یکشنبه, ۱۷ تیر, ۱۴۰۳ / 7 July, 2024
مجله ویستا

محیط زیست شهری و آسیب شناسی آلاینده ها بر انسان و گیاه


محیط زیست شهری و آسیب شناسی آلاینده ها بر انسان و گیاه

آلودگی و افزایش جمعیت با هم در ارتباطند به این معنا كه هر چه جمعیت بیشتر باشدتولید ضایعات بیشتر است افزایش روز افزون جمعیت و نیازها, مشخصه قرن حاضراست بر این اساس پیش بینی می شود در آینده تعداد كمتری از انسانها قادر به استفاده از منابع انرژی باشند

آلودگی‌ و افزایش‌ جمعیت‌ با هم‌ در ارتباطند به‌ این‌ معنا كه‌ هر چه‌ جمعیت‌ بیشتر باشدتولید ضایعات‌ بیشتر است‌.افزایش‌ روز افزون‌ جمعیت‌ و نیازها، مشخصه‌ قرن‌ حاضراست‌. بر این‌ اساس‌ پیش‌ بینی‌می‌شود در آینده‌ تعداد كمتری‌ از انسانها قادر به‌ استفاده‌ از منابع‌ انرژی‌ باشند. انسانها، برای‌تهیه‌ خوراك‌ و برخورداری‌ از انرژی‌ و تولید محصول‌، هیچ‌ تردیدی‌ در تخریب‌محیطزیست‌ به‌ خود راه‌ نمی‌دهند و به‌ این‌ ترتیب‌ به‌ نسلهای‌ آینده‌ لطمه‌ می‌زنند. منابع‌طبیعی‌ از ضروریات‌ حیات‌ جمعیت‌، جامعه‌ و بوم‌ است‌. در فرانسه‌ نیز مانند سایر نقاطاروپا، مبارزه‌ برای‌ حفاظت‌ از طبیعت‌ و دفاع‌ از محیط زیست‌، دیگر به‌ شكل‌ اعتراضات‌شاعرانه‌ نیست‌ بلكه‌ به‌ عاملی‌ اجتماعی‌، اقتصادی‌ تبدیل‌ شده‌ و به‌ صورت‌ انگیزه‌ای‌ برای‌عصیان‌ عقاید و افكار عمومی‌ و ادعاهای‌ انتخاباتی‌ در آمده‌ است‌.

●آلودگی‌ هوا

پدیده‌ آلودگی‌ هوا هنوز به‌ نحوشایسته‌ای‌ مورد ارزیابی‌ قرار نگرفته‌ است‌.آلودگی‌ جوی‌ در كشورهای‌ گوناگون‌ و ازسوی‌ سازمانها و كارشناسان‌ با مصداقهای‌گوناگونی‌ تعریف‌ می‌شود. به‌ نظرشورای‌ اروپا متداولترین‌ و پذیرفتنی‌ترین‌ تعریف‌آلودگی‌ چنین‌ است‌: هوا لازمه‌ زندگی‌ است ‌و حالت‌ طبیعی‌ آن‌ باید به‌ منظور حفاظت‌ ازمحیط زیست‌ حفظ شود و تغییر پیدا نكنداما كیفیت‌ طبیعی‌ هوا ممكن‌ است‌ به‌ سبب‌ورود مواد خارجی‌ و تغییر مهمی‌ كه‌ درنسبت‌ مواد تشكیل‌ دهنده‌ آن‌ روی‌ می‌دهد،خراب‌ شود.

هوا هنگامی‌ كه‌ آلوده‌ می‌شود ممكن‌ است‌ به‌علت‌ ورود یك‌ ماده‌ خارجی‌ و یا بروز تغییرمهمی‌ در نسبت‌ مواد تشكیل‌ دهنده‌ آن‌ ازحالت‌ طبیعی‌ خارج‌ شود و برای‌استفاده‌كنندگان‌ زیان‌بخش‌ باشد.

