ایدز ؛ تشخیص آلودگی

همانگونه که هفته‌های گذشته گفتیم آلودگی با ویروس عامل ایدز به مدت بیش از یک دهه مخفی باقی مانده و سپس بیماری آشکار می‌شود. اتفاقا تشخیص وجود آلودگی با این ویروس در همین دوره …

همانگونه که هفته‌های گذشته گفتیم آلودگی با ویروس عامل ایدز به مدت بیش از یک دهه مخفی باقی مانده و سپس بیماری آشکار می‌شود. اتفاقا تشخیص وجود آلودگی با این ویروس در همین دوره اهمیت اصلی را دارد، زیرا اولا می‌توان از آلوده شدن اطرافیان پیشگیری کرد و دوما با دارو روند بیماری را به تاخیر انداخت.

شاید به همین دلیل است که در بسیاری از کشورهای جهان آزمایش تشخیص آلودگی با ویروس اچ.آی.وی به صورت معمول و دوره‌ای برای همه اقشار جامعه انجام می‌شود.

تشخیص وجود ویروس عامل ایدز به دو روش انجام می‌شود: در روش اول که روش رایج و معمول است وجود پادتن ضد ویروس در خون بررسی می‌شود. روش دوم که هزینه بیشتری دارد بررسی وجود خود ویروس یا اجزای تشکیل دهنده آن در خون است.

در روش اول با تستی به نام الایزا وجود پادتن ضد ویروس شناسایی می‌شود. این روش بسیار حساس است به این معنی که تقریبا همه افراد آلوده را شناسایی می‌کند. از طرفی به دلیل همین حساسیت زیاد بیماری‌های دیگر مثل انواع بیماری‌های ویروسی و بیماری‌های کبدی باعث مثبت شدن این تست می‌شوند. بنابراین بعد از این‌که تست الایزا در فردی مثبت شد، ابتدا باید یک بار دیگر آزمایش را تکرار کرد اگر باز هم این تست مثبت شد آن وقت با آزمایشی به نام وسترن بلات که بسیار اختصاصی برای ویروس اچ.آی.وی است وجود ویروس اثبات می‌شود.

جالب است بدانیم که در افراد عادی جامعه که احتمال مواجهه با ویروس کم است، در صورت مثبت شدن آزمایش الایزا در ۲ نوبت فقط ۱۰ درصد احتمال واقعی آلودگی با ویروس وجود دارد.

اکنون باید به این سوال پاسخ دهیم که چرا از ابتدا آزمایش وسترن بلات را انجام نمی‌دهیم؟ پاسخ این است که اگرچه این آزمایش اختصاصی است ولی حساسیت چندانی ندارد و اگر ابتدا استفاده شود در بسیاری از بیماران به اشتباه منفی می‌شود. بدین ترتیب ما ابتدا با تست حساسی به نام الایزا افراد مشکوک را شناسایی و سپس با تست وسترن بلات آلودگی را تایید یا رد می‌کنیم.

یک نکته دیگر می‌ماند و آن این‌که تا حدود حداکثر ۳ ماه بعد از ورود ویروس به بدن ممکن است پادتن تشکیل نشود و تست الایزا اشتباها منفی شود، بنابراین در کسانی که سابقه تماس با فرد آلوده را دارند در صورت منفی شدن تست الایزا این تست باید ۳ تا ۶ ماه بعد تکرار شود. در کسانی که تماس با فرد مشکوک نداشته‌اند یک بار منفی شدن تست الایزا به مفهوم پاک بودن است.

دکتر رضا کریمی

متخصص بیماری‌های داخلی