گفتنی ها کم نیست

با همسر آینده تان درباره انتظارها, علاقه ها و سلیقه هایتان حرف بزنید

امروزه یکی از دلایل افزایش روزافزون طلاق، وجود مشکلات جنسی و نگرش منفی زن یا مرد به آن است. متاسفانه هنوز هم بسیاری از دختران و پسران طی گفت‌وگوهای قبل از ازدواج، به نگرش و انتظارهای خود از رابطه زناشویی اشاره نمی‌کنند...

اگر از دختر و پسری که حتی تاریخ ازدواجشان را تعیین کرده‌اند سوال شود: «آیا راجع به مسایل زناشویی با همدیگر صحبت کرده‌اید یا نه؟» در بیشتر موارد می‌گویند: «نه، ما فکر نمی‌کردیم این موضوع مهم باشد» یا می‌گویند: «ما این جور صحبت‌ها را به بعد از ازدواج موکول کرده‌ایم، به‌دلیل اینکه بعد راحت‌تر می‌توانیم در مورد آن صحبت کنیم.» چنین زوج‌هایی نمی‌دانند اینگونه صحبت‌ها به قبل از تصمیم‌گیری نهایی برای ازدواج مربوط است، نه بعد از ازدواج. آیا شما هم معتقدید گفت‌وگو راجع به مسایل زناشویی باید به بعد از ازدواج موکول شود؟ آیا بعد از ازدواج برای اینگونه صحبت‌ها دیر نیست؟ اگر بعد از ازدواج همسران متوجه شدند که با یکدیگر در این‌باره توافق ندارند، راه‌حل چیست؟ آیا می‌توانند به‌راحتی در ازدواج خود تجدیدنظر کنند؟ «ازدواج و سلامت جنسی» این هفته، پاسخی است به این پرسش‌ها.

برآورده‌نشدن توقعات در رابطه زناشویی می‌تواند باعث سردی رابطه و نابسامانی‌های دیگر شود. رابطه بین زن و شوهر، با سایر رابطه‌های اجتماعی، دوستی و خانوادگی متفاوت است. این رابطه ۴ اصل دارد و وجود مشکلات جدی در هر کدام از این اصول، موثرنبودن تلاش‌های زوج در حل این مشکلات و ناامیدی یا دست از تلاش برداشتن، می‌تواند خطر جدی برای سلامت و آینده رابطه باشد. پایه‌های اصلی رابطه زناشویی عبارت است از: چارچوب (ویژگی‌ها و شرایط مشابه)، علاقه و رابطه عاطفی، داشتن رابطه زناشویی رضایت‌بخش و تعهد و احساس مسوولیت نسبت به یکدیگر.

اخیرا در ایران، آمار تکان‌دهنده‌ای از وضع روابط جنسی در زوج‌های در شرف طلاق به دست آمده است. نتایج تحقیق‌های متعدد نشان داده که یکی از دلایل افزایش روزافزون طلاق در ایران وجود مشکلات در روابط جنسی و نگرش منفی زن یا مرد به آن است. بر این اساس برآورده نشدن توقعات جنسی در زندگی زناشویی می‌تواند باعث سردی رابطه و نابسامانی‌های دیگر شود و در نهایت تقاضای طلاق از سوی طرف مقابل را به دنبال داشته باشد. همچنین در تحقیقی که در دانشگاه علوم پزشکی قم و در شهر تهران انجام شد، مشخص شد بیش از ۶۷ درصد از زنان در آستانه طلاق هیچ، تمایلی به برقراری رابطه زناشویی با همسرانشان نداشته‌اند؛ ۶۳ درصد بعد از رابطه، احساس عصبانیت می‌کرده‌اند و ۷۱ درصد هیچ لذتی از برقراری رابطه خود با همسرشان نمی‌بردند. متاسفانه در بسیاری از ازدواج‌ها (به‌خصوص در کشور ما) به دلیل اینکه مسایل زناشویی در زمره تابو‌ها و حرف‌های مگو محسوب می‌شود، ‌بررسی و گفت‌وگو در مورد آن انجام نمی‌گیرد. به‌خصوص در بیشتر ازدواج‌های سنتی، بیشترین توجه دو طرف و خانواده‌ها به شرایط و شباهت‌های فرهنگی، خانوادگی و... معطوف است. البته توجه‌ به این موارد، هم بسیار اهمیت دارد اما در این ازدواج‌ها معمولا دو پایه از مهم‌ترین پایه‌های ازدواج، یعنی رابطه عاطفی و جنسی به فراموشی سپرده می‌شود. حتی در خیلی از ازدواج‌های عاشقانه امروزی نیز دختر و پسر آنقدر درگیر رابطه عاطفی هستند که گفت‌وگو راجع به انتظارات و نگرش‌هایشان در مورد روابط زناشویی را فراموش می‌کنند.

