شهدهایی که عسل می شود

این روزها اکثر زنبورهای عسل در حال شهدگیری از گل های بهاری یا مواد قندی گیاهان و درختان هستند

این روزها اکثر زنبورهای عسل در حال شهدگیری از گل‌های بهاری یا مواد قندی گیاهان و درختان هستند. شهد مکیده شده را پس از افزودن انواع آنزیم‌ها و انجام چند کنش شیمیایی تبدیل به مایعی خوشبو و نیروزا به نام عسل می‌کنند و آن را در قاب‌های چندوجهی موم اندود شده خود ذخیره می‌کنند.

از اواسط یا اواخر بهار تقریبا تمام کندوها پر عسل شده و می‌توانیم با مراجعه به برخی تولیدکنندگان عسل محلی یا برخی عرضه‌کنندگان معتبر، عسل بهاره تهیه کنیم.

اما چرا هنگام خرید عسل برخی فروشندگان میزان مواد قندی بعضی عسل‌ها را زیاد و برخی دیگر را کم معرفی می‌کنند؟ آیا عسل تقلبی وجود دارد؟ چگونه می‌توان عسل طبیعی را شناسایی کرد؟ آیا شکرک زدن عسل دلیلی بر تقلبی بودن آن است؟

● ارزش تغذیه‌ای عسل طبیعی

عسل سرشار از ویتامین‌های گروه B ، C و مواد معدنی منیزیم، پتاسیم، کلسیم، گوگرد، آهن، مس، روی، فسفر و ید است.

عسل طبیعی حاوی قندهایی چون گلوکز و فروکتوز بوده و درصد بسیار کمی هم ساکاروز (شکر) دارد. چون قند موجود در عسل نیازی به هضم اولیه در معده ندارد به سرعت جذب خون شده و پس از مدت زمان کوتاهی (حدود هفت دقیقه) اثر نیروزایی خود را آشکار می‌سازد.

عسل طبیعی مقوی قلب و کبد است و در دفع سموم بدن نقش موثری دارد و به عنوان آرامبخشی قوی، بی‌خوابی‌های شبانه را رفع و درمانگر موثر بیماری‌های تنفسی و حساسیت‌های فصلی است.

● میزان ساکاروز (شکر) عسل طبیعی پایین است

عسل طبیعی: این عسل توسط زنبور و تنها از شهد گل‌ها و گیاهان تهیه می‌شود. میزان ساکاروز این عسل بسیار پایین بوده و به دلیل آنکه دیگر قندهای موجود در آن برای جذب نیاز به انسولین ندار​د، برای مبتلایان به دیابت مفید است. خوب است بدانید تمام خواص درمانی و تغذیه‌ای که در مورد عسل گفته و نوشته می‌شود مربوط به عسل طبیعی است که به دلیل هزینه‌های نگهداری و پرورش زنبور، قیمت گرانی داشته و در بازار کمتر یافت می‌شود. عسل طبیعی را از فروشگاه‌هایی که خود پرورش دهنده زنبور و تولیدکننده عسل هستند، تهیه کنید.

عسل تغذیه‌ای: این عسل توسط زنبور و علاوه بر شهد گل‌ها و گیاهان از شربت و شکری که در مجاورت کندو قرار داده می‌شود به دست می‌آید. این نوع عسل، ساکاروز زیادی داشته و به‌طور قطع کیفیت و خواص عسل طبیعی را ندارد و مصرف آن برای بیماران دیابتی مضر است. این نوع عسل در اغلب فروشگاه‌های مواد غذایی با قیمتی مناسب عرضه و به همین دلیل مورد استقبال عموم است.

عسل تقلبی: ماده‌ای شبیه عسل است که زنبور در تهیه آن هیچ دخالتی ندارد. این محصول اغلب از ترکیب گلوکز تجاری، شکر، اسید سیتریک، اسانس و دیگر مواد افزودنی به دست می‌آید و فاقد خاصیت درمانی و غذایی است و برای سلامتی مضر است. این عسل نیز به دلیل قیمت بسیار پایین با اقبال عمومی مواجه است.

