دردسرهای مربیگری در خیابان

داستان همه راننده های این شهر از همین جا شروع شده است راننده کامیون باشی یا اتوبوس, سرویس مدرسه یا تاکسی دکتر, مهندس, معلم, دانشجو, پیر و جوان فرقی نمی کند, پروفسور هم که باشی اگر بخواهی راننده شوی باید از صفر شروع کنی, باید پشت یکی از همان ماشین هایی که کلاچ و ترمزش زیر پای مربی آموزشگاه رانندگی است بنشینی, چند جلسه آموزش تئوری, ۱۰ جلسه ای هم عملی تازه اگر بااستعداد باشی تا بتوانی در آزمون رانندگی شرکت کنی

داستان همه راننده‌های این شهر از همین جا شروع شده است؛ راننده کامیون باشی یا اتوبوس، سرویس مدرسه یا تاکسی؛ دکتر، مهندس، معلم، دانشجو، پیر و جوان فرقی نمی‌کند، پروفسور هم که باشی اگر بخواهی راننده شوی باید از صفر شروع کنی، باید پشت یکی از همان ماشین‌هایی که کلاچ و ترمزش زیر پای مربی آموزشگاه رانندگی است بنشینی، چند جلسه آموزش تئوری، ۱۰ جلسه‌ای هم عملی (تازه اگر بااستعداد باشی) تا بتوانی در آزمون رانندگی شرکت کنی.

بقیه اش به خودت بستگی دارد که چقدر بااستعداد باشی، بعضی ها همان بار اول قبول می شوند و خیلی ها هم کارشان به جلسات سوم و چهارم می کشد، بعضی ها هم رکورد می شکنند و اینقدر می روند و می آیند که دیگر آنجا حق آب و گل پیدا می کنند تا بالاخره طلسم شان شکسته شود و در آزمون عملی قبول شوند.

همه آنهایی که روزی برای گرفتن گواهینامه پایشان به یکی از آموزشگاه های رانندگی شهرشان باز شده، تا اینجای ماجرا برایشان تجدیدخاطره شده است، هرچند خیلی ها هم چندان دل خوشی از آن روزها ندارند، از این که چرا فلان مربی دل به کار نمی دهد، آن دیگری از ساعت های تمرین می زند، آن یکی زیادی روی ماشینش حساس است، فلانی دائم کلاس اضافی برای هنرجو می نویسد و... .

هرچند بارها گفته ایم این موارد درباره همه مربی ها مصداق پیدا نمی کند، اما باز هم آنها از ما گلایه دارند که چرا وقتی حرف از مشکلات هنرجویان در آموزشگاه های رانندگی می شود، یکطرفه به قاضی می رویم و از مشکلات آنها چیزی نمی نویسیم. مربیان آموزش رانندگی معتقدند هیچ جا دیده نمی شوند، نه آموزشگاه از آنها حمایت می کند و نه سازمان های بیمه ای و دولت آنها را می بینند. گلایه هایی که مربیان آموزشگاه های رانندگی از بی توجهی به وضع و مشکلات شان دارند، بهانه ای شد تا سراغ آنها برویم و پای درد دلشان بنشینیم.

● دغدغه ای به نام درآمد ثابت

درآمد ماهانه یک مربی آموزشگاه رانندگی کاملا تابع تعداد هنرجویی است که آموزشگاه به او می دهد؛ نه از اضافه کاری خبری است نه از تسهیلات حمایتی خاصی.

هرچه تعداد هنرجوی یک مربی کمتر باشد درآمد او هم از دیگران کمتر خواهد بود، در واقع آنها هیچ حقوق ثابتی ندارند.

البته این وضع در نیمه دوم سال و فصول پاییز و زمستان بغرنج تر هم می شود. بازگشایی مدارس و دانشگاه ها کارو بار آموزشگاه های رانندگی را از سکه می اندازد و دوباره با تعطیل شدن مراکز آموزشی در تابستان مشتری آموزشگاه های رانندگی چند برابر می شود.

طبیعی است درآمد مربیان هم تحت تاثیر این شرایط متغیر می شود. مربیان می گویند در فصول پاییز و زمستان گاهی درآمد ماهانه شان به زیر ۳۰۰ هزار تومان می رسد و این وضع زندگی این قشر و خانواده شان را تحت الشعاع قرار می دهد.

خانم طلوعی با ۲۲ سال سابقه مربیگری رانندگی در یکی از آموزشگاه های تهران از این که او و خیلی از همکارانش باید هنوز هم غم تامین هزینه های زندگی و نداشتن حقوق ثابت را بخورند، دل پری دارد.

