ورود سینما به ایران

مظفرالدین شاه در بیست و چهارم فروردین ۱۲۷۹ از تهران به مقصد اروپا حرکت کرد . او پس از سیاحت مفصل در اغلب ممالک اروپا ، در اوایل تابستان به چشمه های معدنی شهر معروف « کنترکس ویل » …

مظفرالدین شاه در بیست و چهارم فروردین ۱۲۷۹ از تهران به مقصد اروپا حرکت کرد . او پس از سیاحت مفصل در اغلب ممالک اروپا ، در اوایل تابستان به چشمه های معدنی شهر معروف « کنترکس ویل » فرانسه رفت ، مشغول معالجه شد و در همین ایام بود که سینما را شناخت . در سفرنامه مبارکه مظفرالدین شاه که شاه روز یکشنبه هفدهم تیر ۱۲۷۹ به اتفاق میرزا ابراهیم عکاسباشی به تماشای دستگاه « سینمو فتو گراف » و لانترن ماژیک رفته است . این حادثه پنج سال پس از رواج اختراع برادران لومیر در پاریس رخ داده است . او که از تماشای دستگاه به شگفت می آید در سفرنامه اش اینطور می نویسد : ( شاه این دوربین را اشتباهاً « سینمو فتو گراف » می نامد . )

« طرف عصری به عکاسباشی فرمودیم آن شخصی که به توسط صنیع السلطنه از پاریس سینمو فتو گراف و لانترن ماژیک آورده است ، اسباب مذبور را حاضر کنند که ملاحظه نمائیم . رفتند نزدیک غروب او را حاضر کردند . رفتیم به محلی که نزدیک میهمانخانه ای است که نوکرهای ما در آنجا شام و ناهار می خورند نشستیم اطاق را تاریک کردند . هر دو اسباب را تماشا کردیم بسیار چیز بدیع خوبی است ، اغلب ممکنه ( اکسپوزیسیون ) را بطوری در عکس مشخص تماشا می دهد و مجسم می نماید که محل کمال تعجب و حیرت است . اکثر دورنماها و عمارت (اکسپوزیسیون ) و حالت باریدن باران و رودخانه سن و غیره و غیره را در شهر پاریس دیدیم و به عکاسباشی فرمودیم که همه آن دستگاه ها را ابتیاع نماید . » (۳)

حدود دو هفته بعد ( شنبه سوم مرداد ۱۲۷۹ مظفرالدین شاه بار دیگر به دیدار سینما می رود ...

« روز شنبه هفتم ربیع الثانی در ساعت ۹ بعداز ظهر به اکسپوزیسیون در تالار جشن رفتیم که در آنجا سینمو فتو گراف که عکس مجسم و متحرک است نشان می دهند ، و بعد هم به عمارت ایلوزیسن رفتیم که تفصیل آن از اینقرار است : ابتدا وارد درب مخصوص این عمارت شدیم وقت مغرب و چراغهای اکسپوزیسیون روشن بود اول ورود بتالار جشن که نمودیم خیلی از نظر ما جلوه کرد و واقعاً بنای عالی است جائی است به بزرگی دو تکیه دولت و همانطور مدور و با بلور منقش مسقف است و اطراف آن دو مرتبه صندلیهای مخمل قرمز است که برای جلوس اشخاص ساخته و پرداخته شده . در این تالار سینمو فتو گراف نشان می دهند پرده بسیار بزرگی در وسط تالار بلند کردند و تمام چراغهای الکتریک را خاموش و تاریک نموده و عکس ( سینمو فتو گراف ) را به آن پرده بزرگ انداختند . خیلی تماشا دادند منجمله مسافرین آفریقا و عربستان را که در صحرای آفریقا با شتر راه می پیمایند نمودند که خیلی دیدنی بود و دیگر اکسپوزیسیون و کوچه متحرک و رودخانه سن و رفتن کشتی در رودخانه و شناوری و آب بازی مردم و انواع چیزهای دیگر دیده شد که خیلی تماشا داشت . به عکاسباشی دستورالعمل داده ایم همه قسم آنها را خریده بطهران بیاورند که انشاءالله همانجا درست کرده به نوکرهای خودمان نشان بدهیم . بقدر سی پرده امشب تماشا کرده و ... » (۴)

حدود یک ماه پس از نخستین دیدار مظفرالدین شاه با سینما ، در سه شنبه بیست و سوم مرداد ۱۲۷۹ ، در شهر « اوستاند » در ساحل دریا در بلژیک ، جشن روز عید گل برگزار می شود – و میرزا ابراهیم خان عکاسباشی مشغول عکس « سینمو فتو گراف » اندازی بود از شاه است :

« ... امروز عید گل است و ما را دعوت بتماشا نمودند رفتیم بتماشا جناب اشرف صدراعظم و وزیر دربار هم در رکاب بودند . بسیار عید با تماشائی بود تمام کالسکه ها را با گل مزین کرده و توی کالسکه ها و چرخها را پر از گل نموده بودند که کالسکه ها پیدا نبود و خانمها سوار کالسکه ها شده با دسته های گل در جلو ما عبور می کردند و عکاسباشی هم مشغول عکس سینمو فتو گراف اندازی بود ... » (۵)

به این ترتیب بانی ورود نخستیم دوربین فیلمبرداری و نمایش فیلم ، مظفرالدین شاه است و نخستین فیلمبرداری ایرانی نیز ابراهیم خان عکاسباشی محسوب می شود .