دستاوردهای اقتصادی و زیربنایی دولت نهم, از شهریور ۱۳۸۴ تا شهریور ۱۳۸۷

دولت نهم براساس دیدگاه محصول گرایانه, اهتمام ویژه ای نسبت به اصلا ح ساختار تصمیم گیری و اداری داشته و با حذف بوروکراسی زاید و دست و پاگیر که فرآیند تصمیم گیری در کشور را طولا نی و با تردید مواجه می کرد, تلا ش جدی خود را برای شتاب بخشیدن به روند تعالی و آبادانی ایران به منصه ظهور رسانده است

دولت نهم براساس دیدگاه محصول‌گرایانه، اهتمام ویژه‌ای نسبت به اصلا‌ح ساختار تصمیم‌گیری و اداری داشته و با حذف بوروکراسی‌‌زاید و دست و پاگیر که فرآیند تصمیم‌گیری در کشور را طولا‌نی و با تردید مواجه می‌کرد، تلا‌ش جدی خود را برای شتاب بخشیدن به روند تعالی و آبادانی ایران به منصه ظهور رسانده است.

دولت برای تحقق اصل ۴۴ قانون اساسی اقدام به اصلا‌ح ساختاری در برخی بخش‌های مشمول اصل ۴۴ قانون اساسی از جمله شرکت‌های زیرمجموعه وزارتخانه‌های نیرو، ارتباطات و فناوری اطلا‌عات، نفت و صنایع و معادن کرد تا با رفع موانع حقوقی آنها و اصلا‌حات اساسنامه‌ای و شفاف‌سازی، مقدمات واگذاری آنها را از طریق بورس فراهم آورد.ضمن آنکه در این مدت اقدام‌های بی‌سابقه‌ای هم برای واگذاری شرکت‌های بزرگ دولتی از طریق بورس انجام شد که افزایش چشمگیری در ارزش بورس اوراق بهادار تهران به وجود آورد و این سازمان در سطح جهانی دارای بیشترین درصد رشد ارزش شد.

● وزارت امور اقتصادی و دارایی

رشد اقتصادی ایران در سال ۱۳۸۶ به ۹/۶ درصد افزایش یافت. بدین ترتیب، اقتصاد ایران در سال ۱۳۸۶ در مقایسه با سال قبل، از رشد مناسبی برخوردار بوده است. نرخ رشد اقتصادی کشور در سال ۱۳۸۵ معادل ۲/۶ درصد بود که در نتیجه در سال ۱۳۸۶ بخش واقعی اقتصاد کشور از ۷/۰ واحد درصد افزایش در نرخ رشد برخوردار شد. رشد اقتصادی ۹/۶ درصدی سال ۱۳۸۶ بالا‌ترین رشد اقتصادی کشور از سال ۱۳۸۳ تاکنون محسوب می‌شود. رشد اقتصادی کشور در سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۵ به ترتیب ۸/۴، ۷/۵ و ۲/۶ درصد بود.

رشد گروه صنایع و معادن در سال ۱۳۸۶ نسبت به سال‌های آخر دولت قبل، بسیار بالا‌تر بوده است. درحالی که در سال‌های ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ رشد این بخش بهترتیب به ۴/۸ و ۷/۶ درصد سقوط کرده بود، در دولت نهم در سال ۱۳۸۵ این رقم به ۵/۸ درصد و در سال ۱۳۸۶ به ۸/۱۰ درصد افزایش یافت.

رشد بخش کشاورزی در سال ۱۳۸۶ به طور تقریبی سه برابر رشد آن در سال ۱۳۸۳ بود در حالی که در سال ۱۳۸۳ رشد این بخش ۲/۲ درصد بود، در سال گذشته این رقم به ۲/۶ درصد رسید. رشد بخش کشاورزی در سال‌های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ به ترتیب ۳/۹ و ۷/۴ درصد بود.

کاهش رشد بخش نفت در سال گذشته، قابل تأمل است. در حالی که در سال ۱۳۸۳ رشد این بخش ۶/۲ و در سال ۱۳۸۵ معادل ۳ درصد بود، در سال گذشته رشد آن به ۸/۰ درصد کاهش یافت. البته در سال ۱۳۸۴ هم رشد بخش نفت، به ۶/۰ درصد نزول پیدا کرده بود.

