الکساندر لیتویننکو

مرگ الکساندر لیتویننکو Alexander Litvinenko جاسوس سابق اداره امنیت فدرال روسیه در انگلیس, یکی از پرسروصداترین جریان های خبری به شمار می رود

مرگ الکساندر لیتویننکو (Alexander Litvinenko) جاسوس سابق اداره امنیت فدرال روسیه در انگلیس، یکی از پرسروصداترین جریان‌های خبری به شمار می‌رود.

الکساندر والتروویچ لیتویننکو جاسوس سابق اداره امنیت روسیه پس از ۲۳روز جدال با مسمومیتی که ناشی از «پلوتونیوم۲۱۰» گزارش شد از جهان رفت تا جریان خبری داستان مسمومیتش را گسترده‌تر کند؛ داستانی که همه، خالق آن را دولت روسیه و شخص پوتین می‌دانند.

لیتویننکو در ۴دسامبر۱۹۶۴ یا به قولی در ۳۰اوت همان سال در شهر «ورونژ» روسیه به دنیا آمد. نخستین فعالیت‌های او که به شغل آینده‌اش مربوط می‌شد، فرماندهی گروه‌های کوچکی در سال۱۹۸۵ بود که امنیت حمل‌ونقل محموله‌های باارزش را در داخل روسیه تامین می کرد.

او در ۱۹۸۶ به «کا. گ. ب» پیوست و به‌سرعت به بخش ضدجاسوسی و مبارزه با جرائم سازمان‌یافته پیوست. وی در این بخش، فعالیت‌های زیادی انجام داد و موفق به دریافت مدال افتخار شد اما همین فعالیت زیاد، بعد‌ها برای او دردسر ساز شد و دشمنان زیادی برای او ایجاد کرد.

لیتویننکو در سال۱۹۹۷ به عنوان افسر ارشد عملیاتی در بخش تحلیل جرائم سازمان‌یافته اداره امنیت فدرال روسیه مشغول به کار شد و هنگامی که «بوریس برزووسکی» تاجر معروف روس به عنوان یکی از مسئولان بلندپایه دولتی در روسیه مشغول به کار شد، مسئول مستقیم محافظت از او شد و همین مسئولیت در نهایت منجر به دوری همیشگی او از سازمان‌های امنیتی روسیه شد.

سال‌۱۹۹۸ هنگامی که پوتین رئیس‌جمهور فعلی روسیه ریاست اداره امنیت فدرال روسیه را بر عهده داشت، لیتویننکو به همراه چند تن از همکارانش در بخش تحلیل جرائم سازمان‌یافته اداره امنیت روسیه در یک برنامه تلویزیونی اعلام کردند رئیس‌شان(پوتین) از آنها خواسته است بوریس برزووسکی را ترور کنند. برزووسکی در آن زمان رئیس شورای امنیت روسیه بود و روابط نزدیکی با بوریس یلتسین- رئیس جمهور وقت روسیه- داشت.

همین افشاگری لیتویننکو باعث شد او از اداره امنیت فدرال روسیه اخراج و دوبار در زندان‌های مسکو زندانی شود.

سرانجام او در سال۱۹۹۹ به صورت مشروط از زندان آزاد و متعهد شد که روسیه را ترک نکند ولی یک پاسپورت جعلی، او را از مرز اوکراین به استانبول رساند و از همان شهر به همراه همسر و پسرش به انگلستان گریخت.

در انگلستان او روابط خود را با رابطانش در روسیه قطع نکرد و به یکی از منتقدان سرسخت پوتین تبدیل شد. لیتویننکو در سال۲۰۰۲ کتاب «انفجار روسیه؛ ترور از درون» را منتشر کرد و در آن، اداره امنیت فدرال روسیه را متهم کرد که در سال‌۱۹۹۹ با منفجرکردن یکی از مجتمع‌های مسکونی روسیه باعث کشته‌شدن بیش از ۳۰۰ نفر از ساکنان آن شده است. او در این کتاب اعلام کرد این انفجار به دروغ به جنگجویان چچنی نسبت داده شد تا حضور نظامیان روس در چچن توجیه شود. لیتویننکو همچنین در کتاب دیگری که در سال۲۰۰۳ منتشر کرد، پوتین را متهم کرد که شخصا در جرائم سازمان‌یافته دست داشته است. گفته می‌شود او در این خصوص همکاری‌های زیادی با «آناپولیتکوویسکایا» داشت.

پولیتکوویسکایا روزنامه‌نگاری که در موضوع جنگ چچن مشغول تحقیق بود همچون لیتویننکو معتقد بود انفجار مجتمع مسکونی در مسکو کار اداره امنیت روسیه بوده است. این روزنامه‌نگار، ماه گذشته بر اثر شلیک گلوله به سرش کشته شد و لیتویننکو هنگام مرگ در مورد قتل او تحقیق می‌کرد.

لیتویننکو در کنار همه اینها به‌شدت اعتقاد داشت «رومانو پرودی» نخست‌وزیر فعلی ایتالیا و رئیس سابق کمیسیون اروپایی، عامل «کا. گ. ب» در ایتالیا بوده است.

او همچنین چند بار اعلام کرده بود که «ایمن الظواهری» مرد شماره ۲ القائده توسط اداره امنیت فدرال روسیه در داغستان آموزش دیده است.

در نخستین روز از ماه نوامبر، لیتویننکو یکباره و به‌شدت بیمار شد. او بعدها در مصاحبه‌هایش گفت که در این روز با دو مأمور سابق «کا. گ. ب» ملاقات داشته و پس از آن با دوست قدیمی ایتالیایی‌اش به یک رستوران رفته است. دوست ایتالیایی او «ماریو اسکاراملا» بود که در آن روز اطلاعاتی در مورد قتل خانم پولیتکووسکایا به لیتویننکو داده بود. در ۲۴نوامبر گزارشی منتشر شد که نشان داد اسکاراملا خود از ترس این‌که هدف بعدی باشد، در جایی نامعلوم پنهان شده است.

لیتویننکو دو روز به بعد به بیمارستانی در لندن منتقل شد و تحت حفاظت ویژه قرار گرفت و سرانجام در ۱۹نوامبر اعلام شد که لیتویننکو با مواد رادیواکتیو مسموم شده است. پلیس انگلیس تحقیقات گسترده ای در این مورد آغاز کرد. در حالی که افکار عمومی و رسانه‌ها، دولت روسیه را مسئول مرگ لیتویننکو دانستند ولی دولت این کشور همان روز که گزارش مسمومیت لیتویننکو منتشر شد اعلام کرد در مسمومیت او نقشی نداشته و «الکساندر لیتویننکو» سرانجام در شامگاه ۲۲دسامبر بر اثر مسمومیت پلوتونیوم۲۱۰ از دنیا رفت.

لیتویننکو پیش از مرگ، در نامه‌ای از همه دوستانش خداحافظی کرد و خطاب به کسانی که مسئول مرگ او هستند، این‌گونه نوشت: «شاید شما مرا ساکت کرده باشید اما این سکوت، هزینه‌ای داشته است. شما نشان دادید که همان قدر بر‌بر و وحشی و سنگدل هستید که سرسخت ترین منتقدان‌تان ادعا می‌کنند».