گناه پالایش بر گردن نفت گناه نفت بر گردن اوپک

پس از تصمیم اوپک در دوحه و ابوجا مبنی بر کاهش سقف تولید, مقامات بانک جهانی و آژانس بین المللی انرژی, با دستاویز قراردادن افزایش بهای نفت خام, بارها اوپک را به وارد آوردن فشار بر اقتصاد جهانی متهم کرده و از آن خواسته اند که برای جلوگیری از کاهش رشد اقتصاد جهان, تولید خود را افزایش دهد

پس از تصمیم اوپک در دوحه و ابوجا مبنی بر کاهش سقف تولید، مقامات بانک جهانی و آژانس بین المللی انرژی، با دستاویز قراردادن افزایش بهای نفت خام، بارها اوپک را به وارد آوردن فشار بر اقتصاد جهانی متهم کرده و از آن خواسته اند که برای جلوگیری از کاهش رشد اقتصاد جهان، تولید خود را افزایش دهد.

از آن هنگام تاکنون، اوپک همواره بر درستی تصمیم خود اصرار ورزیده و شواهدی از کافی بودن عرضه نفت خام در بازار به دست داده است. با نگاهی هر چند اجمالی به آمار و ارقام بازار نفت و فرآورده های نفتی به روشنی دیده می شود که در این مدت هر بار که بهای نفت رشد چشمگیری داشته است یا به سبب عوامل ژئوپلتیکی بوده، یا در جایی اعتصاب چند روزه ای روی داده، یا یک مهندس نفتی در جایی به گروگان گرفته شده و خط لوله ای برای چند روز بسته مانده، یا نگرانی از طوفان در کار بوده و یا اساسی تر از همه موارد یاد شده، به سبب سررسیدن فصل رانندگی تقاضای بنزین به شدت افزایش یافته است.

در ماه جولای بهای انواع نفت خام، به نزدیک ۷۸ دلار در بشکه رسید زیرا تقاضای بنزین، به ویژه در آمریکا، به شدت افزایش یافته بود. اینک نیز بهای نفت بار دیگر به سرعت افزایش یافته است چرا که افزون بر نگرانی ناشی از طوفان، ذخایر بنزین آمریکا به شدت کاهش یافته و طی دو سه هفته، از ۲۰۳ میلیون بشکه به ۱۹۱ میلیون بشکه کاهش یافته است.

این درحالی است که انواع نفت خام به وفور در بازار نفت یافت می شود، اما کمبود بنزین بهای این فرآورده را به شدت افزایش داده است. آمریکا روزانه بیش از ۱۰ میلیون بشکه بنزین مصرف می کند که بیش از ۱ میلیون بشکه از آن، وارداتی است. چین که تا دو ماه قبل بیش از ۴۱۰ هزار تن در ماه بنزین صادر می کرد، در ماه گذشته صادرات بنزین را به ۲۱۰ هزار تن کاهش داد و پیش بینی می شود که در ماه جاری (سپتامبر) نتواند بیش از ۹۱ هزار تن بنزین صادر کند. گفتنی است که این کشور در یکی دو هفته گذشته برای نخستین بار طی ۱۰ سال گذشته به واردات بنزین مبادرت ورزید.

واقعیت این است که صنعت پالایش در سال های گذشته از غافله انرژی عقب مانده و نتوانسته است چنان که باید و شاید ظرفیت های خود را متناسب با رشد مصرف فرآورده های نفتی افزایش دهد. از این رو، کمبود عرضه فرآورده های نفتی سبک، به ویژه بنزین، بر بازار نفت فشار سنگینی وارد کرده و قیمت انواع نفت خام را افزایش داده است. متاسفانه مصرف کنندگان بزرگ و سازمان ها و نهادهایی چون بانک جهانی و آژانس بین المللی انرژی، به جای چاره اندیشی اساسی برای رفع این مشکل، راهکار مقابله با اوپک را در پیش گرفته و همواره این سازمان را به جلوگیری از عرضه کافی نفت خام به بازار نفت متهم می کنند. سازمان اوپک خود برای پیش بینی عرضه و تقاضای نفت تشکیلات منسجمی دارد که بر اساس آن و در چارچوب ماموریت خود عمل می کند. در اجلاس های گذشته نیز به روشنی نشان داده است که به جوسازی ها و حاشیه سازی های این گونه نهادهای توجهی نمی کند و منافع خود را با مراعات منافع بلند مدت مصرف کنندگان و تولیدگان عمده انرژی، همواره مد نظر دارد و برای تامین آن از هیچ تلاشی فروگذار نمی کند.

سعید خوشرو