آیا انرژی های نو می توانند جایگزین مناسبی برای انرژی های فعلی باشند

روند تدریجی گرم شدن زمین, آلودگی محیط زیست ناشی از سوخت های موجود و آلاینده های گاز دی اکسید کربن به عنوان مهم ترین گاز گلخانه ای که دلیل اصلی گرما و تغییرات آب و هوای زمین به شمار می رود, از یک سو و نابسامانی های بازار جهانی نفت از سوی دیگر در کنار نگرانی کشور های مصرف کننده نفت از روند سیاستگذاری تولیدکنندگان نفت که هر آن احتمال افزایش قیمت نفت در آن وجود دارد, کشورهای بزرگ مصرف کننده نفت را برآن داشته است که استفاده از منابع انرژی های نو و تجدیدپذیر را در دستور کار خود قرار دهند

روند تدریجی گرم شدن زمین، آلودگی محیط زیست ناشی از سوخت‌های موجود و آلاینده‌های گاز دی‌اکسید کربن به عنوان مهم‌ترین گاز گلخانه‌ای که دلیل اصلی‌ گرما و تغییرات آب و هوای زمین به شمار می‌رود، از یک سو و نابسامانی‌های بازار جهانی نفت از سوی دیگر در کنار نگرانی کشور‌های مصرف‌کننده نفت از روند سیاستگذاری‌ تولیدکنندگان نفت که هر آن احتمال افزایش قیمت نفت در آن وجود دارد، کشورهای بزرگ مصرف‌کننده نفت را برآن داشته است که استفاده از منابع انرژی‌های نو و تجدیدپذیر را در دستور کار خود قرار دهند. انرژی‌های نو شامل انرژی‌های بادی، خورشیدی، دریایی، زمین گرمایی و زیست توده است که تجدیدپذیر هستند و از بین نمی‌روند. توجه به این نکته ضروری است که در صورت تداوم روند مصرف انرژیهای فسیلی، آلاینده‌های گاز دی‌اکسیدکربن تا سال ۲۰۳۰ حدود ۵۲ درصد افزایش خواهد یافت و این موضوع برای کشورهای اروپایی که استراتژی‌شان حفظ محیط زیست است و نه انرژی، اهمیت صدچندانی می‌یابد.

- بررسی وضعیت حال و آینده جهان در مصرف انرژی

با وجود کاهش تقاضای جهانی نفت در دراز مدت رشد میزان تقاضا از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۳۰ هم چنان بالا خواهد بود؛ به طوری که در همین مدت، مصرف نفت معادل ۴۶ درصد و مصرف گاز معادل ۷۷ درصد رشد خواهد داشت. در همین حال مصرف زغال‌سنگ به عنوان دومین منبع انرژی جهان در حال حاضر تا سال ۲۰۳۰ سالانه ۱/۴ درصد رشد خواهد داشت و از ۵ هزار و ۲۰۰ میلیون تن در سال ۲۰۰۳ به حدود ۷ هزار و ۳۰۰ میلیون تن در سال ۲۰۳۰ خواهد رسید. نفت، گاز و زغال‌سنگ حدود ۸۳ درصد از رشد تقاضای انرژی در جهان تا سال ۲۰۳۰ را به خود اختصاص خواهند داد و از سوی دیگر تا سال ۲۰۳۰ سهم انرژی‌های نو در تولید برق جهان در سال به ۱۶ درصد خواهد رسید. در حال حاضر نرخ رشد تولید برق از محل انرژی‌های بیوماس، خورشیدی، بادی و برق آبی کوچک در سطح جهانی بیش از ۴ درصد در سال برآورد شده است و پیش‌بینی می‌شود که سهم انرژی‌های یادشده در تولید جهانی برق در سال ۲۰۳۰ به ۳ درصد برسد که با احتساب برق تولیدی از نیروگاه های برق آبی بزرگ و زمین گرمایی سهم انرژی‌های نو در تولید برق جهانی در سال مذکور به ۱۶ درصد خواهد رسید. براساس برنامه مرجع کمیسیون اروپا نیز آهنگ توسعه نیروگاه‌های هسته‌ای کند خواهد بود و سهم برق هسته‌ای از کل تولید جهانی برق از ۱۸ درصد در سال ۲۰۰۰ به ۱۰ درصد در سال ۲۰۳۰ تقلیل خواهد یافت. گفتنی است سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سال یاد شده در تولید برق افزایش خواهد یافت و در میان سایر انرژی‌های تجدیدپذیر نیروگاه‌های بادی و خورشیدی با نرخ رشد سالانه ۱۱ درصد در بین سایر منابع انرژی از رشد بیشتری برخوردارند.

