كلید سلامتی در تغذیه

اغلب ما یا اصولا به سلامتی و نیازهای بدنمان فكر نمی كنیم و یا با مصرف انواع قرص های ویتامین و مكمل های غذایی سعی داریم كوتاهی در تغذیه سالم را جبران كنیم غافل از اینكه كلید سلامتی و عمر طولانی تنها در تغذیه مناسب از مواد غذایی تازه است

اغلب ما یا اصولا به سلامتی و نیازهای بدنمان فكر نمی كنیم و یا با مصرف انواع قرص های ویتامین و مكمل های غذایی سعی داریم كوتاهی در تغذیه سالم را جبران كنیم. غافل از اینكه كلید سلامتی و عمر طولانی تنها در تغذیه مناسب از مواد غذایی تازه است. پس برای تامین نیازهای بدنتان بهتر است به جای داروخانه به سوپرماركت و میوه فروشی مراجعه كنید. دانشمندان و متخصصان تغذیه هر روز به فواید تازه ای از مواد غذایی مختلف پی می برند و بسیاری از این خواص به اثبات رسیده اند. در پی، نتیجه آزمایش های مختلفی را كه بر روی میزان اثرگذاری تغذیه از مواد مختلف بر اعضای بدن انجام شده اند ملاحظه می كنید.

●غذاهای تقویت كننده

▪مغز: تحقیقاتی كه در دانشگاه بوستون انجام شده نشان می دهند شاتوت، به دلیل منابع سرشار آنتی اكسیدان موجود در آن، خوراكی بسیار مقوی برای مغز است. توت فرنگی نیز توان مغز را افزایش می دهد. دانشمندان نورولوژیست در دانشگاه مریلند دریافته اند تغذیه موش ها با توت فرنگی یخ زده یا خشك موجب افزایش فعالیت مغزی آنها می شود. طبق اظهارات این دانشمندان خوردن توت فرنگی از بهترین روش های مفید برای تقویت مغز است و می تواند برای كسانی كه مایلند توان فكر و تمركز خود را افزایش دهند بسیار مفید باشد.

قلب: انواع جو، چنانچه به صورت مداوم مصرف شوند، به عنوان مواد مقوی برای قلب و آئورت شناخته شده اند. گندم كامل نیز برای قلب و سیستم گردش خون مفید است. همچنین میوه پر ویتامین كیوی اثری مشابه آسپرین در پیشگیری از حمله های قلبی و سكته ها دارد. مطالعات انجام شده در استرالیا نشان می دهد كیوی مانند آسپرین به رقیق كردن خون و در نتیجه جلوگیری از ایجاد لخته های خونی كه زندگی افراد را تهدید می كنند كمك می كند.

▪كبد: آرتیشو یكی از سبزیجاتی است كه تصور می شود عملكرد كبد را بهبود می بخشد و از این طریق چربی خون را كاهش می دهد. انواع سیب و گلابی محتوی ماده ای به نام پكتین هستند كه به سلامت كبد و عملكرد صحیح آن كمك می كند ضمن آنكه سبزیجات برگدار و سبز منابع غنی اسیدفولیك هستند نوعی ویتامین از خانواده ویتامین های «ب» كه در صورت اخلال در عمل كبد كاهش می یابد. زردچوبه نیز ترشح صفرا را تحریك می كند و به این ترتیب موجب بهبود كار كبد می شود.

▪روده ها: رژیم غذایی پرهیز به صورت حبوبات، میوه و سبزیجات تازه احتمال ابتلا به سرطان روده را كاهش می دهد. در افرادی كه دچار سندرم روده حساس هستند از آنجا كه سطح ویتامین «د» بدن اغلب كاهش می یابد تغذیه مداوم از ماهی های روغنی، مانند تن، كه حاوی مواد ضد التهاب نیز هستند، مفید و موثر است.

▪سیستم ایمنی: تخم كدو یكی از منابع غنی روی است، ماده ای معدنی كه كمبود آن می تواند موجب كاهش ایمنی بدن در برابر عفونت های معمولی شود. همچنین سیب زمینی سرشار از ماده ای به نام بتا كاروتن است كه در بدن به ویتامین «آ» تبدیل می شود و ویتامین «آ» تبدیل می شود و ویتامین «آ» به نوبه خود از بدن ما در برابر عفونت های تنفسی محافظت می كند. گوشت قرمز حاوی مواد معدنی است كه غدد لنفی بدن برای عملكرد خوب به آن نیازمند هستند. یك مشت مغز تخم آفتابگردان نیز می تواند چربی های ضروری برای ایمنی بدن در برابر باكتری ها را تامین كند.

●خواص درمانی غذاها

▪كاهش استرس: موز غنی از كربوهیدرات ها است كه موجب افزایش تولید هورمون آرام بخش سروتنین می شوند. این میوه شیرین همچنین حاوی مواد ضداسترسی مانند منیزیم است. جویدن یك ساقه كرفس هم می تواند تاثیر زیادی در كاهش استرس داشته باشد. دانشمندان دریافته اند كه مواد مغذی گیاهی به نام فتالید در كرفس وجود دارند كه اثر آرامش بخش بر روی سیستم عصبی مركزی دارد. كرفس از گذشته های دور توسط اطبای گیاهی به عنوان آرام بخش مورد استفاده قرار می گرفته است.

▪مبارزه با سرطان: همه میوه ها و سبزیجات حاوی تركیبات فعالی هستند كه در كاهش احتمال ابتلا به سرطان موثر شناخته شده اند و به همین سبب مصرف ۵ وعده میوه و سبزیجات در روز توصیه می شود. اما به عنوان مثال مصرف یك هویج در روز می تواند تاثیر زیادی داشته باشد. در هویج ماده ای به نام فالكارینول كشف شده است كه موجب كاهش سلول های بیمار در بدن موش ها شده. و آنها را به یك سوم كاهش می دهد. نتایج این آزمایشات كه در دانشگاه نیوكاسل انجام شدند در سال جاری به چاپ رسید. تصور می شود فالكارینول موجب مقاومت هویج در برابر بیماری های قارچی نیز می شود كه ممكن است دلیل اصلی تاثیر هویج بر سرطان نیز باشد.

▪درمان سردردها: كم آبی یكی از متداول ترین دلایل سردردها است. در آب و هوای گرم به ویژه زمانی كه فعالیت بدنی می كنید سعی كنید حدود ۲ لیتر آب و مایعات بنوشید. پایین آمدن سطح قند خون نیز می تواند یكی از علل شایع سردردها باشد. خوردن تنقلات سالم مثل میوه های خشك در طول روز می تواند مانع افت سطح قند خون شود.

▪كاهش كلسترول: سیر حاوی ماده ای فعال به نام آلیسین است كه هنگام له شدن سیر تولید می شود و به عنوان یك رقیق كننده خون شناخته شده است. آلیسین با رقیق كردن خون مانع ایجاد لخته های خونی می شود اما گذشته از این ویژگی نقش آن در كاهش غلظت لیپوپروتئین ها كه شكل مضر كلسترول هستند نیز به اثبات رسیده است. مطالعات نشان می دهند مصرف مداوم سیر با كاهش چربی خون مرتبط است. مصرف سیر چه به صورت خام و چه به صورت قرص سیر موثر است. چند عدد گردو در روز نیز می تواند كلسترول خون را پایین بیاورد.

▪درمان سرماخوردگی: مواد غذایی غنی از ویتامین «ث» مانند پرتقال، گریپ فروت، انواع فلفل و سبزیجات سبز، چنانچه به طور مداوم مصرف شوند، به نظر می رسد نقش قابل ملاحظه ای در كاهش شدت سرماخوردگی دارند. سیر نیز می تواند به تقویت سیستم ایمنی كمك كرده و از این راه از عفونت های تنفسی پیشگیری كند. در عین حال انواع فلفل كه دارای تركیباتی هستند كه موجب پاك شدن دستگاه تنفسی از ترشحات می شوند. خوردن یك قاشق عسل می تواند در پاك كردن گلو از ترشحات مفید باشد.

