تلاش برای ترمیم رابطه با اصناف

احمدی نژاد بازاریان را به دوستی و محبت فراخواند

سه سال بود که پس از دیدار محمود احمدی‌نژاد با اصناف و بازاریان، در انتظار اخبار مهمی همچون انحلال سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و اجرای مالیات بر ارزش افزوده بودیم اما امسال که این نشست ۳۹ روز زودتر از موعد مقرر و ۲۹ روز مانده به انتخابات برگزار شد، آقای احمدی‌نژاد، اصناف و بازاریان را به محبت و عطوفت بیشتر دعوت کرد.زمان دیدار محمود احمدی‌نژاد با اصناف و بازاریان که هر سال در روزهای اول تیرماه برگزار می‌شد، امسال ۳۹ روز جلو کشیده شد تا نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری برخلاف سال‌های قبل که به بازار می‌تاخت و وعده اصلاحات اقتصادی می‌داد، امسال از محبت سخن بگوید و وعده راه‌اندازی بانک اصناف دهد.اصناف و بازاریان که چندماه پیش در اعتراض به اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده چند روز حجره‌های خود را بسته نگه داشتند، و بزرگ‌ترین اعتصاب بازاریان، پس از انقلاب را رقم زدند، روز چهارشنبه، سخنان محبت‌آمیز آقای احمدی‌نژاد را شنیدند و با اعلام موافقت رئیس‌جمهور برای تشکیل بانک اصناف دست پر به حجره‌های خویش بازگشتند. نشست روز چهارشنبه، نخستین نشست رئیس‌جمهور با اصناف و بازاریان پس از اعتصاب‌های مهرماه سال گذشته بود که طی آن بازاریان چند شهر بزرگ در اعتراض به سیاست‌های مالیاتی دولت، حجره‌های خود را بستند. قهر بازاریان در مهرماه سال ۱۳۸۷ عقب‌نشینی دولت را به دنبال داشت و پس از آن سازمان امور مالیاتی با فشار رئیس دولت، اجرای قانون مالیات برارزش افزوده را برای اصناف به تعویق انداخت.

● نخستین حضور

محمود احمدی‌نژاد در تیرماه سال ۱۳۸۵، در حالی که در بزرگ‌ترین اجتماع اصناف پس از تشکیل دولت نهم حاضر شده بود. مهم‌ترین محور سخنانش را برمخالفت با افزایش قیمت‌ها استوار ساخت و به مدیران اقتصادی کشور گفت: «با خیال آسوده برای آینده برنامه‌ریزی کنید.» او در همین سخنرانی شعار انتخاباتی مبارزه با فسادش را مطرح کرد و وعده داد که در مدت زمانی کوتاه، دست‌های فاسد را از بیت‌المال قطع کند. اما سخنرانی او در مورد ابطال چند مورد خصوصی‌سازی در تابستان ۸۵، زمانی که هنوز چندماه تا یک سالگی دولتش مانده بود، بازار سرمایه را نگران کرد. او با اشاره به تخلف در قیمت‌گذاری سهام برخی شرکت‌های دولتی گفت:«کارخانه‌ای ناچیز را در شمال کشور به قیمت ناچیز فروختند.» نتیجه این اظهارنظرها، زیرسوال رفتن و ابطال چند مورد واگذاری شرکت‌های دولت بود.

● جنجالی‌ترین حضور

تابستان سال ۱۳۸۶ رسید و محمود احمدی‌نژاد برای دومین‌بار در جمع اصناف و بازاریان حاضر شد. سخنرانی او در ۳۱ خرداد سال ۸۶ داغ‌ترین سوژه‌های مطبوعاتی را رقم زد اما بزرگ‌ترین نگرانی‌ها را در محافل اقتصادی به دنبال داشت. سخنرانی ۳۱ خرداد سال ۸۶ بدان جهت که محمود احمدی‌نژاد به صورت تلویحی، پیش خبر انحلال سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی را در میان اصناف و بازاریان اعلام کرد. جنجالی‌ترین حضور او در این چندسال به شمار می‌روداو در آن سخنرانی معروف گفت: «اگر می‌خواهیم اقتصاد کشور اصلاح شود، سه جا را باید اصلاح کنیم. یکی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی است. جای دیگری که باید درست شود، سیستم بانکی است و سیستم بیمه کشور نیز باید اصلاح شود.»آن روز محمود احمدی‌نژاد از اصلاح سخن گفت اما کمتر از ۴۰ روز بعد، به‌طور کامل سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی را منحل کرد.محمود احمدی‌نژاد اما در تیرماه ۸۶، سخنان به یادماندنی دیگری هم بر زبان راند.او گفت: «بسیاری از اصناف مخزن اسرار و محل اعتقاد و رجوع مردم هستند. من خودم در حال حاضر بسیاری از اطلاعات را از اصناف می‌گیرم. می‌آیند و می‌گویند فلانی این اشکال را دارد یا وضع مردم اینگونه است.»اوج سخنان رئیس‌جمهور زمانی بود که از مشاور اقتصادی محله‌اش یاد کرد و برای آنکه مقام اصناف و بازاریان را ارج گذاشته باشد، از نشست‌های ویژه با قصاب محله‌اش خبر داد.او گفت:«ما قصابی در محل خود داریم که تمام اوضاع مادی مردم را به درستی در دست دارد. به من هم می‌گوید حتی خواربار فروش، میوه‌فروش و همه هم این گونه‌اند.»