رشد تولید ناخالص داخلی کشور بدون نفت، در سال ۱۳۸۶ بالا‌ترین رشد آن در ۴ سال اخیر بوده است. رشد اقتصادی کشور بدون نفت از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۶ روند صعودی داشته و از ۱/۵ درصد در سال ۱۳۸۳ به ۴/۶ درصد در سال ۱۳۸۴، ۶/۶ درصد د ر سال ۱۳۸۵ و ۶/۷ درصد در سال ۱۳۸۶ افزایش یافت.

● سهام عدالت

طرح توزیع سهام عدالت میان اقشار کم‌درآمد و متوسط جامعه همچنان ادامه دارد. در ابتدای اجرای این طرح، دهک‌های اول و دوم درآمدی شامل ۴ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر از اعضای کمیته امداد امام خمینی(ره) و بهزیستی شناسایی شدند و سهام عدالت به همراه سود به آنان واگذار شد. تاکنون بین ۵/۲۲ میلیون نفر برگه سهام عدالت توزیع شده است، یعنی در واقع ۳ دهک درآمدی جامعه عضو تعاونی‌های سهام عدالت شده‌اند. قرار است تا پایان سال جاری نیز ۶ دهک درآمدی جامعه شامل ۴۲ میلیون نفر تحت پوشش سهام عدالت قرار گیرند.

همچنین، سهام ایثارگران بین حدود ۳ میلیون نفر در نیمه شعبان توزیع شد، بعلا‌وه زمینه توزیع این سهام بین ۶ میلیون نفر از روستاییان فراهم شده است. این سومین سری از روستاییان هستند که سهام عدالت دریافت می‌کنند و با احتساب این نوبت، در مجموع ۱۵ میلیون روستایی سهام عدالت دریافت می‌کنند.

در کل، تاکنون ۲۲ میلیون و پانصد هزار نفر سهام عدالت دریافت کرده‌اند که برای هر نفر یک میلیون تومان و برای خانوار ۵ نفره، تا ۵ میلیون تومان سهام واگذار شده است. براساس برنامه‌ای که وجود دارد، از مهر و آبان سود سهام ۲۲ میلیون و پانصد هزار نفر در کشور پرداخت می‌شود. سود سهام عدالت در نوبت اول سال گذشته برای ۴ میلیون و پانصد هزار نفر پرداخت شد و از مهرماه سالجاریدومین مرحله دریافت سود اجرا می‌شود.

در مرحله اول واگذاری‌ها که حدود یک سال و نیم از آن می‌گذرد، میزان سهام واگذار شده ۲ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بوده که ارزش روز فعلی آن در بورس پنج هزار میلیارد تومان است و این رقم دو برابر سهم مرحله اول است. مرحله اول و دوم توزیع سهام عدالت، بیش از ۶۵ درصد اضافه ارزش دارد که این غیر از سود حاصل آنهاست. به عبارت دیگر، در مرحله اول، ارزش افزوده سهام، بالا‌ی ۱۰۰ درصد بوده و ارزش سهام مرحله دوم و سوم تا به حال حدود ۲۴ تا ۲۵ درصد افزایش داشته زیرا سهام مرحله دوم و سوم به تازگی توزیع شده است. سهام‌ها علا‌وه بر سودی که پرداخت می‌شود ارزشافزوده بسیار خوبی هم داشته و علت آن مربوط به رشدی بوده که این سهام در بورس اوراق بهادار داشته است.

● تورم

نرخ تورم در پایان سال گذشته به ۴/۱۸ درصد رسید و در آخرین آمار در تیرماه سالجاری به ۵/۲۱ درصد افزایش یافت.

یکی از مهم‌ترین علل افزایش قیمت‌ها در داخل کشور، تورم وارداتی بوده که بنابر اعلا‌م بانک مرکزی، ۲۰ درصد در تورم داخلی مؤثر است. برای مثال، درحالیکه در ۴ ماه نخست سالجاری، واردات کشور از لحاظ وزنی ۱۶ درصد کاهش داشته اما ارزش دلا‌ری آن حدود ۲۴ درصد رشد کرده است.

