روزنامه اخوت

مجموعا سه روزنامه و یک مجله به زبان فارسی با نام اخوت منتشره شده است که ذیلا به معرفی مختصری از آنها خواهیم پرداخت.
اولین روزنامه با نام اخوت در تبریز انتشار یافت. روزنامه اخوت …

مجموعا سه روزنامه و یک مجله به زبان فارسی با نام اخوت منتشره شده است که ذیلا به معرفی مختصری از آنها خواهیم پرداخت.

اولین روزنامه با نام اخوت در تبریز انتشار یافت. روزنامه اخوت در تبریز به طور هفتگی به مدیریت احمد بصیرت با چاپ سنگی در سلل ۱۳۲۴ قمری منتشر شده است. کسروی در کتاب تاریخ ۱۸ ساله آذربایجان روزنامه اخوت را جزء جرایدی که در تبریز در ابتدای مشروطیت منتشر می شده اند ذکر است. تربیت نیز در فهرست روزنامه های آذربایجان این روزنامه را «روزنامه ارتجاعی» نامیده است.

دومین روزنامه ای که با نام اخوت منتشر می شده است در رشت بوده که به طور هفتگی در سال ۱۳۲۸ قمری ناسیس و شماره اول آن در هشتم شعبان سال مذکور منتشر شده است. از این روزنامه به طوری که ادوارد براون در تاریخ مطبوعات و شعر خود می نویسد به صورت غیر منظم روی هم رفته ۱۳ شماره انتشار یافته که تاریخ شماره اول ۸ شعبان و آخرین شماره نیز در ۲۴ جمادی الاولی نشر یافته است.

روزنامه دیگری با نام اخوت در بغداد منتشر می شد. روزنامه اخوت در بغداد به طور هفتگی در سال ۱۳۲۸ قمری به مدیریت محمد تقی یزدی منتشر گردیده. در باره این روزنامه آمده است: «اخوت روزنامه ای است آزاد و سیاسی و وجه اشتراک آن در ایران ۲۰ قران، در روسیه ۵ منات، در اروپا ۱۰ فرانک و در هندوستان ۶ روپیه بوده است.

اما مجله ای که با نام اخوت منتشر می گردید، جریده ای بود که در کرمانشاه و به صاحب امتیازی و موسسی حاج عبد الله مستشار علی نعمتی و مدیر مسئولی دکتر عبدالحسین الهامی در ۳۰ صفحه به قطع کوچک در مطبعه سربی شرکت سعادت کرمانشاه طبع و در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۰۷ انتشار یافته است.

تاسیس مجله اخوت چنان که در پشت جلد آن درج شده است در اردیبهشت ۱۳۰۷ بوده ماهی یک بار به همکاری جمعی از فضلا و دانشمندان انتشار می یافته است. قیمت آبونهٔ یک ساله آن در کرمانشاه ۲۴ قران و در سایر ولایات به اضافه اجرت پست بوده است. عنوانی که در پشت جلد و بالای صفحه اول چاپ شده عبارت است از یک کشکول و دو تبرزین و تسبیح هزار دانه ای که میان دو تبرزین حرف «ص ۱۳۱۷» رسم شده است و این شعار که علامت مخصوص فرقه دراویش بوده است می رساند که موسس و نویسندگان این مجله از سلسله دراویش بوده اند. مخصوصا از مندرجات مجله مشخص می شود که بستگی خاصی به ظهیر الدوله (صفیعلیشاه) داشته اند در شماره اول این مجله آخرین تمثال ظهیر الدوله در ابتدای مجله چاپ شد ه است و نیز در صفحه اول شرح تولد و خرقه تهی کردن وی درج شده است.

درباره انتخاب نام اخوت به عنوان نام مجله لازم به ذکر است این نام به مناسبت «انجمن اخوت» که ظهیر الدوله در آن عضویت داشته برگزیده شده است.

علاوه بر این در هر شماره مقداری از اشعار ظهیر الدوله به عنوان ضمیمه درج می شد. به عنوان نمونه در شماره اول اشعاری از وی در هشت صفحه اول مجله به عنوان «واردات» چاپ شده است. مندرجات مجله اخوت عبارت از مطالب عرفانی و اخلاقی و نیز اشعاری که در این زمینه ها سروده شده است، می باشد. و در پشت جلد جایی که مندرجات مجله را معرفی می کند می نویسد: «این مجله باستثناء مطالب سودمند از درج اخبار عمومی و مقالات سیاسی معذور است.»

مجله اخوت مدت یک سال بعنی ۱۲ ماه منتشر گردیده و سپس تعطیل شده است. ناگفته نماند که طبق فهرست ضمیمه سال دوم مجله تعلیم و تربیت امتیاز این مجله به نام حاج میرزا عبد الله در تاریخ چهارم شهریور ماه ۱۳۰۴ از تصویب شورای عالی فرهنگ گذشته ولی مشخص نیست به چه علت انتشار آن تا خرداد ۱۳۰۷ به تاخیر افتاده است.

سمیرا افراسیابی