اهل بیت(ع)، ریشه های کرامت

اول ذیقعده ولادت حضرت فاطمه معصومه(س) تا یازدهم ذیقعده میلاد مسعود امام هشتم امام رضا(ع) با نام دهه کرامت نام گرفته است.
از میلاد مسعود کریمه اهل بیت(ع) تا تولد ثامن الائمه به تعبیر …

اول ذیقعده ولادت حضرت فاطمه معصومه(س) تا یازدهم ذیقعده میلاد مسعود امام هشتم امام رضا(ع) با نام دهه کرامت نام گرفته است.

از میلاد مسعود کریمه اهل بیت(ع) تا تولد ثامن الائمه به تعبیر امام موسی کاظم(ع) بهترین لطف و کرامت خدای تعالی می باشد.

نامگذاری این دهه به نام دهه کرامت باعث گردید تا با نگاهی گذرا به شرح زیارت جامعه کبیره به بررسی مفهوم کرامت بپردازیم.

در زیارت جامعه می خوانیم (... منتهی الحلم و اصول الکرم). سلام می کنیم بر اهل بیت عصمت به عنوان اصول کرم. اصول جمع اصل به معنای پایه، ریشه و اساس است. هرچیزی پایه و اصلی دارد که روی آن فرعی نهاده می شود. ریشه درخت، اصل و ساقه و شاخه هایش فرعند. اگر ریشه نباشد طبیعی است که درخت و ساقه و شاخه ای هم نخواهدبود. در قرآن کریم موجودات خبیث و طیب به درخت خبیث و طیب تشبیه شده اند:

الم تر کیف ضرب ا... مثلا کلمه طیبه کشجره طیبه اصلها ثابت و فرعها فی السماء. توتی اکلها کل حین باذن ربها.

آیا ندیدی که چگونه خدا مثل زده است موجود پاک همچون درختی پاک که ریشه اش در زمین ثابت و شاخه اش در آسمان است و در هر زمان به اذن خدایش میوه اش را می دهد. (ابراهیم/۲۴)

اگرچه کرم در لسان مردم به معنای جود و بخشش معنا می شود و در مورد شخص بخشنده و دست و دلباز می گویند آدم کریمی است و شاعر نیز کرم را به همین معنا به کار برده است:

کرم داران عالم را درم نیست

درم داران عالم را کرم نیست

اما آنچه از گفتار دانشمندان عرب به دست می آید این است که سخاوت معنای کرم نیست بلکه از لوازم و مظاهر کرم است، کرم ،مطلق ارزشمندی و پسندیدگی است و هرچه که در نوع خود دارای عزت و احترام باشد کریم نامیده می شود. بنابراین همه موجودات عالم کریم و غیرکریم دارند. در قرآن از گیاهان زیبا تعبیر به کریم شده «انبتنا فیها من کل زوج کریم» (شعراء/۷) در جای دیگر نیز به نامه خوش مضمون و متین و رسا، کتاب کریم می گویند: قرآن نامه جناب سلیمان را که به ملکه سبا نوشته است کتاب کریم معرفی کرده و می فرماید: «قالت یا ایها الملاء انی القی الی کتاب کریم» (نحل، ۲۹)

همچنین از گفتار مودبانه فرزند نسبت به والدین تعبیر به قول کریم فرموده است: «و قل لهما قولا کریما» (اسراء/۲۳)

وجه کریم، مقام کریم، اجر کریم، رزق کریم و... تعابیری است که در آیات قرآن بکار رفته است.

ذات اقدس پروردگار درباره خودش فرموده است:

«یا ایها الانسان ما غرک بربک الکریم» (انفطار/ ۶)

و درباره رسول اکرم(ص):

«انه لقول رسول کریم» (تکویر/۱۹)

و درباره قرآن: «انه لقرآن کریم» (واقعه/۷۷)

البته جود و سخاوت و بخشش از مظاهر کرم است اما نه هر عطا و بخششی، بلکه آن عطایی که به انگیزه نگرفتن هیچگونه عوضی اعم از ظاهری و باطنی، مادی و معنوی باشد و عطای درمقابل عوض کرم نیست.

بنابراین کرم به معنای واقعی اش مختص و منحصر به ذات اقدس حضرت اکرم الاکرمین است و بس، یعنی آن کسی که همه چیز می دهد و هیچ عوض نمی خواهد کریم مطلق است:

یا ایهاالانسان، ما عزک بربک الکریم، الذی خلقک فسواک فعدلک، فی ای صوره ماشاء رکبک.

دانی کرم کدام بود آن که هرچه هست

بدهی به هرکه هست و نخواهی سزای خویش

اهل بیت(ع) اصول کرم هستند، زیرا آنها مظاهر صفات خدا هستند از جمله صفت کرم چرا که به هرکه هرچه می دهند عوض نمی خواهند.

خاندان رسالت مظهر صفت اکرم الاکرمینند و در عالم خلق اصول و ریشه های اصلی آن صفتند. یعنی درعالم امکان هرچه زیبایی هرچه پسندیدگی، هرچه شایستگی و هرجمال جلال از هر موجودی صادر شود از جمادات، نباتات، انسان ها، زمین، آسمان و از هرجا هرچه برسد ریشه اش خاندان عصمت می باشند زیرا مقام ولایت مطلقه به اذن خدا منبع همه جلال ها و جمال هاست و خوان احسانشان برای تمام کائنات گسترده است. جبرییل امین و دیگر فرشتگان مقرب نیز در کنار سفره آنها نشسته اند وحتی دشمنانشان نیز از خوان کرم آنان ارتزاق می کنند.

رفتار ائمه(ع) دربخشش باعث نزول سوره «هل اتی» گردیدو مفهوم کرم را به صورت عینی به انسانها نشان داد.

گردآورنده: اکرم اسلامی