بازیگری فراتر از فرم و فیزیك

۲۱ آوریل ۲۰۰۷ نود و دومین سالروز تولد آنتونی كوئین, بازیگر, نویسنده و نقاش مكزیكی ـ آمریكایی است بازیگری كه با بازی در كاراكترهایی متنوع و متفاوت,چهره ای شاخص از خود باقی گذاشت

۲۱ آوریل ۲۰۰۷ نود و دومین سالروزتولدآنتونی كوئین، بازیگر، نویسنده و نقاش مكزیكی ـ آمریكایی است؛ بازیگری كه با بازی در كاراكترهایی متنوع و متفاوت،چهره ای شاخص از خود باقی گذاشت.

آنتونیو رودولفو اوكزاكا كوئین از پدری ایرلندی و مادری مكزیكی در مكزیك به دنیا آمد. در یكی از مناطق نزدیك به لس آنجلس بزرگ شد و مدرسه را زودتر از موعد ترك كرد. آنتونی قبل از اینكه هنرپیشه شود بوكسور و نقاش بود. شاید كمتر كسی با توجه به فیزیك و چهره او می توانست پیش بینی كند كه روزی به بازیگری مطرح در سینمای جهان بدل می شود.

بازیگری كه با توجه به همین فیزیك ظاهری توانست كاراكترهایی را جان ببخشد كه از جهت بیرونی و درونی به نوعی متفاوت بودند.هر چند او هماهنگی با بسیاری از این كاراكترهای خاص را مدیون فیزیك خاص خود است، مانند نقشی كه در فیلم های «جاده»، «زوربای یونانی»، «گوژپشت نتردام» و ... ایفا كرد، اما بازی در نقش های تاریخی و مذهبی مدیون نوع بازی درونی خاصی است كه مكمل ویژگی های تیپیك او شد.

«جاده» فدریكو فلینی فیلمی بود كه توانست در كارنامه این بازیگر غول پیكر، لحظات حسی خاصی را ثبت كند. بازی در نقش یك پهلوان بدوی دوره گرد در كنار جولیتا ماسیتا كه كاراكتر یك زن ساده لوح را ایفا می كرد، علاوه بر نقبی كه به زوایای درونی زن می زد بازخورد رفتار غریزی مرد را به نوعی در او هم تحلیل می كرد.

كوئین در این فیلم چهره سردی از خود به نمایش گذاشت كه به نظر می آمد از حس و عاطفه به دور است و همه توانش برای زورآزمایی و نمایش قدرت متمركز شده، ولی توانست ظرافت هایی از بازی حسی خود را به نمایش بگذارد.«زوربای یونانی» با تكیه بر قصه ای از پیش نوشته شده، این بازیگر غول پیكر را از بدویت خاص كاراكتر فیلم «جاده» جدا كرد و به گرایش ها و تمایلات مردانه او رنگ و بویی جسارت آمیز داد. مردی كه به بهای یك عمل ضدعرف، خود را به دست تمایلاتش می سپارد و تاوانش را می دهد. در این میان غربت، تنهایی و بی تفاوتی مرد به اتفاقات اطرافش و زمینه ای كه او را در موقعیت خاص فیلم قرار می داد، به بازی او جلوه ای بخشید كه كمتر می شد در كوئین سراغ گرفت. مردی جسور كه پای جسارتش و عواقب آن می ایستد.

«گوژپشت نتردام» هم فیلمی بود كه بر مبنای رمانی موفق ساخته شد. شاید قرار گرفتن در نقش این كاراكتر خاص آرزوی هر بازیگری باشد. كازیمودو یك گوژپشت كه ناقوس زن كلیسای نتردام است و برای اولین بار عاشق یك دختر كولی دوره گرد می شود كه مردان زیادی چشم طمع به او دارند.

در این فیلم هر چند گریم سنگین و نقش خاص كمك زیادی به دیده شدن او كرد، ولی جالب اینكه او مانند بسیاری از بازیگران بزرگ كه در متفاوت ترین نقش ها هم وجهی از خود را به كاراكتر می بخشند، كازیمودویی ساخت كه از فیلتر شخصی او عبور كرده بود. كوئین گوژپشتی كه عاشق می شود و برخلاف ظاهر خشن و غیرقابل تحملش بیش از آدم های سالم عاشق می ماند و عاشق می میرد.«محمد رسول الله» و «عمر مختار» دو فیلمی بودند كه كوئین با ایفای دو نقش مذهبی در آنها كه ما به ازاء واقعی داشتند، از خود چهره ای جهانی ساخت.

هر چند در «محمد رسول الله» بازی در نقش حمزه عموی رسول اكرم (ص) الگو و كلیشه ای خاص برای نزدیك شدن به نقش نداشت و كوئین دستش باز بود كه باز هم مانند دیگر نقش هایش كه تصویری بیرونی از كاراكتر وجود نداشت، حمزه را از فیلتر ذهن خود اجرا كند.اما بازی در نقش عمر مختار، رهبر مسلمانان لیبی كه ما به ازاء معاصر هم داشت، نیاز به ورود به سطوح جدیدی در عرصه بازیگری داشت و كوئین توانست این بار هم به تركیبی خوب از جلوه های بازیگری و فیزیك خاص خود برسد و همانطور كه اشاره شد، با این دو نقش هنر بازیگری خود را بیش از پیش در معرض تماشای جهانیان قرار دهد.«پیرمرد و دریا» فیلم تلویزیونی بود كه بعد از نسخه سینمایی این داستان معروف ارنست همینگوی ساخته شد.

هر چقدر كه اسپنسر تریسی در نسخه سینمایی نعل به نعل مطابق ماهیگیر كتاب حركت كرد، تلاش كرد، ناامید شد و به گوشه انزوا فرورفت، آنتونی كوئین در این فیلم تلویزیونی با توجه به نزدیكی سنی كه به این كاراكتر پیدا كرد، یك پیرمرد جدید از ماهیگیر آشنای قصه ارائه داد. پیرمردی كه رابطه عاطفی اش با پسربچه به همان پرباری رابطه حسی اش با ماهی غول پیكری است كه صید كرده و در انتها وقتی تنها به كلبه اش پناه می برد و قایق و اسكلت ماهی چسبیده به آن را ترك می كند، مطمئن هستیم دیگر از آن كلبه بیرون نمی آید.

او به انتها رسیده، همانطور كه قهرمان داستان در صفحات كاغذ این سیر را داشت. ولی اسپنسر تریسی نتوانست این وجه را در مرد ماهیگیر برجسته كند و به نظر می آمد كه باز هم به این سیر باطل و رویای صید ادامه خواهد داد.به گزارش خبرنگار مهر آنتونی كوئین در كارنامه خود فیلم های متفاوتی دارد و علاقه خاصی هم به بازی در پروژه های محصول مشترك را داشت. فیلم «كاروان ها» نمونه ای از این دسته فیلم هاست كه محصول مشترك با ایران بود.

«آخرین قطار گان هیل»، «قرارداد مارسی»، «اسب كهر را بنگر»، «انتقام آنجلو»، «لورنس عربستان»، «عیسی ناصری»، «قدم زدن در میان ابرها»، «توپ های سن سباستین»، «باراباس»، «انتقام»، «استاد مرده»، «تب جنگل»، آخرین قهرمان اكشن» و «هفت خدمتكار» برخی فیلم های مطرح او هستند. كوئین سوم ژوئن ۲۰۰۱ از دنیا رفت.