گزارش‌ها و آمارهای بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول مؤید مسأله اثرگذاری تورم جهانی بر کشورهایی همچون ایران بوده که بارها از سوی مسؤولا‌ن کشورمان به آن اشاره شده است. متوسط نرخ تورم جهانی تحت ‌تأثیر افزایش قیمت نفت و مهم‌تر از آن افزایش قیمت مواد غذایی، از حدود ۲ درصد در ابتدای سال ۲۰۰۶ به ۴ درصد در اواخر سال ۲۰۰۷ و اوایل سال ۲۰۰۸ افزایش پیدا کرده است.

● خصوصی‌سازی

برخلا‌ف انتقادهایی که از دولت نهم می‌شود، آمارها بیان کننده رشد چشمگیر خصوصی‌سازی در ۳ سال اخیر است. از نیمه اول سال ۱۳۸۴ تا پایان سال ۱۳۸۶ در مجموع ۲۸۳ شرکت به صورت بخشی از سهام یا واگذاری کامل سهام آنها در معرض واگذاری به بخش‌های غیردولتی قرار گرفته‌اند که این میزان واگذاری بالغ بر مبلغ ۹۳۷ و ۲۲۰ میلیارد ریال است.

● سرمایه‌گذاری خارجی

حجم سرمایه‌گذاری خارجی مصوب طی سال‌های ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ در قالب ۱۸۴ طرح به ترتیب ۳/۱۰ و ۹/۱۱ میلیارد دلا‌ر بوده است. از این میزان ۸۰ طرح، مربوط به سال ۱۳۸۵ و ۱۰۴ طرح، مربوط به سال ۱۳۸۶ بوده که در مقایسه با سال ۱۳۸۴ (۵۹ طرح) در سال ۱۳۸۶، ۱۷۶ درصد و در سال ۱۳۸۵، ۱۳۵ درصد رشد داشته است.

همچنین میزان تسهیلا‌ت مالی جذب شده از طریق بانک جهانی در سال ۱۳۸۳، ۱/۲۸ میلیون دلا‌ر و در سال ۱۳۸۴، ۲/۱۳۰ میلیون دلا‌ر بوده که این رقم در سال‌های ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ به ترتیب به رقم ۷/۲۵۲ و ۶/۱۹۶ میلیون دلا‌ر رسیده است. از این رو، میزان تسهیلا‌ت جذب شده در این بخش طی دو سال اخیر در مقایسه با سال ۱۳۸۳ بهترتیب برابر با حدود ۹۰۰ درصد و حدود ۷۰۰ درصد رشد کرده است.

● عملکرد مالیاتی

آمارها به خوبی گواه رشد چشمگیر درآمدهای مالیاتی در دولت نهم است که گامی‌اساسی در کاهش اتکای بودجه جاری دولت به درآمدهای نفتی محسوب می‌شود.

درآمدهای مالیاتی در تأمین اعتبارات هزینه‌ای در سال ۱۳۸۵، ۳۶ درصد و در سال ۱۳۸۶، ۶/۴۵ درصد عملکرد نشان می‌دهد. همچنین طی سال‌های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ بهترتیب ۲/۱۸ و ۲/۲۶ درصد از دریافت‌های دولت از محل درآمدهای مالیاتی تأمین شده که این رقم در سال ۱۳۸۶ به ۵/۳۰ درصد رسیده است.

● عملکرد بازار بورس

عملکرد بازار بورس در دوره اخیر نشان می‌دهد در سال ۱۳۸۵، تعداد ۸۸۹/۱۵ میلیون سهم به ارزش ۲۰۱/۵۶ میلیارد ریال و در سال ۱۳۸۶، ۴۰۱/۲۳ میلیون سهم به ارزش ۲۰۲/۷۳ میلیارد ریال در بورس کشور معامله شده است. همچنین عملکرد سال ۱۳۸۶ در مقایسه با سال ۱۳۸۵ به لحاظ تعداد ۳/۴۷ درصد و به لحاظ ارزش عملکرد بازار بورس در دوره اخیر نشان می‌دهد در سال ۱۳۸۵، تعداد ۸۸۹/۱۵ میلیون سهم به ارزش ۲۰۱/۵۶ میلیارد ریال و در سال ۱۳۸۶، ۴۰۱/۲۳ میلیون سهم به ارزش ۲۰۲/۷۳ میلیارد ریال در بورس کشور معامله شده است. همچنین عملکرد سال ۱۳۸۶ در مقایسه با سال ۱۳۸۵ به لحاظ تعداد ۳/۴۷ درصد و به لحاظ ارزش ۲/۳۰ درصد رشد نشان می‌دهد.