● حضور سال ۸۷

حضور محمود‌حمدی‌نژاد در سال ۱۳۸۷ در جمع اصناف و بازاریان، باز هم مقدمه تغییرات و تحولات زیادی در اقتصاد ایران بود. رئیس‌دولت نهم که در این دیدار، شمس‌الدین حسینی، دبیر کارگروه تحول اقتصادی را همراه خود داشت. بر اراده دولت نهم در اجرای طرح تحول اقتصادی تاکید کرد. احمدی‌نژاد در این نشست ضمن ‌بیان این مطلب که در مدت زمانی کوتاه می‌توانیم به سطح اول اقتصاد جهان برسیم، از برنامه‌های دولت برای اصلاح ساختار مالیاتی خبر داد. او البته به این نکته تاکید کرد که از اصلاحات اقتصادی واهمه‌ای ندارد و برخلاف دولت قبل که به دلیل ترس از آشوب‌های اجتماعی تن به اصلاحات اقتصادی نداده است، قصد دارد طرح تحول اقتصادی را تا انتها دنبال کند.

چند ماه بعد، زمانی که یکی از محورهای اساسی طرح تحول اقتصادی یعنی مالیات برارزش افزوده: اجرایی شد، اصناف و بازاریان در اعتراض به این سیاست، حجره‌ها را بستند و کرکره‌ها را پایین کشیدند، این محمود احمدی‌نژاد بود که در مقابل «آشوب و بحران اجتماعی» دستور تعویق اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده را صادر کرد.

● محبت برای ساختن کشور

چهارمین حضور محمود احمدی‌نژاد در جمع اصناف که برخلاف سال‌های گذشته ۳۷ روز زودتر از موعد مقرر برگزار شد، با توصیه محمود احمدی‌نژاد به محبت رسمیت یافت.آقای احمد‌ی‌نژاد گفت: محبت نخستین عامل برای ساختن کشور و پایه تشکیل جامعه سعادتمند است.آقای احمدی‌نژاد ۲۹ روز مانده به دهمین روز انتخابات ریاست‌جمهوری، اصناف و بازاریان را برای دولت و جامعه کم‌خرج و پرمنفعت اعلام کرد و سرانجام با تشکیل بانک اصناف اعلام موافقت کرد. نظری که برای نهایی شدن منوط به تایید نظر بانک‌مرکزی است و برای احمدی‌نژاد بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد.

● آخرین بندها پاره می‌شود

ورق زدن تقویم و بازگشت به اواخر مرداد ماه امسال تصویر مناسبی از پاره شدن آخرین بندهای رابطه دولت نهم و بازار در اذهان ایجاد می‌کند. اواخر مرداد ماه بود که گزارش‌های بانک مرکزی از افزایش سطح عمومی قیمت‌ها حکایت داشت و دولت که همچون شوک نفتی سال ۱۳۵۳، دلارهای نفتی را خرج سفرهای استانی و مهروزی کرده بود، به جای استفاده از اهرم‌های اقتصادی، فشار بر بازار را افزایش داد و توپ‌گرانی را به میدان بازاریان انداخت. اندکی بعد تعداد بازرسان تعزیراتی از ۱۹۵۰ نفر به پیش از چهار هزار نفر رسید و بازاریان از طریق نهادهای مدنی تحت اختیار خود نتوانستند در این زمینه با دولت به تفاهم برسند. کشمکش‌ها در قالب اعتراض‌های رسانه‌های یا شبیه نطق‌های پیش از دستور در نشست هیات نمایندگان اتاق‌های بازرگانی مطرح شد اما دولت وقعی به آن ننهاد تا این که سازمان امور مالیاتی اعلام کرد از ابتدای مهر ماه، قانون مالیات بر ارزش افزوده را اجرایی خواهد کرد. مالیات بر ارزش افزوده زمانی اجرایی شد که بازار و بازاریان از تفاهم با دولت نهم قطع امید کرده بودند و اینگونه بود که اعتراض‌ها فراگیر شد تا بی‌سابقه‌ترین اعتصاب بازار در طول دوران انقلاب در دولت اصولگرای محمود احمدی‌نژاد شکل گیرد. دولت نهم که از مدت‌ها پیش، حمایت بخش روحانیون سنتی را از دست داده است، اکنون بازار و بازاریان را هم در کنار خود نمی‌بیند. آیا پاره شدن بندهای رابطه دو نهاد روحانیت و بازار، منشا تحولات سیاسی اینده خواهد بود؟