- رویکرد کشورها به انرژی

از آنجا که سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در روند رو به رشد تامین منابع انرژی جهان در آینده غیر‌قابل‌انکار به نظر می‌رسد، رویکرد سایر کشور‌ها نیز به سرمایه‌گذاری در این زمینه اجتناب‌ناپذیر است . چین به عنوان دومین مصرف‌کننده بزرگ انرژی در جهان از پیشگامان سرمایه‌گذاری در بخش انرژی‌های نو به‌شمار می‌رود و حتی به تازگی کنفرانسی بین‌المللی با هدف بررسی راهکارهای همکاری بین‌المللی در این زمینه برگزار کرده است. دولت چین قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ حدود ۱۸۰ میلیارد دلار به توسعه انرژی‌های نو اختصاص دهد. بر اساس برنامه‌های مقامات بخش انرژی چین، میزان مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر در این کشو تا سال ۲۰۲۰ به ۱۵ درصد خواهد رسید که این میزان در حال حاضر ۷ درصد از کل مصرف انرژی چین است. هرچند مقامات انرژی چین از هدف این کشور برای افزایش وابستگی به انرژی‌های تجدیدپذیر خبر داده‌اند، ولی همچنان تاکید می‌کنند که زغال سنگ در ۱۰۰ سال آینده منبع اصلی تولید برق این کشور خواهد بود.معاون نخست وزیر چین در کنفرانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر در پکن در همین رابطه اعلام کرد: انرژی‌های تجدیدپذیر تا سال ۲۰۲۰ پانزده درصد از منابع انرژی این کشور را تشکیل خواهند داد. چین پیش از این قصد داشت ۱۰ درصد از انرژی‌های خود را تا سال ۲۰۲۰ از انرژی‌های تجدیدپذیر تامین کند، اما با رویکرد این کشور به کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی آلاینده و بهای رو به افزایش نفت، میزان ۱۵ درصدی انرژی‌های تجدید شونده در دستور کار مقامات چینی قرار گرفته است. مجلس چین در ماه فوریه قانونی را به تصویب رساند که به موجب این قانون اقداماتی در زمینه عوارض سوخت با هدف کمک به سوخت‌های غیر فسیلی از قبیل آب، باد و انرژی خورشیدی از ماه ژانویه اعمال خواهد شد. ژنگ پیان - معاون نخست وزیر چین- اعلام کرد که رویکرد بخشی از نیروی این کشور همچنان برپایه انرژی زغال‌سنگ خواهد بود و افزود: در همین مدت چین اکتشافات داخلی نفت و گاز خود را افزایش و فعالیت‌های خود در زمینه انرژی برق آبی را توسعه خواهد داد. درواقع سخنان این مقام عالی‌رتبه چینی نشان‌دهنده وابستگی کشورها به منابع سنتی و به بیانی دیگر عدم اعتماد کامل به منابع نو است. در حال حاضر حدود ۷۰ درصد از برق چین (دومین مصرف کننده بزرگ انرژی دنیا) توسط سوخت زغال سنگ تامین می‌شود. از سوی دیگر مدیر شرکت برق دولتی چین در این رابطه اظهار کرد: ساختار صنعت برق کشور که بر پایه زغال سنگ بنا شده، تا مدت زیادی تغییر نخواهد کرد. با این حال وی تاکید کرد: چین فقط برای ۱۰۰ سال دیگر زغال سنگ کافی در اختیار دارد. وی در ادامه اظهارات خود افزود: شرایط محیطی نیز بسیار مهم است و آلاینده‌های دی‌اکسید‌کربن، دی‌اکسید گوگرد و سایر گازها‌ی گلخانه‌ای خطرات جدی را به محیط زیست وارد کرده‌اند. سایر تحلیلگران انرژی معتقدند که برای ترویج استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر باید فاصله زیاد بین قیمت‌های سوخت‌های متداول فعلی و سوخت سبز (پاک) از بین برود. رییس کمیسیون انرژی مجلس چین در این رابطه اظهار کرد: بهای انرژی‌های تجدیدپذیر به خصوص در بازار کشورهای در