● وزارت نفت

▪ ظرفیت تولید نفت خام

ظرفیت تولید نفت خام کشور در سال‌های ۱۳۸۶-۱۳۸۴ به ترتیب برابر با ۴۲۶۰، ۴۲۷۵ و ۴۳۳۵ هزار بشکه در روز بوده است که نسبت به ارقام سند بخشی برنامه چهارم توسعه در سال‌های یادشده به ترتیب معادل ۸/۹۶، ۹۵ و ۲/۹۴ درصد تحقق را نشان می‌دهد. همچنین عملکرد شاخص متوسط تولید نفت خام نسبت به برنامه شرکت ملی نفت ایران در سال‌های یادشده تحققی به ترتیب معادل ۴/۹۶، ۲۹/۹۸ و ۸۹/۹۶ درصد را نشان می‌دهد.

▪ تولید گاز طبیعی غنی

به منظور پاسخ به تقاضای روزافزون مصرف این حامل مهم انرژی، تولید گاز طبیعی غنی در دوره سه ساله اول برنامه چهارم توسعه، از روند صعودی برخوردار بوده و در سال ۱۳۸۶ نسبت به سال قبل از آن حدود ۸/۴۱ میلیون مترمکعب در روز افزایش داشته است. عملکرد این شاخص در سال‌های ۱۳۸۶-۱۳۸۴ به ترتیب معادل ۴۳۶، ۴۶۴ و ۸/۵۰۵ میلیون مترمکعب در روز بوده که در سال ۱۳۸۶، ‌نسبت به سال پایه (۱۳۸۳) از افزایشی معادل ۸/۹۷ میلیون مترمکعب در روز برخوردار شده که نسبت به اهداف برنامه موجود در سند بخشی به ترتیب ۲/۱۱۱، ۱۱۶ و ۴/۱۱۲ درصد محقق شده است.

▪ سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در بخش نفت و گاز

مجموع کل سرمایه‌گذاری انجام شده در بخش نفت و گاز در سه سال اول برنامه چهارم توسعه ۴۶ میلیارد و ۶۷۸ میلیون دلا‌ر بوده که ۱۳ میلیارد و ۳۰۷ میلیون دلا‌ر در سال ۱۳۸۴، ۱۶ میلیارد و ۹۹۶ میلیون دلا‌ر، در سال ۱۳۸۵ و ۱۶ میلیارد و ۳۷۴ میلیون دلا‌ر در سال ۱۳۸۶ صورت گرفته است.

● وزارت نیرو

▪ آب

آب قابل تنظیم در پشت سدهای به بهره‌برداری رسیده از ۲۵ میلیارد و ۶۵۹ میلیون مترمکعب در سال ۱۳۸۴ به ۲۶ میلیارد و ۱۷۴ میلیون مترمکعب در سال ۱۳۸۵ و ۲۸ میلیارد و ۲۸۵۳۲ متر مکعب در پایان سال ۱۳۸۶ رسیده است.

▪ سدسازی

تعداد سدهای در دست ساخت در سال ۱۳۸۴، هشتاد و پنج سد بوده که این عدد در سال ۱۳۸۵ به هشتاد و نه سد رسیده است. این رقم در پایان سال ۱۳۸۶ به ۹۳ سد رسیده است.

▪ برق

ظرفیت نصب شده نیروگاه‌ها از ۴۱ هزار مگاوات در سال ۱۳۸۴ به ۵۰ هزار مگاوات در سال ۱۳۸۷ رسیده است.

میزان تولید انرژی از ۱۷۸ میلیارد کیلووات ساعت در سال ۱۳۸۴ به ۲۰۸ میلیارد کیلووات ساعت در سال ۱۳۸۷ رسیده است.