او می گوید: آموزشگاه برای هر جلسه آموزش هنرجو ۱۹ هزار تومان از او می گیرد در حالی که سهم ما کمتر از ده هزار تومان است حالا شما حساب کنید با این وضع اگر شانس نیاوریم و تعداد هنرجویی که به هر مربی داده می شود، کم باشد آن وقت بعضی ماه ها می شود که درآمدمان به زحمت به ۴۰۰ هزار تومان هم می رسد. شما قضاوت کنید با این درآمدهایی که در نوسان است و فکر آشفته ای که یک مربی بابت هزار و یک مشکل و چاله چوله زندگی و قرض و بدهکاری و اجاره خانه می تواند داشته باشد، چطور می توان از یک مربی انتظار داشت بدون دغدغه دل به کار بدهد؟

آقای خداکرمی، مربی تعلیم رانندگی با ۲۲ سال سابقه کار، گلایه دیگری دارد. او می گوید: اگر یک مربی در یک ماه ده هنرجو داشته باشد که از میان آنها پنج نفر همان بار اول قبول شوند و پنج نفر دیگر کارشان به آزمون مجدد بکشد، اما اگر همکار وی در همان ماه فقط سه هنرجو داشته باشد که دو نفر آنها همان بار اول قبول شده باشند، از نظر آموزشگاه، عملکرد مربی دوم قابل قبول تر است، چون تعداد قبولی این مربی بیشتر است.

گلایه او و دیگر همکارانش این است که چرا آموزشگاه به جای کیفیت آموزش صرفا آمار درصد قبولی ها را ملاک سنجش عملکرد موفق یک مربی قرار می دهد؟

● سال ها در حسرت بیمه شدن

برای مربیان رانندگی که خیلی هایشان عمری را در این کار گذاشته اند و به قول خودشان پیر شغل شان شده اند، این که هنوز با داشتن ۲۰ سال سابقه کار دغدغه بیمه نبودن را داشته باشند، درد بزرگی است.

مربیان آموزشگاه های رانندگی از این که سازمان بیمه تامین اجتماعی هیچ تسهیلاتی را برای بیمه کردن آنها در نظر نگرفته گلایه دارند.

آقای خداکرمی می گوید: تامین اجتماعی هر ساله نرخ حق بیمه های خود را حدود ۲۰ درصد بالا می برد، هیچ ارگانی هم از ما حمایت نمی کند، آموزشگاه هم می گوید ما نمی توانیم مربیان را بیمه کنیم چون اگر این کار را انجام دهیم باید شما را به عنوان کارمندمان معرفی کنیم و در این صورت هم موظف می شویم مالیات بدهیم، پس از دست ما کاری ساخته نیست و اگر می خواهید باید خودتان را به صورت خویش فرما بیمه کنید.

● دردهای مفصلی و فرسودگی شغلی

خیلی از مربیان رانندگی که عمری را در این کار گذاشته اند حالا از زانودرد شدید، دیسک کمر و گردن، آرتروز و درد مفاصل و دیگر بیماری های مفصلی می نالند.

ساعت ها نشستن طولانی پشت فرمان و دردهای ناشی از آن گاهی آنقدر امان شان را می برد که خواب راحت را هم از آنها می گیرد.

خانم شعاعی، یکی دیگر از مربیان می گوید: چند سال اول مشکلی نبود، با ذوق و شوق کار می کردیم و چهارستون بدنمان سالم بود، اما به مرور نشستن دائم پشت فرمان کار دستمان داد، حالا اگر نگاه کنی خیلی از همکارانمان مشتری دائم پزشکان متخصص ارتوپد هستند، خیلی هایشان همیشه کلی عکس و ام آر آی زیر بغلشان است و این شغل فرسوده شان کرده است.

در این شرایط اما یک مربی رانندگی چاره ای ندارد جز این که با هر سختی است به کارش ادامه دهد، چون خوب می داند حتی اگر مسئولان آموزشگاه هم از بیماری یک مربی مطلع باشند جز یک همدردی ظاهری کاری از دستشان برنمی آید.

آقای خداکرمی می گوید: با وجود ۲۲ سال سابقه کار حالا که به خاطر مدت طولانی نشستن پشت فرمان از زانو درد شدید رنج می برم، اما خوب می دانم چاره ای جز کار کردن ندارم چون اگر بخواهم موضوع را با آموزشگاه در میان بگذارم و از آنها توقع این را داشته باشم که هوایم را داشته باشند یا ساعت کمتری به من کلاس بدهند، ممکن است شغلم را از دست بدهم.