▪مبارزه با افسردگی: گوشت بوقلمون سرشار از آمینواسید تریپتوفان است كه از مواد لازم برای ساخت هورمون سروتئین در بدن است. این هورمون موجب بروز احساس خوب در ما می شود و نقش آرام بخش نیز دارد. در زمستان سطح هورمون سروتئین خون كاهش می یابد و به همین دلیل در این فصل معمولا احتمال بروز افسردگی های فصلی و استرس بیشتر است. اما گنجاندن گوشت بوقلمون در رژیم غذایی به ویژه در زمستان می تواند بر پیشگیری از بروز این مشكل كمك كند.

▪آفت های دهانی: تحقیقات نشان می دهد كمبود ویتامین های B۱ ، B۲ ، B۶ ، B۱۲ و C و مواد معدنی نظیر روی، اسیدفولیك، آهن و كلسیم در افراد باعث بروز آفت های دهانی می شود. در بعضی موارد حساسیت های غذایی نیز باعث بروز آفت دهانی می شود. هر ماده خارجی كه در تماس با بافت های دهان قرار می گیرد باید به عنوان عامل بالقوه به وجود آورنده این زخم ها در نظر گرفته شود و چنانچه با مصرف مجدد آن، میزان زخم ها افزایش یافت، باید به عنوان عامل ایجادكننده آفت شناخته شود. حبوبات از قبیل گندم سیاه، گندم، جو دو سر، میوه ها و سبزیجات نظیر لیمو، پرتقال، آناناس، گوجه فرنگی، توت فرنگی و لبنیات شامل شیر و پنیر و سایر مواد نظیر شكلات، سركه، خردل و برخی از خمیردندان های نعنایی از جمله موارد آلرژی زا بوده و مصرف آنها در افرادی كه مستعد آفت دهان هستند توصیه نمی شود.

▪بهبود گردش خون: آزمایشات نشان می دهند تركیبات موجود در فلفل قرمز ۳۰ دقیقه پس از مصرف آن موجب باز شدن رگ های خونی و بهبود سیستم كلی جریان خون می شود. غذاهای غنی از ویتامین «ای» مانند آووكادو، سبوس گندم و دانه های روغنی نیز گردش خون را بهبود می بخشند.

●اما از مصرف زیاد این مواد پرهیز كنید:

▪كافئین: این ماده كه در قهوه، چای و بسیاری از نوشابه های گازدار موجود است سیستم عصبی مركزی را تحریك می كند و همزمان قند خون را نیز كاهش داده و نیاز مغز به قند را افزایش می دهد. در نتیجه نوعی احساس هوشیاری موقت ایجاد می كند. در هر حال مصرف فقط ۱۰۰ میلی گرم كافئین در روز كه مقدار كافئین موجود در نصف فنجان قهوه است می تواند در برخی افراد به عوارض جانبی مانند سردرد، خستگی و بی حالی منجر شود.

▪ شكر: مواد غذایی فرآوری شده پرشیرینی موجب افزایش سریع سطح انرژی می شوند. اما این افزایش سریع كاهشی یك باره را نیز به دنبال دارد. در نتیجه به فاصله كمی از خوردن یك نوشیدنی یا خوراكی شیرین احساس گرسنگی در شخص ایجاد می شود. مصرف زیاد مواد قندی برای سلامت دندان ها نیز مضر بوده و اغلب موجب چاقی می شود.

▪نمك: اگرچه مقدار توصیه شده مصرف نمك ۶ گرم در روز است، اغلب مردم دو برابر این مقدار نمك مصرف می كنند. زیاده روی در استفاده از نمك ما را در معرض خطر بالا رفتن فشار خون و در نتیجه افزایش احتمال بروز سكته ها و بیماری های قلبی قرار می دهد. نمك بسیاری از اوقات در اشكال پنهان به رژیم غذایی ما وارد می شود از جمله این موارد می توان نان های شور، غذاهای فرآوری شده و آماده مصرف را نام برد.

سپیده سلیمی