تعداد مشترکان برق از ۱۹ میلیون و ۶۵۲ هزار مشترک در سال ۱۳۸۴ به ۲۱ میلیون و ۵۱۳ هزار مشترک در سال ۱۳۸۷ رسیده است.

تعداد روستاهای دارای برق از ۴۹ هزار روستا در سال ۱۳۸۴ به ۵۱ هزار روستا در سال ۱۳۸۷ رسیده است.

▪ آب شهری

جمعیت تحت پوشش آب شهری از ۱۹/۴۶ میلیون نفر در سال ۱۳۸۴ به ۴۹ میلیون نفر در سال ۱۳۸۷ رسیده است. طول شبکه توزیع آب شهری هم از ۹۸ هزار کیلومتر در سال ۱۳۸۴ به ۱۰۵ هزار کیلومتر در سال ۱۳۸۷ رسیده است. تعداد تصفیه‌خانه‌های آب شهری از ۸۹ واحد در سال ۱۳۸۴ به ۱۰۰ واحد در سال ۱۳۸۷ افزایش یافته است. تعداد مشترکان آب شهری از ۶۴/۹ میلیون مشترک در سال ۱۳۸۴ به ۱۱ میلیون مشترک در سال ۱۳۸۷ رسیده است.

▪ آب روستایی

جمعیت تحت پوشش آب سالم از ۰۸/۱۳ میلیون نفر در سال ۱۳۸۴ به ۲/۱۴ میلیون نفر در سال ۱۳۸۷ رسیده و تعداد مشترکان آب از ۱/۳ میلیون مشترک به ۴/۳ میلیون مشترک افزایش یافته است. طول شبکه توزیع آب روستایی از ۱۰۸۸۱۷ کیلومتر در سال ۱۳۸۴ به ۱۱۹۴۴۶ کیلومتر در سال ۱۳۸۷ رسیده است.

تعداد تصفیه‌خانه‌های آب روستایی از ۱۸۷ واحد در سال ۱۳۸۴ به ۲۳۰ واحد در سال ۱۳۸۷ رسیده است.

● بانک مرکزی جمهوری اسلا‌می ایران

ـ ارایه لا‌یحه تأمین ۱۵ هزار میلیارد تومان برای پرداخت بدهی دولت به بانک‌ها برای کندکردن استفاده بانک‌ها از منابع بانک مرکزی.

ـ کنترل تورم و مهار آن و جلوگیری از تزریق نقدینگی تورم‌زای بانک مرکزی به اقتصاد.

ـ تدوین بسته سیاستی بانک مرکزی برای مدیریت نقدینگی بانک‌ها.

ـ کنترل روند پرشتاب اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی از شهریور ماه سال گذشته.

ـ اجرای سیاست‌های تشویقی در مورد بانک‌‌های خصوصی برای افزایش سرمایه‌های خود.

ـ ساماندهی مؤسسه‌های مالی و اعتباری غیرمتشکل و ضابطه‌مندی آنها.

ـ ساماندهی روند چاپ و انتشار چک پول‌ها.

ـ انعطاف بیشتر سپرده قانونی بانک‌ها از ۱۷ درصد به ۵/۱۵ درصد و تشویق بانک‌ها به جذب سپرده‌های درازمدت.

ـ تلا‌ش برای برقراری یک رژیم ارزی منطقی و مناسب با فضای اقتصادی کشور در راستای جلوگیری از تزلزل ثبات اقتصادی.

ـ اولویت در پرداخت تسهیلا‌ت با حفظ اشتغال موجود.

● سازمان انرژی اتمی

ـ ورود سوخت اولیه نیروگاه به میزان ۱۸۰ مجتمع سوخت به همراه میله‌های کنترلی آنها به کشور.

ـ انجام مناقصه برای مطالعات ساختگاه‌های نیروگاه‌های هسته‌ای جدید.

ـ استخراج اورانیوم: دسترسی به ماده معدنی اورانیوم و استخراج سنگ معدن آن، مهم‌ترین اقدام در تولید کیکزرد است. طرح تجهیز معادن اورانیوم با هدف اولیه استخراج سالا‌نه ۱۲۰ هزار تن سنگ اورانیوم از کانسار (آنومالی) منطقه معدنی ساغند برنامه‌ریزی شده است. عملیات حفاری دو حلقه چاه معدنی یکی در عمق ۳۵۰ متری و دیگری در عمق ۲۵۰ متری و نیز عملیات حفر تونل‌های استخراجی به طول ۶۰۰ متر انجام شده است.