به‌ تازگی‌ هوبركورین‌، صاحب‌ نظر فرانسوی‌اعلام‌ كرده‌ كه‌ ۸۰ درصد از كل ‌دی‌اكسیدكربنی‌ كه‌ بر اثر فعالیت‌های‌ انسان‌در هوا منتشر می‌شود، ناشی‌ از سوخت‌مواد انرژی‌ زای‌ فسیلی‌ و ۲۰ درصد دیگر به‌دلیل‌ از بین‌ رفتن‌ جنگلها و درختان‌ است‌.

آنچه‌ كه‌ موجب‌ بروز اثر گلخانه‌ای‌ و درنتیجه‌ گرم‌ شدن‌ هوا می‌شود تنها ۲۲ میلیون‌تن‌ دی‌اكسیدكربنی‌ كه‌ سالانه‌ در هوا پراكنده‌می‌شود، نیست‌ بلكه‌ كلروفلوروكربن‌ها(CFC) و متان‌ به‌ ترتیب‌ با میزان‌ ۲۰ و ۱۵درصد نیز در آن‌ نقش‌ دارند.سازمانهایی‌ نظیر كمیته‌ ملی‌ مبارزه‌ بابیماریهای‌ تنفسی‌ و سل‌، نقش‌ محرك‌، مهم‌، آموزنده‌ و اطلاع‌ رسانی‌ قابل‌ توجهی‌ رادر این‌ زمینه‌ ایفا می‌كنند. شعار این‌ كمیته‌ كه‌>تنفس‌ به‌ مفهوم‌ زندگی‌ است‌ یادآور اهمیت‌ و لزوم‌ مبارزه‌ برای‌ یك‌ محیطزیست‌بهتر است‌.

▪پیامدهای‌ آلودگی‌ هوا:

بحث‌ پیرامون‌ اثرهای‌ غیر قابل‌ تردید آلودگی‌ هوا را با گفت‌وگو در مورد تاثیر آن‌ بر روی‌ سلامت‌ انسان‌ آغاز می‌كنیم‌. بر مبنای‌ نتایج‌ پژوهشهایی‌ كه‌ در این‌ روزها انتشار یافته‌، اثر زیان‌بخش‌ هوای‌ آلوده‌ بر دستگاههای‌تنفسی‌ و قلبی‌ - عروقی‌ آشكارا به‌ اثبات‌رسیده‌ است‌. عمومی‌ترین‌ نشانه‌های‌ این‌اثرات‌ زیانبار عبارت‌ است‌: سرفه‌های‌خشك‌ همراه‌ با تهوع‌ كم‌ و بیش‌ زیاد وناراحتی‌های‌ تنفسی‌ نظیر آسم‌ و برونشیت ‌كه‌ به‌ تدریج‌ از ظرفیت‌ و توان‌ كار انسان‌می‌كاهد و منجر به‌ كوتاهی‌ عمر می‌شود.این‌ ناراحتی‌ها به‌ ویژه‌ در افراد ضعیف‌ و یاكسانی‌ كه‌ گرفتار بیماریهای‌ دستگاه‌ تنفسی‌هستند، بیشتر و عمیق‌تر است‌. وجودآلاینده‌های‌ جوی‌، علاوه‌ بر آن‌ كه‌ باعث‌ایجاد بیماری‌ در مردم‌ می‌شود، موجب‌خرابی‌ مصالح‌ ساختمانی‌ و فساد فلزات‌ نیزشده‌ و مقدار قابل‌ توجهی‌ از ثروت‌ ملی‌ را به‌هدر می‌دهد. هر چند آثار مهمتر این‌ پدیده‌هنوز به‌ خوبی‌ شناخته‌ و ارزیابی‌ نشده‌، ولی‌اثر آلاینده‌ها در هوا در رویدادها و تغییرات‌اقلیمی‌ محلی‌ كاملا آشكار است‌. مثلا در مناطق‌ بزرگ‌ شهری‌، دما به‌ طور متوسط ۳ تا۹ درجه‌ بالاتر و بیشتر از نواحی‌ دیگر است‌اما دقیقا معلوم‌ نیست‌ كه‌ چه‌ رویدادهایی‌ در مقیاس‌ جهانی‌ و تمام‌ كره‌ زمین‌، بر اثرآلودگی‌ هوا روی‌ می‌دهد.

●توتون‌، دیگر آلاینده‌ هوا

اعتیاد، امروزه‌ به‌ عنوان‌ نخستین‌ عامل‌ایجاد بیماریهای‌ تنفسی‌ و قلبی‌ - عروقی‌شناخته‌ شده‌ است‌. در طی‌ سالهای‌ اخیرسرطان‌ ریه‌ در فرانسه‌ به‌ میزان‌ ۴۵ درصدافزایش‌ یافته‌ است‌ از هر یازده‌ نفری‌ كه‌ به ‌بیماری‌ سرطان‌ نایژه‌ای‌ - ششی‌ -(برونشی‌- رویوی‌) مبتلا هستند، ۱۰ نفرشان‌ معتاد به‌دوداند. امروزه‌ ۳۸ درصد مردم‌ فرانسه‌ دچاراعتیادند. مساله‌ ناراحت‌ كننده‌، اعتیاد۶۰درصد از جوانان‌ ۱۸ تا ۲۴ سال‌ به ‌دخانیات‌ است‌. توتون‌ برای‌ جامعه‌ كنونی‌یك‌ بلای‌ واقعی‌ است‌. در ایالات‌ متحده‌آمریكا، تعداد افراد معتاد به‌ دخانیات‌ درعرض‌ ۲۰ سال‌ از ۴۰ به‌ ۲۹ درصد كاهش‌یافته‌ است‌.

●آلودگی‌ صوتی‌:

در فرانسه‌ سر و صدا در بیشتر نواحی‌مسكونی‌ و پر جمعیت‌ و بزرگ‌، غیر مجازاعلام‌ شده‌ است‌. تقریبا یك‌ نفر از هر دو نفردر منزل‌ خود، ناگزیر است‌ سطحی‌ بیشتر ازآستانه‌ مجاز (صدای‌ بیش‌ از ۵۰ دسی‌بل‌ دردراز مدت‌، ایجاد اشكال‌ در شنوایی‌ می‌كند)سر و صدا را تحمل‌ كند. از این‌ رو پروفسورلوو- روبر پزشك‌، استاد دانشگاه‌ و عضوفرهنگستان‌ ملی‌ پزشكان‌ فرانسه‌ به‌ این‌فرهنگستان‌ گوشزد كرده‌ است‌ كه‌ صداهای ‌آشفته‌ و ناموزون‌ و هیاهوی‌ روزانه‌ تا چه‌حد برای‌ حس‌ شنوایی‌، آزاردهنده‌ و مزاحم‌است‌.

