پارک ملی دریاچه ارومیه, جلوه گاه کم نظیر طبیعت ایران

پارک ملی دریاچه ارومیه از جمله جلوه های کم نظیر طبیعی است که در شمال غرب فلات ایران و در مرکز فلات آذربایجان قرار دارد

هر گوشه از سرزمین ایران نقشی است دلپذیر از منظره بی نظیر طبیعت و آنچه خداوند به این سرزمین پاک بخشیده سرشار از جلوه گاه های رنگارنگ و بدیعی است که برخی از آنها را در هیچ جای دنیا نمی توان یافت.

پارک ملی دریاچه ارومیه از جمله جلوه های کم نظیر طبیعی است که در شمال غرب فلات ایران و در مرکز فلات آذربایجان قرار دارد. این دریاچه با ۴۵۰۰ تا ۶ هزار کیلومتر مربع مساحت بیستمین دریاچه جهان از نظر وسعت و دومین دریاچه شور جهان بعد از بحرالمیت در فلسطین اشغالی است.

این دریاچه بزرگ ترین آبگیر دائمی آسیای غربی است. آب دریاچه شور است و غلظت آن برحسب میزان بارندگی سالیانه متغیر و اگرچه در منطقه سردسیر قرار دارد در زمستان یخ نمی بندد. به دلیل شوری فراوان آب و وجود املاح زیاد ماهیان و دیگر موجودات آبزی در این دریاچه زیست نمی کنند. در آب دریاچه آرتمیا و ۱۲ نوع جلبک شور پسند به عنوان موجودات زنده آب شور یافت می شوند که به مقدار زیاد در ته دریاچه روی سنگ های آن می رویند و مواد غذایی پرندگان آبی بویژه مرغابی ها را تأمین می کنند.

محیط خشک پارک ملی دریاچه ارومیه شامل ۱۰۲ جزیره بزرگ و کوچک است جزیره اسلامی بزرگ ترین جزیره این دریاچه به شمار می رود.

جزیره کبودان یا قویون داغی با ۳ هزار و ۲۰۰ هکتار وسعت، جزیره اشک با ۲ هزار و ۳۰۰ هکتار و اسپیر با یک هزار و ۱۵۰ هکتار به ترتیب بزرگ ترین جزایر دریاچه ارومیه را تشکیل می دهند که به سبب زاد و ولد گونه های مختلف پرندگان از جمله فلامینگو و پلیکان و نیز پستانداران مانند کل، بز، قوچ و گوزن زرد ایرانی در این جزایر از اهمیت بالایی برخوردارند.

وجود پرندگان با ارزش نشانه حیات در پارک ملی دریاچه ارومیه بشمار می رود. پرواز دسته جمعی فلامینگوها و پلیکان ها، تینجه ها و کاکایی ها در دریاچه از بدیع ترین دیدنی های طبیعت ایران است.

در سرشماری که همه ساله از پارک ملی دریاچه ارومیه انجام می گیرد مشخص شده که این زیستگاه کم نظیر محل زیست تابستان گذرانی و زمستان گذرانی ۱۸۰ گونه از پرندگان آبزی و کنار آبزی است که این تنوع زیستی در یک محدوده در جهان کم نظیر و برای هر توریستی جالب توجه است.

در این میان کاظم داشی (سنگ کاظم خان) یا قلعه یکدر یاقرخلار یکی از مکان های دیدنی و تاریخی دریاچه ارومیه که بیشتر شبیه شبه جزیره سنگی است. در نزدیکی روستای گورچین قلعه در ۶۰ کیلومتری شمال ارومیه است. کاظم داشی برای کسانی که تازه به این شهر می روند در نزدیک جاده جدید ارومیه - سلماس (جاده قره باغ) در دریاچه ارومیه به شکل شبه جزیره مشاهده می شود که در گذشته کاملاً جزیره ای بوده است.

سنگ کاظم خان یا قرخلار (محل سکونت ۴۰ نفر) صخره ای است سنگی با محوطه دیدنی که به صورت یک شبه جزیره در عمیق ترین نقطه دریاچه ارومیه است. ارتفاع صخره سنگی بیش از ۳۵۰ متر است. دور تا دور این سنگ را با بریدن بدنه آن به شکل راهی در آورده اند که عرض آن ۶۰ متر و طولش در حدود ۵۰۰ متر است و تنها راه دستیابی به بالای سنگ راهی است کم عرض.

این معبر سنگی هرچه به سمت بالای سنگ نزدیک شود از عرض آن کاسته می شود و تا ۶ متر کاهش می یابد.

شکل آن صاف و یکپارچه است و قلعه ای بر آن است که فقط یک در دارد. آثار عمارت و ساختمان های متعدد از سنگ های بزرگ و تراشیده در پی و بنای آن به چشم می خورد که از بین رفته است.

غار به اندازه ای است که ۲۰۰ نفر به راحتی می توانند در داخل آن جابه جا شوند. در سال های ۱۹۱۴-۱۹۱۸ شخصی به نام کاظم خان از افراد غیور قوشچی این قلعه را برای دفاع در برابر حمله های اسماعیل آقا سمینقو ساخت.

طیبه آقاجانی