ـ احداث کارخانه تولید اکسید اورانیوم: پس از استخراج سنگ معدن اورانیوم، ‌تولید اکسید اورانیوم (کیک زرد) سومین مرحله از چرخه سوخت هسته‌ای است. برای تولید این محصول، طراحی و ساخت دو کارخانه اردکان یزد با ظرفیت ۶۷ تن و بندرعباس با ظرفیت ۲۱ تن در سال برنامه‌ریزی شده است. تا پایان سال ۱۳۸۶ پیشرفت فیزیکی پروژه بندرعباس ۵۸/۸۳ درصد بوده و به میزان ۲/۲۳۶۵ کیلوگرم نیز کیک زرد تولید شده است.

ـ تکمیل، راه‌اندازی و بهره‌برداری از واحد اول نیروگاه اتمی بوشهر که تا خرداد سال جاری پیشرفت کلی طرح به ۹۵ درصد رسیده است.

ـ طراحی نیروگاه هسته‌ای بومی‌۳۶۰ مگاواتی.

ـ توسعه ساخت داخل تجهیزات نیروگاه‌های هسته‌ای.

● وزارت مسکن و شهرسازی

ـ واگذاری زمین به تعداد بیش از یک میلیون و ۲۴۵ هزار واحد مسکونی به واجدان شرایط با جهت‌گیری ‌‌کم‌درآمدها در سال ۱۳۸۷.

ـ اجرای پروژه‌های ملی ساختمان‌های عمومی‌و دولتی شامل ۱۵۱ بیمارستان، ۱۳ مجتمع اداری، ۶ مجتمع ورزشی، ۵ مجتمع ویژه، ۴ مجتمع دانشگاهی، ۲ مجتمع توانبخشی و ۶۲ مجتمع در شهر بم.

ـ رشد چشمگیر در احیای بافت‌های فرسوده به طوری که در طول فعالیت دولت نهم برای ۳۵۵ شهر و به مساحت ۵۳۵۰۰ هکتار، محدوده بافت‌های فرسوده تعیین شد. این در حالی است که تا سال ۱۳۸۳ تنها در ۳۰ شهر و به مساحت ۳۵۰۰ هکتار محدوده بافت‌های فرسوده تعیین شده بود.

ـ تعداد محدوده بافت‌های فرسوده مصوب نیز مربوط به ۲۵۱ شهر و به مساحت ۵۴۴۱۰ هکتار است حال آنکه تا سال ۱۳۸۳ تنها محدوده بافت‌های فرسوده ۳۰ شهر تصویب شده بود.

ـ تهیه طرح توانمندسازی سکونتگاه‌های غیررسمی شهری (حاشیه‌ای) نیز در دولت نهم چند برابر پیش از آن شده است. براساس این، درحالی که تا سال ۱۳۸۳ تنها در ۳ شهر این طرح اجرا شده بود، در ۳ سال اخیر در ۲۰ شهر این طرح تهیه شده است.

ـ در ۳ سال اخیر همچنین در ۱۸۴۲ هکتار بافت‌فرسوده طرح بهسازی و نوسازی شهری اجرا و ۱۴۹۸۴۳ واحد نوسازی شد در حالی که تا سال ۱۳۸۳ کمتر از ۱۳۸۷ هزار واحد نوسازی شده بود.

ـ در ۳ سال اخیر، ۵۷ هزار و ۴۸۸ نفر در شهرهای جدید اسکان یافتند و ۱۵ هزار و ۹۹۳ واحد مسکونی در این شهرها تکمیل شد و ۱۲۶ هزار و ۴۹۶ هزار واحد مسکونی نیز در دست اجراست. همچنین برای احداث ۲۵۰ هزار واحد مسکونی در قالب مسکن اجاره ۹۹ ساله به گروه‌های فاقد مسکن، در شهرهای جدید، زمین واگذار شده است.

---