یك‌ ماشین‌ تحریر، هنگام‌ كار، صدای‌آشفته‌ای‌ به‌ شدت‌ ۶۰ تا ۷۵ دسی‌بل‌ ایجادمی‌كند. در فرانسه‌ یك‌ سوم‌ از مردم‌، سر وصدا را به‌ منزله‌ مهمترین‌ عامل‌ آزار دهنده‌ درمحیط كار می‌شناسند. بر حسب‌ فرامین ‌قانونی‌، باید میزان‌ و قدرت‌ صداها درمحیطهای‌ كاری‌، پایین‌تر از ۹۰ دسی‌بل‌ باشدهر چند كه‌ دو تا پنج‌ میلیون‌ نفر از كارگران‌ درمعرض‌ ۹۵ تا ۱۰۰ دسی‌بل‌، صدا قرار دارندمثلا سازمان‌ جهانی‌ بهداشت‌، میزان‌ كاهش‌بازده‌ كاری‌ ناشی‌ از صداهای‌ آزار دهنده‌ را درمورد هر یك‌ از كارمندان‌ و مستخدمان‌آ۱مریكایی‌ چهار دلار در روز، ارزیابی‌ كرده‌است‌. اگر این‌ آلودگی‌ صوتی‌، كم‌ و بیش‌ درمحیط كار به‌ خوبی‌ تحمل‌ شود، تحمل‌ آن‌در خارج‌ از محیط كار، ممكن‌ نیست‌.آزارناشی‌ از ایجاد آلودگی‌ صوتی‌ در كنارفرودگاهها و یا جاده‌ها، موجب‌ بروز خشم‌صدهاهزار نفر می‌شود. در توكیو، شهری‌ كه‌به‌ علت‌ آلودگی‌ هوا مشهور است‌ مردم‌ عمدتا از سر و صدا شكایت‌ دارند و فرودگاه‌در همه‌ جای‌ جهان‌ باعث‌ ایجاد آلودگی‌صوتی‌ وحشتناك‌ و آزار ساكنان‌ اطراف‌،می‌شود. بر اثر فشار انجمنهای‌ دفاع‌ ازسلامتی‌ بر نمایندگان‌ و مسولان‌ رده‌ بالای‌كشور در مورد جلوگیری‌ از عوامل‌ایجادكننده‌ صدا، متصدیان‌، امور وعده‌های‌ قابل‌ توجهی‌ در مورد محدود كردن‌ تعدادموتور سیكلتها و ایجاد نقاط مصون‌ از سر وصدا در اطراف‌ محلهای‌ مسكونی‌ اجتماعی‌و... می‌دهند.

مهندس‌ تورج‌ دانشور

منابع‌:

۱- مجموعه‌ مباحث‌ مركز مطالعات‌ وتحقیقات‌ شهرسازی‌ و معماری‌ ایران‌ -معیارهای‌ آسایش‌ صوتی‌ - بهرام‌ سلطانی‌

۲- د كتر مجید مخدوم‌ - كتاب‌محیطزیست‌ انسانی‌ - دانشگاه‌ تهران‌ -۱۳۷۵.

تورج‌ دانشور - فوق‌ لیسانس‌مهندسی‌ در رشته‌ شهرسازی‌ وبرنامه‌ریزی‌ شهری‌، عضو هیئت‌ علمی‌دانشگاه‌ رودهن‌ و مدرسه‌ عالی‌جهانگردی‌، عضو پیوسته‌ اصلی‌ جامعه‌مهندسان‌ شهرساز و دبیر كمیسیون‌ارزشیابی‌ و تعیین‌ صلاحیت‌ مهندسان‌شهرساز است‌.

وی‌ تاكنون‌ مسوول‌ و كارشناس‌ ارشد چندین‌ طرح‌ منطقه‌ای‌در دفتر برنامه‌ریزی‌ منطقه‌ای‌،هماهنگ‌كننده‌ و مسوول‌ طرح‌مطالعاتی‌ شهرنشینی‌ و شهرگرایی‌ درایران‌ با همكاری‌ دفتر سازمان‌ ملل‌ درتهران‌ و... بوده‌ و با سازمان‌ ملل‌ متحد (U.N) در اجرای‌ برخی‌طرحها همكاری‌ كرده‌ است‌.

از وی‌ تاكنون‌ آثار فراوانی‌ از جمله‌صلح‌ سبز، حقایق‌ اساسی‌ در مورد شهرسازی‌، برنامه‌ توسعه‌ اقتصادی‌ -اجتماعی‌ استان‌ خوزستان‌ و... به‌ چاپ‌رسیده‌ است‌.


شما در حال مطالعه صفحه 1 از یک مقاله 2 صفحه ای هستید. لطفا صفحات دیگر این مقاله را نیز مطالعه فرمایید.