عسل تک گل: عسلی است که زنبور تنها از یک نوع گل شهدگیری کند. مانند عسل اقاقیا، عسل آویشن و... البته این عسل‌ها صد در صد تک گل نیست ، زیرا احتمال دارد زنبور در مسیر پرواز از برخی گل‌های متفرقه منطقه نیز شهدگیری کرده باشد. این نوع عسل‌ها خواص درمانی بسیار زیاد و مختص به گیاه یا گل مربوطه را داشته و نسبت به عسل‌های دیگر قیمت بالاتری دار​د.

عسل چند گل: عسلی است که زنبور از روی گل‌های گوناگون شهدگیری کرده باشد. این نوع عسل از نظر خواص، رنگ، عطر و طعم مطابق ذائقه اغلب مصرف‌کنندگان بوده و کاربرد درمانی دارد.

عسل شان (موم‌دار): این نوع عسل سرشار از موم، بره موم و گرده گل بوده و خواص و کیفیت بالایی دارد. اما باید بدانید برخی افراد غیر متعهد و سودجو با دستگاه‌های موم ساز و پارافین (ماده اولیه شمع) موم‌هایی تقلبی ساخته و با قرار دادن آن در شبه عسل‌های تقلبی موجب گمراهی مصرف‌کنندگان می‌شوند.

عسل بهاره و پاییزه: عسلی که در اواخر فصل بهار به وسیله زنبور از درختان میوه‌ای چون مرکبات، اقاقیا، زردآلو، بادام و... به دست می‌آید عسل بهاره و عسلی که از اوایل تابستان تا اواسط پاییز از شهد گل‌ها و گیاهان صحرایی تولید می‌شود عسل پاییزه نام دارد.

● ملاک تشخیص عسل طبیعی

باور گروهی از افراد آن است که عسل وقتی شکرک بزند یا کدر و ته‌نشین شود، عسل تقلبی است. اگر هم رنگش کهربایی تیره و بافتی سفت داشته باشد و به اصطلاح کش بیاید و بعد از یک شبانه روز در یخچال شکرک نزد و چنانچه قاشقی از آن برداشته شود قطرات آن به صورت باریکه‌ای پیوسته کش آید و منقطع نشود، عسل طبیعی و سالم است. اما باید بدانید چنین نیست، هر چند شناسایی عسل طبیعی از تقلبی آن به وسیله عموم افراد سخت است و تنها دستگاه‌های آزمایشگاهی ملاک دقیق و علمی تشخیص عسل طبیعی است.

● شکرک زدن عسل دلیل تقلبی بودن آن نیست

عسل به دلیل آنکه سرشار از مواد قندی است، احتمال دارد بلورین شده و به اصطلاح شکرک بزند. خوب است بدانید عسل‌هایی که گلوکز کمتری دار​د دیرتر و آنهایی که ساکاروز بیشتری دار​د زودتر شکرک می‌ز​ند.

● تفاوت میان شکرک عسل طبیعی و تقلبی

عسل طبیعی معمولا بتدریج و به مرور زمان کدر و ته‌نشین شده و رسوب می‌کند. شکرک آن مانند شکرک شیره خرما نرم بوده و در حین خوردن هیچ‌گونه صدایی زیر دندان احساس نمی‌شود و در داخل دهان به سرعت مایع می‌شود. اما شکرک عسل تقلبی مثل نبات سفت است و بسختی با قاشق جدا شده و موقع خوردن مانند دانه‌های شکر در زیر دندان صدا داده و مثل شکلات به دندان می‌چسبد.

معمولا این نوع عسل‌ها کدر و ته‌نشین نشده و در مدت زمان کوتاهی شکرک می‌زند. برای جلوگیری از تبلور عسل، برخی کارخانجات بسته‌بندی و تولیدکنندگان غیرمتعهد با حرارت دادن طولانی مدت و افزودن برخی مواد، پدیده کریستالیزاسیون (شکرک زدن عسل) را به تاخیر می‌انداز​د.

بد نیست بدانید حرارت مستقیم و طولانی مدت موجب کاهش ارزش تغذیه‌ای و خواص درمانی عسل شده و به دلیل ایجاد ترکیبات شیمیایی مصرف آن برای سلامت مصرف‌کننده مضر است.

فاخره بهبهانی