حال توسعه باید از قیمتی رقابتی برخوردار شود. این در حالیست که با وجود تلاش مقامات چینی، بر اساس آمارهای موجود ظرفیت تولید نیروی بادی در چین تا سال ۲۰۱۰ به ۶ هزار مگاوات خواهد رسید که این میزان فقط سه برابر تولیدات یک نیروگاه زغال سنگی است. رییس کمیسیون انرژی مجلس چین در ادامه اظهارات خود افزود: فشار هزینه‌های بالای تحقیق و توسعه در ابتدای راه نباید فقط به شرکتها وارد شود و شرکت‌هایی که در زمینه تحقیق و توسعه انرژی‌های نو فعالیت می‌کنند باید از مالیات افزوده معاف شوند. از سوی دیگر رییس‌جمهور چین از جامعه جهانی خواست که همکاری‌های خود را در زمینه‌ تحقیق و توسعه و انتقال اطلاعات برای استفاده مفید از انرژی‌های تجدیدپذیر افزایش دهند. هو جین تائو – رییس‌جمهور چین - در ادامه اظهارات خود افزود: اولویت دادن به بکارگیری و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر تنها راه مقابله جهان با مشکلات روزافزون انرژی و محیط‌زیست و تنها راه بشر برای دستیابی به توسعه پایدار خواهد بود. استفاده بیشتر از منابع آبی، احداث چند نیروگاه بادی که هر یک قدرت تولید یک میلیون کیلووات برق را داشته باشند و توجه بیشتر به انرژی خورشیدی از اقداماتی است که مقامات چین در دستور کار وزارت نیروی این کشور قرار داده‌اند. چین قصد دارد با توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر نسبت به رفع مشکل ۳۰ میلیون نفر از افراد این کشور که به دلیل شرایط دشوار دسترسی به برق را ندارند اقدام کند. رییس کمیسیون اصلاحات و توسعه چین در این رابطه اظهار داشت: پروژه‌های نوررسانی با استفاده از انرژی خورشیدی تا به حال به ۳ میلیون نفر از افرادی که در مناطق دور افتاده کوهستانی زندگی می‌کنند کمک کرده است. این مقام بلندپایه بخش انرژی چین با اعلام مطالب فوق در کنفرانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر افزود: چین در سال‌های اخیر حدود ۶۰۰ میلیون دلار برای نصب باتری‌های خورشیدی در ۷۰۰ شهر کوچک این کشور هزینه کرده است.اهمیت رویکرد سیاستگذاران و سرمایه‌گذاران بخش انرژی به منابع انرژی‌های نو به حدی‌است که در پیام رییس سازمان ملل متحد به کنفرانس بین‌المللی انرژی‌های تجدید پذیر به این مساله اشاره شده است. کوفی عنان - رییس سازمان ملل متحد - اظهار کرد: انرژی‌های تجدیدشونده به میلیون‌ها نفر از افراد فقیر و آسیب پذیر که امکان دستیابی به منابع انرژی مدرن ، ارزان و مطمئن را ندارند کمک خواهد کرد.از سوی دیگر شرکت‌های بزرگ تامین کننده انرژی جهان نیز متوجه نارضایتی مصرف کنندگان از بهای بالای نفت و رویکرد کشور‌ها به انرژی‌های نو شده‌اند. مدیر شرکت بریتیش پترولیوم (BP) در این رابطه اظهار کرد: با افزایش ذخایر و رویکرد جهان به منابع ارزان‌تر انرژی برای رهایی از سوخت‌های پرهزینه، بهای نفت در حدود ۶۰ دلار در هر بشکه تداوم نخواهد داشت. مدیر اجرایی BP در ادامه اظهارات خود افزود: در بلند مدت با رویکرد مصرف‌کنندگان به انرژی‌های جایگزین نفت بهای نفت به پایین‌تر از ۴۰ دلار خواهد رسید. براون با تاکید بر این که مصرف‌کنندگان به دنبال جایگزین‌های ارزان‌تری نسبت به نفت هستند اضافه کرد: در صورتی که مردم و مصرف‌کنندگان از بابت قیمت‌ها تحت فشار قرار گیرند، سریع تر به دنبال جایگزینی برای برطرف کردن این فشار خواهند گشت.

---