● آیا میزان رضایت جنسی قبل از ازدواج هم قابل پیش‌بینی است؟

در فرهنگ‌ ما و بسیاری از فرهنگ?ها، برقراری رابطه زناشویی قبل از ازدواج، مشروع و پذیرفته نیست. اما برخی می?پرسند که آیا بدون داشتن چنین تجربه‌ای می‌توان در این حیطه، اطلاعاتی راجع به خودشان و طرف مقابل به‌دست آورد؟ پاسخ این است که قبل از ازدواج لازم است دختران و پسران از طریق مطالعه و گفت‌وگو با افراد واجد صلاحیت، آموزش‌هایی را در مورد رابطه زناشویی ببینند و تا حدودی به ارزیابی نگرش، انتظارها و تمایل خود نسبت به این رابطه بپردازند. در این گفت‌وگوها نکته‌هایی مطرح می‌شود که همسران از طریق آن می‌توانند اطلاعات بیشتری در مورد رابطه زناشویی بعد از ازدواجشان به‌دست آورند. زمانی که همسران آینده، در مورد بیشتر معیارهای خود، با طرف مقابل به توافق رسیدند، لازم است خجالت را کنار بگذارند و گفتگو?هایی را با حفظ چارچوب?های اخلاقی به این مساله اختصاص دهند. با توجه به اینکه گفت‌وگو درباره این موضوع آسان نیست یا ممکن است شناخت کافی نسبت به تمایل مزاجی خود نداشته باشند، بهتر است برای این کار از مشاوران خانواده کمک بگیرند و در خصوص این مسایل با هم صحبت کنند.

● قبل از ازدواج درباره عقاید مربوط به رابطه زناشویی‌تان هم حرف بزنید

متاسفانه نگرش منفی نسبت به رابطه زناشویی هنوز هم در خیلی از جوانان جامعه، به‌خصوص دختران وجود دارد. دلایل این نگرش عمدتا به فرهنگ، تربیت خانوادگی، اعتقادهای غلط، بیان تجربه‌های جنسی تلخ از اطرافیان، دیدن و شنیدن حوادث ناگوار در این‌باره، تاثیر اطرافیان و دوستان و گاهی تجربه‌های جنسی گذشته به‌خصوص در دوران کودکی مربوط است. فردی که نگرش منفی نسبت به رابطه زناشویی دارد به‌سختی می‌تواند با همسرش رابطه برقرار کند و از آن لذت ببرد. البته این نگرش قابل‌تغییر است و در این راه، اولین قدم این است که فرد برای تغییر، انگیزه داشته باشد اما در بعضی موارد خاص این تغییر بدون روان‌درمانی ممکن نیست. نکته مهم این است که نباید به این امید که نگرش طرف مقابل تغییر خواهد کرد، بخواهید با او ازدواج کنید. این تغییر باید قبل از ازدواج، شروع شده باشد.

باور کنید هنوز هم بعضی از دختران و پسران در شرف ازدواج به‌خصوص دختران، کمترین اطلاعی در مورد روابط زناشویی ندارند؛ در حالی‌که رغبت، بلوغ و آمادگی جنسی، یکی از مهم‌ترین شرایط لازم برای ازدواج است. مطالعه و گرفتن مشاوره قبل از ازدواج هم می‌تواند در غنی کردن آموخته‌های جنسی مفید باشد. میزان اشتیاق و تمایل هر فرد به رابطه زناشویی متفاوت است. بعضی افراد اشتیاق بیشتر و بعضی‌ها اشتیاق کمتری برای این رابطه دارند. تمایل به رابطه زناشویی در افراد از روزی چند بار تا سالی یکبار متفاوت است. تفاوت افراد در میزان اشتیاق جنسی هم به دلیل تفاوت‌های جسمی یا هورمونی و هم به علت خصایص روانی افراد است. حال تصور کنید که تمایل جنسی زن یا مرد بسیار بالا و تمایل طرف مقابلش بسیار کم باشد. قطعا این تفاوت، رضایت و سلامت زناشویی چنین زوجی را به خطر می‌اندازد.

● انتظارها و سلیقه‌های جنسی خود را با همسر آینده‌تان در میان بگذارید

درست است که رابطه زناشویی طبیعی و معمول در همه انسان‌ها تقریبا به یک شکل انجام می‌گیرد اما هر فرد انتظارها و سلیقه‌های خاصی دارد. بنابراین بیشتر از گذشته، لازم است زوج‌ها راجع به این رفتار با همدیگر تعامل و گفت‌وگو داشته باشند. مهم این است که زن و شوهر در این انتظارات، توافق داشته باشند. خیلی از همسران به دلیل سلیقه‌های جنسی متفاوت و متضاد، دچار تعارض می‌شوند و تجربه نشان داده است که هرچند این انتظارات تا حدودی قابل اصلاح و تغییر است اما به‌طور کامل تغییر نمی‌کند و زن یا شوهری که انتظاراتش در روابط زناشویی برآورده نشود، ممکن است احساس سرخوردگی کند. این سرخوردگی نیز احتمالا زمینه‌ساز سردی رابطه یا خطا‌های اخلاقی دیگر خواهد شد. علاوه بر اینها،‌ زن و شوهر باید بعد از ازدواج در مورد حاشیه‌های روابط زناشویی با همدیگر به توافق برسند. منظور از حاشیه روابط، نظر افراد راجع به عوامل زمینه‌ساز مطلوب برای شروع و ادامه رابطه است؛ مانند چگونگی گفت‌وگو‌های عاطفی، نوازش و لمس قبل از رابطه، محل و فضای مطلوب برای برقراری رابطه و... یکی دیگر از مسایل و مشکلات نادیده‌گرفتن بعضی از تعهدات اخلاقی عاطفی و جنسی در زندگی زناشویی، از سوی یک یا هر دو است که می‌تواند باعث بروز اختلاف‌های شدید و بحران‌های غیرقابل جبران در زندگی مشترک بشود. قبل از ازدواج، لازم است که همسران از عقاید مربوط به تعهدات جنسی و اخلاقی همدیگر مطلع شوند.

دکتر اعظم صالحی

روان‌شناس و مشاور خانواده

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان