جهان ۲۰۰۴ ۱

سال عراق عراق عراق

جهان، سال ۲۰۰۴ میلادی را درحالی آغاز كرد كه عراق همچنان تحت اشغال، مانند سال گذشته بازهم صدرنشین اخبار رسانه ها بود تا این سال نیز مانند ۲۰۰۳ و البته ،۲۰۰۲ سال عراق نام بگیرد. مراسم سال نو ۲۰۰۴ در كشورهای اروپایی و آمریكایی تحت تدابیر شدید امنیتی جشن گرفته شد تا همه از یاد نبرند كه جهان دگرگون شده بعد از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ تا سالها به وضعیت عادی بازنمی گردد.سال ۲۰۰۴ سال جنگ، انفجار، گروگان گیری، دیپلماسی، چانه زنی، انتخابات و انقلاب بود. مهمترین خبر این سال در كنار اوضاع عراق، انتخابات در آمریكا و نتیجه نه چندان قابل پیش بینی آن بود.

ناتو پشت مرزهای روسیه

در نخستین ماه های سال ۲۰۰۴ ، ده ستاره جدید به دایره ۱۵ ستاره ای پرچم اتحادیه اروپا اضافه شد و این بلوك تجاری سیاسی مرزهای خود را گسترده تر كرد. كشورهای تازه وارد قبرس، چك، استونی، مجارستان، لتونی، لیتوانی، مالت، لهستان، اسلواكی و اسلوونی هستند.اضافه شدن این كشورها و بزرگ شدن اتحادیه اروپا از چند جهت اهمیت دارد. با این تحول، گستردگی اتحادیه اروپا ازنظر مساحت یك چهارم و جمعیت یك پنجم افزایش یافت. اكنون اتحادیه اروپا با ۴۵۰ میلیون نفر جمعیت بزرگترین بازار واحد دنیاست. البته پیمان تجارت آزاد آمریكای شمالی یا نفتا از نظر قدرت اقتصادی هنوز توانمندتر از اتحادیه اروپاست.ازنظر سیاسی، این اتحادیه اكنون مجموعه ای گسترده از كشورها را تشكیل داده كه سران یا وزرای آنها در نشست های دوره ای خود با تصمیم گیری هایشان تحولات دنیا را تحت تاثیر قرار می دهند.وعده ورود به اتحادیه اروپا موجب شد تا كشورهای تازه وارد و متقاضیانی كه در آینده خواستار واردشدن به این اتحادیه هستند اصلاحات مشابه ای را به اجرا بگذارند كه این تغییرات به یكدست شدن اروپا منجر می شود.۱۰ كشور جدیدی كه به تازگی وارد اتحادیه اروپا شدند درحقیقت كشورهای اروپای شرقی هستند كه در دوران جنگ سرد موردتوجه فراوان آمریكا قرار داشتند و نسبت به كشورهای «اروپای قدیم» مثل آلمان و فرانسه، آمریكایی ترند. ورود این كشورها به اروپا شاید تصمیم گیری های این اتحادیه را بیشتر به جهت آمریكا متمایل كند، اما روی دیگر این ماجرا آن است كه ورود این كشورها به اتحادیه اروپا موجب می شود كه سیاست هایی در چارچوب اروپایی اتخاذ كند و سازگار با هسته اروپا پیش بروند.بلغارستان، كرواسی و رومانی از كشورهایی هستند كه در آستانه ورود به اتحادیه اروپا قرار دارند. در آخرین ماه سال ۲۰۰۴ در یك توافق تاریخی، اروپا تاریخ شروع مذاكرات عضویت تركیه را نیز اعلام كرد. این مذاكرات ممكن است تا ۱۵ سال طول بكشد.ناتو نیز در اوایل سال ،۲۰۰۴ طی مراسمی پرچم هفت كشور بلوك شرق یعنی بلغارستان، رومانی، استونی، لتونی، لیتوانی، اسلواكی و اسلوانی را در كنار پرچم ۱۹ عضو دیگرش قرار داد و به این ترتیب ناتو نیز مانند اتحادیه اروپا، همه اروپا را فرا گرفت و به حیاط خلوت روسیه رسید. روسیه كه مدتی است آموخته است خودش را با شرایط جدید دنیا سازگار كند، بیكار ننشست و با امضای توافقنامه ای با ناتو درباره استقرار تجهیزات نظامی این كشورها در روسیه و به طور متقابل، تجهیزات روسیه در این كشورها، این تهدید را به فرصت تبدیل كرد. البته روسیه در این سال تنگ شدن حلقه محاصره غرب را به طور كامل احساس كرد.

