فریدون گُله فیلمسازی اندیشمند

فریدون گُله زادهٔ ۱۳۱۹ درگذشتهٔ ۱۳۸۴ , کارگردان ایرانی است او از سینماگران مطرح ایران در اواخر دهه چهل و اوایل دهه پنجاه شمسی بود و بسیاری فیلم کندو ساختهٔ مطرح او را آغازگر نوعی تازه از سینمای اجتماعی ایران می دانند عده ای در بی خبری محض او را مبتلا به جنون خواندند در مورد گله, تناقض های بسیاری وجود دارد بعضی از او چهره ای مثبت و بعضی منفی ترسیم می کنند به مناسبت 30 مهر سالمرگ فریدون گله, تلاش کردیم تا به معرفی بیشتر این فیلمساز بپردازیم در ادامه بیشتر بخوانید

"فریدون گله" فارغ التحصیل دانشکده ادبیات دانشگاه مشهد و هنرهای دراماتیک دانشگاه نیویورک ، با ساخت فیلم "شب فرشتگان" که به گفته خودش بیشتر اثر را کار "محمد رضا فاضلی" می داند در سال 1347 وارد جرگه فیلمسازی شد .

وی با ساخت فیلم "دشنه"(1351) به نوعی خود را به فیلمسازان موج سوم نزدیک کرد تا این که با فیلم "زیر پوست شب" در سال 1353 با ارائه شخصیتی که در شهر جستجوگر معانی فلسفی و هستی شناختی است ، خود را به عنوان فیلم سازی صاحب اندیشه و با نبوغ خاص مطرح نمود.

"گله" نگاه و اندیشه ‏اش را در فیلم "کندو"(1354) با معرفی قهرمانی با نام "ابی"(بهروز وثوقی) به شکلی منحصر به فرد و متعالی به منحصه ظهور نشاند. قهرمانی که به اعتقاد بسیاری مشابه شخصیت رزمندگان و بسیجیان جنگ ایران در مقابل عراق بود ؛ چرا که قهرمان "کندو" جرات خود را در راستای نشان دادن قیاس تفکرها و فاصله ‏های طبقاتی شدیدی که در جامعه دهه پنجاه حاکم بود، به کار می ‏گرفت و این مسئله نیز از اندیشه ‏های فیلمساز سرچشمه داشت.

"فریدون گله" پس از "کندو" فیلم "مهر گیاه" را به فاصله کوتاهی آغاز کرد ، فیلمی که به گفته بسیاری از منتقدان ؛ ادعا ‏ نامه ‏ای برضد شبه مدرنیسم و اعتراض به وضعیت جامعه آن برهه بود.

این فیلم ساز آخرین فیلم خود را پیش از انقلاب در ایران با نام "ماه عسل"(1355) ساخت که خودش می ‏گوید ، نام اصلی فیلم از نظر من "ماه منعکس" است. او در سال 56 به آمریکا رفت تا محصول مشترکی با نام "سبز خفته" و با سرمایه گذاری آمریکایی بسازد ، وزارت فرهنگ و هنر هم در این فیلم شریک شد و وقتی درصدد بود فیلم "دیروزی" را به طور مشترک تهیه کند در میانه راه فیلمبرداری فیلم ، در سال 1361 به علت بیماری پدرش به ایران باز گشت.در این فاصله تعدادی از فیلمنامه ‏های او که در "بنیاد میثاقیه" باقی مانده بود ، پس از انقلاب به بنیاد سینمایی فارابی واگذار شد .

او پس از انقلاب به دلیل روحیه خاص خود، آماده خلق و اضافه کردن به فرهنگ و غنی کردن سینمای ایران بود و فیلمنامه ‏های زیادی نوشت و به بسیاری از فیلمسازان مشاوره داد.

زمانی که «ماه و همهمه» به کارگردانی فریدون گله در آمریکا متوقف شد و او فیلمسازی را برای مدتی کنار گذاشت، کسی گمان نمی کرد سکوت گله ۲۵ سال ادامه بیابد. او مدتی بعد از سپری شدن روزهای پر تب و تاب انقلاب و در فصل جنگ به ایران بازگشت. اما آمدن او خبر تازه ای برای سینمای ایران نبود و به این ترتیب گله در انزوا فرو رفت.

در این اثنا داستان سرایی در اطراف غریبه سینمای ایران آغاز شد و عده ای در بی خبری محض او را مبتلا به جنون خواندند.در مورد گله، تناقض های بسیاری وجود دارد. بعضی از او چهره ای مثبت و بعضی منفی ترسیم می کنند.

اما کارگردانی سه گانه«زیرپوست شب»، «مهرگیاه» و «کندو» از او چهره ای قابل قبول برای سینمای ایران ترسیم کرده است. گرچه کارگردانی «کافر» و «دشنه» هدایتگر او در این مسیر بوده اند.

فریدون گله در ۳۰ مهر ۱۳۸۴، کارگردانی زندگی خود را کات داد.

فرذا نیوز