● امنیت شغلی نداریم

مربیان آموزشگاه های رانندگی هم مانند خیلی های دیگر دغدغه نداشتن امنیت شغلی دارند، آقای شریفی مربی ای است با ۲۰ سال سابقه کار.

او می گوید: نه تنها درآمد مربی ها که وضع ادامه کارشان و حتی موضوع تمدید کارت مربیگری هم ارتباط مستقیمی با میزان قبولی های بار اول هنرجویان یک مربی دارد. اگر مربی نتواند آمار حد نصاب قبولی هنرجویان خود را پر کند نه تنها ممکن است کارت مربیگری اش تمدید نشود، بلکه از طرف آموزشگاه هم تذکر می گیرد و ممکن است آموزشگاه عذر وی را بخواهد.

● بیمه ها خسارت نمی دهند

اما این پایان ماجرا نیست. آقای شریفی، مربی یکی از آموزشگاه های رانندگی تهران هم از سنگ اندازی های شرکت های بیمه خودرو برای بیمه کردن ماشین آموزش رانندگی انتقاد کرده و می گوید: شرکت های بیمه ای خودرو هم برای بیمه کردن ماشین مربیان آموزش رانندگی هزار اما و اگر می آورند.

آنها می گویند چون ریسک تصادف در این ماشین ها به دلیل تحت تعلیم بودن بالاست یا ترجیح می دهند آنها را بیمه نکنند یا به دلیل این که ماشین تعلیماتی است ۲۰ درصد حق بیمه اضافی می گیرند. با همه سختی ها و مشکلاتی که شغل مربیان آموزش رانندگی دارد، اما آنها باز هم می گویند عاشق کارشان هستند، هرچند در این میان ممکن است موارد انگشت شماری از بداخلاقی ها دیده شود، اما توقع دارند این پای رفتار تمام مربیان گذاشته نشود . آنها از سختی های کارشان گفتند به این امید که شاید صدایشان به گوش مسئولان هم برسد.

● حکایت تعصب مربی ها روی ماشین شان

برای یک مربی آموزشگاه رانندگی، ماشینی که زیر پایش است یعنی همه دارایی او از زندگی! همان ماشینی که می گویند وقتی هنرجویی پشت آن نشست حتی اگر تصادف هم کرد، موظف به پرداخت هیچ خسارتی نه به مربی، نه به آموزشگاه و نه به طرف مقابل است و در عوض این مربی است که باید بار پرداخت تمام هزینه ها را بر دوش بکشد.

حتما شما هم این جمله گلایه آمیز را از هنرجویان آموزش رانندگی شنیده اید که چرا برخی مربی ها روی ماشین شان حساس هستند؟ چرا بعضی ها دائما کلاچ و ترمز می گیرند؟چرا برخی مدام نگرانند که مبادا هنرجویشان تصادف کند؟ مربیان آموزش رانندگی هم این گلایه ها را از هنرجویان شان شنیده اند، اما می گویند اگر هنرجویان واقعیت را بدانند آن وقت شاید کمی به آنها حق بدهند.

آقای خداکرمی می گوید: آموزشگاه مربی را موظف می کند هر پنج سال یکبار خودروی زیر پایش را عوض کند و این یک قانون است، در این شرایط تورم و با ده ها هزینه ریز و درشت زندگی این قانون هم برای ما دردسر شده است. در این شرایط ما مجبوریم هر پنج سال یکبار ماشین زیر پایمان را تعویض کنیم و یک خودروی صفر یا خودرویی که کمتر از پنج سال کار کرده است بخریم، شما جای ما باشید می توانید با خیالی آسوده ماشین ۱۷ میلیونی را بیندازید زیر پای هنرجویی که هنوز وارد نیست و تسلط به گاز و کلاچ ندارد؟

بیشتر مربیان آموزش رانندگی گاهی مجبورند ماهی یکبار دیسک و صفحه عوض کنند، در حالی که لوازم یدکی و اجرت تعمیر هم سر به فلک کشیده است.

۲۴۰ لیتر سهمیه بنزینی که به خودروهای آموزش رانندگی داده می شود تا نیمه ماه هم نمی رسد و ما مجبوریم به صورت آزاد بنزین بزنیم که این شرایط هم هزینه دیگری را به ما تحمیل می کند.

پوران محمدی