كه تاكنون بین تركمنستان و قزاقستان بیش از ۵۰سند همكاری در زمینه های مختلف امضا شده كه مقامات هر دو كشور معتقدند كه این میزان سند امضا شده، بستر مناسب حقوقی و قانونی مطلوبی برای توسعه روابط فراهم كرده است. در این راستا «بختی خواجه ایزمحمداف» وزیر انرژی و منابع معدنی قزاقستان برای حسن اعتماد هرچه بیشتر این كشور به طرف تركمنی خود اعلام كرد: كشور متبوعش ۳۲میلیون دلار بدهی خود از محل واردات گاز و انرژی برق به تركمنستان را در آینده نزدیك پرداخت خواهد كرد. وی بدهی قزاقستان به تركمنستان از محل واردات انرژی برق را ۱۸‎/۵و از محل واردات گاز ۱۳‎/۵میلیون دلار اعلام كرد.

تركمنستان و قزاقستان علاوه بر همكاری در بخش نفت و گاز و ترانزیت كالا، تلاش می كنند تا دیدگاه های مشتركی درباره تعیین رژیم حقوقی دریای خزر داشته باشند. نظربایف رییس جمهوری قزاقستان در نشست اخیر سران سه كشور در تركمنباشی گفته است: برگزاری آخرین نشست گروه كاری در ۲۴آوریل گذشته در عشق آباد، نشان از عزم جدی كشورهای ساحلی دریای خزر برای توافق عمومی جهت تعیین رژیم حقوقی این دریا دارد.

وی افزود: براساس توافق سران سه كشور تركمنستان، قزاقستان و روسیه، در صورت موافقت مذاكره كنندگان كشورهای ساحلی دریای خزر درباره موضوعات مختلف این دریا و تهیه و تنظیم اسناد مربوط به آن از سوی كارشناسان امكان حضور نشست سران كشورهای ساحلی خزر وجود دارد. رییس جمهوری قزاقستان دیدگاه های سران سه كشور تركمنستان، قزاقستان و روسیه را درباره موضوعات امنیتی و محیط زیست دریای خزر یكسان عنوان كرد.

«قربان قلی بردی محمداف» رییس جمهوری تركمنستان نیز در این نشست با اشاره به این كه روند مذاكرات درباره تعیین رژیم حقوقی دریای خزر مثبت است، گفت: به هرحال، موضوع تعیین رژیم حقوقی دریای خزر چه زود یا دیر حل خواهد شد. به هرحال، هر چند روسای جمهوری دو كشور حداقل در سه سال اخیر، به پایتخت های یكدیگر سفر نكردند ولی بعد از درگذشت نیازاف رییس جمهوری سابق تركمنستان، علاوه بر سفر سه نوبت نظربایف رییس جمهوری قزاقستان به عشق آباد چندین مقام دیگر قزاق نیز به این كشور سفر كرده است.

در این راستا، «قربان قلی بردی محمداف» رییس جمهوری تركمنستان نیز از بیست و هشتم ماه می (۸ خرداد) به مدت دو روز به قزاقستان سفر خواهد كرد. رییس جمهوری تركمنستان از مهمترین موضوع های مورد بحث در جریان سفر خود به قزاقستان علاوه بر پیگیری موضوع احداث خط لوله گاز در زمینه توسعه همكاری ها در بخش فضانوردی و فناوری های جدید در این رشته علمی اعلام كرده است.