انتخابات در افغانستان

سال ۲۰۰۴ با تصویب قانون اساسی جدید در افغانستان شروع شد و با انتخابات سراسری و معرفی كابینه جدید به پایان رسید. راهی كه افغانستان طی دو سال گذشته پیموده است به اندازه همه تاریخ آن می تواند سرنوشت این كشور را تغییر دهد.در ماه های پایانی سال ۲۰۰۴ در انتخاباتی كه چندان هم بی حرف و حدیث نبود، با حضور ۱۷ كاندیدا از طیف های مختلف افغان، حامد كرزای رییس دولت انتقالی با ۵۴ درصد آرا به پیروزی رسید. چند كاندیدای انتخاباتی به شیوه تبلیغات و نحوه برگزاری انتخابات و جوهر و برگه های رای ایراداتی گرفتند و چند روزی خواستار برگزاری مجدد رای گیری شدند؛ اما بعد از مدتی آنها هم اهمیت این انتخابات را برای آینده كشور جنگ زده افغانستان درك كردند و به نتیجه نخستین رای گیری تاریخ افغانستان گردن گذاشتند. كرزای در روزهای پایانی سال ۲۰۰۴ كابینه جدید خود را معرفی كرد. در كابینه جدید افغانستان چند چهره مهم دولت در دو سال گذشته غایب هستند. ژنرال قاسم فهیم و یونس قانونی و محمد محقق ازجمله این چهره ها هستند.تصویر یاسر عرفات با آن چهره تكیده و كلاه پشمی درحالی كه با چشم هایی پر از اشك و نگاهی نگران از هلی كوپتر امداد فرانسوی برای مردم رام الله دست تكان می داد، یكی از به یادماندنی ترین تصاویر سال ۲۰۰۴ یا همه تاریخ است.او بعد از دو سال ونیم حبس در رام الله برای اولین بار مقرش را ترك می كرد تا به بیمارستانی نظامی در پاریس برود و پزشكان علت بیماری مشكوك او را كه چند هفته ای از آن می گذشت، بیابند. اما بسیاری می دانستند كه این سفر بازگشتی ندارد. مهمترین دلیل این پیش بینی آن بود كه اسرائیلی ها اگر از رو به موت بودن عرفات اطمینان نداشتند هیچ گاه اجازه فرود هلی كوپتر فرانسوی و بردن ابوعمار به خارج از فلسطین را نمی دادند. یك هفته بعد از بستری شدن عرفات ۷۵ ساله در پاریس، او به حالت كما فرو رفت و دیگر به زندگی بازنگشت.علت مرگ او هنوز مورد بحث محافل خبری و حتی اعضای خانواده اش است.پزشكان فرانسوی از كارافتادن ارگان های بدن را علت مرگ او اعلام كردند، اما شایعاتی هم درباره مسمومیت خونی عرفات توسط اسراییل منتشر شد.ابوعمار آرزو داشت كه در بیت المقدس دفن شود، اما اسراییل چنین اجازه ای نداد. خاك مسجد الاقصی را به رام الله بردند و عرفات را در آن جای دادند. البته پیش از آن مراسم تشییع جنازه ای باشكوه با حضور سران كشورهای عربی و غیرعربی و همچون یك رهبر بزرگ برای او در قاهره برگزار شده بود.سرزمین های اشغالی فلسطین در سال میلادی گذشته نیز صحنه حملات سنگین نظامیان اسرائیلی و البته ترور دو چهره مبارز خود بود كه هر دو در چارچوب سیاست «ترور هدفمند» اسرائیل و با شلیك راكت هلی كوپتر به سمت خودروی حامل آنها به شهادت رسیدند.این دو شهید فلسطینی شیخ یاسین رهبر حماس و عبدالعزیز الرنتیسی سخنگو و از مقامات ارشد حماس بودند. انتخابات سراسری فلسطین در سال آینده روند تحولات بعدی آن را رقم می زند.

عراق

در سال ،۲۰۰۴ عراق شاهد ادامه جنگ از نوع دیگری بود. انفجارهای پیاپی با تلفات سنگین هم از میان عراقی ها و هم نیروهای خارجی مستقر در این كشور و از سوی دیگر گروگان گیری و گردن زدن گروگان ها مقابل دوربین فیلم برداری از مهمترین نكات این جنگ متفاوت بوده است. در این مدت گروگان هایی از كشورهای ژاپن، كره جنوبی، آمریكا، انگلیس و چند كشور دیگر كه بیشتر آنها غیرنظامی بودند توسط گروهی كه سركرده آن ابومصعب الزرقاوی از نزدیكان القاعده است، اسیر شده و بعد تقاضای عقب نشینی نیروهای آن كشور از عراق مطرح می شد. بعد از رد این درخواست گروگان ها سربریده می شدند و این اوج خشونت در عراق جنگ زده بود.